Кипрская Православная Церковь

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Εβρ. στ΄ 13-20

Ἀδελφοί, τῷ ᾽Αβραὰμ ἐπαγγειλάμενος ὁ Θεός, ἐπεὶ κατ᾽ οὐδενὸς εἶχε μείζονος ὀμόσαι, ὤμοσε καθ᾽ ἑαυτοῦ, λέγων· ἦ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ σε· καὶ οὕτω μακροθυμήσας ἐπέτυχε τῆς ἐπαγγελίας. Ἄνθρωποι μὲν γὰρ κατὰ τοῦ μείζονος ὀμνύουσι, καὶ πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὁ ὅρκος· ἐν ᾧ περισσότερον βουλόμενος ὁ Θεὸς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονόμοις τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὐτοῦ, ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ, ἵνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων, ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι Θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος, ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν ᾽Ιησοῦς, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ, Ἀρχιερεὺς γενόμενος εἰς τὸν αἰῶνα.

Απόδοση στη Νεοελληνική

Διότι ὅταν ὁ Θεὸς ἔδωκε ὑπόσχεσιν εἰς τὸν Ἀβραάμ, ὡρκίσθηκε εἰς τὸν ἑαυτόν του, ἀφοῦ δὲν εἶχε ἄλλον μεγαλύτερον εἰς τὸν ὁποῖον νὰ ὁρκισθῇ, καὶ εἶπε, Ἀλήθεια, θὰ σὲ ὑπερευλογήσω καὶ θὰ σὲ ὑπερπληθύνω, καὶ ἔτσι ὁ Ἀβραάμ, μὲ τὴν ὑπομονήν του, ἔλαβε τὴν ὑπόσχεσιν. Οἱ ἄνθρωποι ὁρκίζονται εἰς κάποιον ποὺ εἶναι μεγαλύτερος καὶ ὁ ὅρκος θέτει δι’ αὐτοὺς τέρμα εἰς κάθε ἀμφισβήτησιν καὶ δίνει ἐπιβεβαίωσιν. Ἔτσι καὶ ὅταν ὁ Θεὸς ἤθελε νὰ δείξῃ σαφέστερα εἰς τοὺς κληρονόμους τῆς ὑποσχέσεως τὸ ἀμετάβλητον τῆς ἀποφάσεώς του, τὴν ἐγγυήθηκε μὲ ὅρκον, ὥστε, διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταβλήτων διὰ τὰ ὁποῖα εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀποδειχθῇ ὁ Θεὸς ψεύτης, ἐμεῖς, ποὺ καταφύγαμεν εἰς αὐτόν, νὰ ἔχωμεν μεγάλην ἐνθάρρυνσιν νὰ κρατήσωμεν σφιχτὰ τὴν ἐλπίδα ποὺ εἶναι ἐνώπιόν μας. Τὴν ἐλπίδα αὐτὴν τὴν ἔχομεν σὰν ἄγκυραν τῆς ψυχῆς, ἀσφαλῆ καὶ βεβαίαν, ἡ ὁποία μπαίνει μέσα, πίσω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα, ὅπου ἐμπῆκε πρὸς χάριν μας ὁ Ἰησοῦς, ἀφοῦ ἔγινε ἀρχιερεύς, αἰώνιος κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Μάρκ. θ΄ 17-31

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ γονυπετῶν αὐτῷ καὶ λέγων· Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· καὶ εἶπον τοῖς μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει· Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετε αὐτὸν πρός με. καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; ὁ δὲ εἶπε· Παιδιόθεν. καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ’ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ’ ἡμᾶς. ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· Τὸ εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε· Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφὸν, ἐγὼ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. καὶ κράξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτόν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. ὁ δὲ Ἰησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη. Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτόν κατ’ ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· 31ἐδίδασκε γὰρ τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι Ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.

Απόδοση στη Νεοελληνική

 Καὶ ἕνας ἀπὸ τὸ πλῆθος ἀπεκρίθη, «Διδάσκαλε σοῦ ἔφερα τὸν υἱόν μου, ποὺ ἔχει πνεῦμα ἄλαλον. Ὅταν τὸν πιάσῃ, τὸν ρίχνει κάτω καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τὰ δόντια καὶ γίνεται ξερός. Καὶ εἶπα εἰς τοὺς μαθητάς σου νὰ τὸ βγάλουν ἀλλὰ δὲν μπόρεσαν». Αὐτὸς δὲ ἀπεκρίθη, «Ὦ γενεὰ ἄπιστη, ἕως πότε θὰ εἶμαι μαζί σας, ῎εως πότε θὰ σᾶς ἀνέχομαι; Φέρετέ τον σ’ ἐμέ». Καὶ τοῦ τὸν ἔφεραν. Καὶ μόλις τὸ πνεῦμα τὸν εἶδε, ἀμέσως τὸν συνετάραξε καὶ ἔπεσε εἰς τὴν γῆν καὶ ἐκυλιότανε καὶ ἄφριζε. Καὶ ἐρώτησε τὸν πατέρα του, «Πόσος καιρὸς εἶναι ἀπὸ τότε ποὺ συνέβη αὐτό;». Αὐτὸς δὲ εἶπε, «Ἀπὸ παιδικῆς ἡλικίας. Πολλὲς φορὲς καὶ στὴν φωτιὰ τὸν ἔρριξε καὶ στὰ νερά, διὰ νὰ τὸν ἐξολοθρεύσῃ. Ἀλλ’ ἂν μπορῇς νὰ κάνῃς τίποτε βοήθησέ μας, σπλαγχνίσου μας». Ὁ δὲ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε, «Ἐὰν μπορῇς νὰ πιστέψῃς ὅλα εἶναι δυνατὰ εἰς ἐκεῖνον ποὺ πιστεύει». Τότε φώναξε ἀμέσως ὁ πατέρας τοῦ παιδιοῦ καὶ μὲ δάκρυα εἶπε, «Πιστεύω, Κύριε, βοήθησε τὴν ἀπιστίαν μου». Ὅταν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶδε ὅτι μαζεύεται κόσμος, ἐπέπληξε τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον καὶ τοῦ εἶπε, «Τὸ ἄλαλον καὶ κωφὸν πνεῦμα, ἐγὼ σὲ διατάσσω, ἔβγα ἀπὸ αὐτὸν καὶ νὰ μὴ μπῇς ποτὲ πλέον μέσα του». Αὐτὸ, ἀφοῦ ἐφώναξε καὶ τὸν ἐσπάραξε δυνατά, ἐβγῆκε, τὸ δὲ παιδὶ ἔγινε σὰν νεκρός, ὥστε πολλοὶ νὰ λέγουν ὅτι πέθανε. Ἀλλ’ ὁ Ἰησοῦς τὸν ἔπιασε ἀπὸ τὸ χέρι, τὸν ἐσήκωσε καὶ ἐστάθηκε ὄρθιος. Καὶ ὅταν ὁ Ἰησοῦς ἐμπῆκε εἰς τὸ σπίτι, τὸν ἐρώτησαν οἱ μαθηταί του ἰδιαιτέρως, «Γιατὶ ἐμεῖς δὲν μπορέσαμε νὰ τ[ο βγάλωμε;». Καὶ αὐτὸς τοὺς εἶπε, «Τὸ γένος αὐτὸ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ βγῇ μὲ κανένα ἄλλο μέσον παρὰ μὲ προσευχὴ καὶ νηστείαν». Καὶ ὅταν ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ, ἐπερνοῦσαν διὰ τῆς Γαλιλαίας καὶ ὁ Ἰησοῦς δὲν ἤθελε νὰ μάθῃ κανεὶς τίποτε, διότι ἐδίδασκε τοὺς μαθητάς του καὶ τοὺς ἔλεγε ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου θὰ παραδοθῇ εἰς τὰ χέρια ἀνθρώπων καὶ θὰ τὸν θανατώσουν καὶ ἀφοῦ θανατωθῇ, τὴν τρίτην ἡμέραν θὰ ἀναστηθῇ.

*********************************

ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2020 – Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ

(Μάρκ. θ΄ 17-31) (Εβρ. στ΄ 13-20)

 

Ουράνιες αναβάσεις

 

                                                         «Έρωτι και πυρί θείας αγάπης πυρπολούμενος»

 

Αληθινό πρότυπο ζωής, ζωντανής και αυθεντικής πίστης, είναι ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας, τη μνήμη του οποίου όρισε να τιμά η Εκκλησία  την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών. Το μεγάλο αυτό πνευματικό ανάστημα, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας ταπεινός ασκητής. Έπλεε όμως μέσα στο πέλαγος της θείας Χάριτος. Ήταν ο κατ’ εξοχήν ασκητής του θεοβάδιστου όρους Σινά.

Υψηλό ανάστημα

Για το σημερινό άνθρωπο και τους σύγχρονους ρυθμούς της ζωής, ίσως η προβολή ενός ασκητή, του εκτοπίσματος του Ιωάννη της Κλίμακας, να φαντάζει ως κάτι το παράδοξο, να αποτελεί ίσως και ένα «σκάνδαλο». Πώς μπορεί να εναρμονίζονται τα βαθύτερα μηνύματα που εκπέμπει η ασκητική αυτή μορφή, η οποία με μετάνοια και τα δάκρυα που απορρέουν από αυτή, με νηστεία και πνευματική άσκηση, δείχνει μια πορεία εντελώς αντίθετη απ’ εκείνη που υπαγορεύει το δήθεν σύγχρονο και εξελιγμένο πνεύμα της εποχής; Βασανιστικό πραγματικά το ερώτημα, αλλά συνάμα και υποβοηθητικό για βαθύτερο προβληματισμό.

Και όμως, στα νάματα της Ορθόδοξης Παράδοσης, η ασκητική ζωή δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η υπέρβαση του ατομισμού, ο εν χάριτι Θεού αγώνας για να καταστεί ο άνθρωπος χριστοειδής ύπαρξη, στην πιο τιμημένη μορφή της. Το ορθόδοξο ήθος, είναι στη βαθύτερη ουσία του ασκητικό, γιατί ισορροπεί στη σωστή αξιολόγηση και ιεράρχηση των πραγμάτων. Επειδή η πνευματική ωριμότητα και τελείωση, δεν είναι τελικά καρπός των προσπαθειών του ανθρώπου, αλλά δωρεά του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και η άσκηση αυτή καθ’ εαυτή ποτέ δεν αποβαίνει σκοπός, αλλά το μέσο που οδηγεί στην απόκτηση της δωρεάς και της χάρης του Θεού. Αυτό φαίνεται και από το περιεχόμενο του περίφημου έργου του Ιωάννη, που το ονόμασε «Κλίμακα». Με τον αγώνα και την πνευματική άσκηση, σκαλί-σκαλί και βήμα-βήμα, ο άνθρωπος εγκολπώνεται την αρετή και αποτάσσεται την κακία.

Το περιεχόμενο της «Κλίμακας» είναι τόσο ψυχωφελές, που αναδεικνύεται σε αληθινή πυξίδα ζωής. Είναι ένα από τα ωραιότερα και ψυχωφελέστερα συγγράμματα που βγήκαν από ανθρώπινη γραφίδα. Με ύφος λιτό και σοβαρό, αποφθεγματικό και στοχαστικό, που έχει όμως μέσα του ένα δυναμισμό και μια ανείπωτη γλυκύτητα που γοητεύει και συναρπάζει, κατηχεί, οδηγεί, στηρίζει, ηλεκτρίζει την ψυχή των πιστών. Τους βοηθά να ατενίσουν προς τα πάνω και ν’ ανέβουν την κλίμακα των αρετών, της αγιότητας και της θέωσης. «Ανεβαίνετε, ανεβαίνετε, αδελφοί, αναβάσεις προθύμως εν τη καρδία διατιθέμενοι…είπερ η αγάπη εστίν ο Θεός».

 

Προσευχή

Στην καρδιά της άσκησης ως τρόπου ζωής, ξεπροβάλλει η δύναμη της προσευχής. Το προνόμιο του ανθρώπου να προσεύχεται, να καταξιώνεται να συνομιλεί και να επικοινωνεί με το Δημιουργό του, είναι από τα πιο ισχυρά που διαθέτει. Ακριβώς, από το Συναξάρι του αγίου Ιωάννη της Κλίμακας, μαθαίνουμε ότι πρωτίστως ήταν άνθρωπος της προσευχής. Ήταν ο αδιαλείπτως προσευχόμενος. Ο «έρωτι και πυρί θείας αγάπης πυρπολούμενος», όπως χαρακτηριστικά τον περιγράφει το λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου. Είναι ο ενσαρκωτής της τέλειας προσευχής, την οποία από μόνος του διδάχθηκε στην πράξη, αποτυπώνοντας τις θείες εμπειρίες του στην Κλίμακα.

Ειδικότερα, για την προσευχή, ο Ιωάννης αναφέρεται στο 28ο κεφάλαιο της Κλίμακας και την ανεβάζει στα ανώτερα στάδια της τελείωσης του ανθρώπου. Δεν θα μπορούσε κιόλας να ήταν διαφορετικά, αφού, όπως ο ίδιος επισημαίνει, «προσευχή εστί ένωσις ανθρώπου και Θεού». Η προσευχή είναι «πυρ… άγιο και επουράνιο», που εδρεύει στην καρδιά του ανθρώπου, αλλά η φλόγα της ανάβει από τον ουρανό. Η φωτιά αυτή της προσευχής κατακαίει και εξαγνίζει την καρδιά του ανθρώπου, η οποία στη συνέχεια γίνεται ευλογημένος δέκτης της θείας έλλαμψης και κάθαρσης. Τότε ο νους, ο λογισμός και η διάθεση αδρανούν προς την φορά της αμαρτίας και τα πάθη και οι κακίες υποχωρούν και ξεριζώνονται.

Εξάλλου, στη σημερινή ευαγγελική περικοπή βλέπουμε και τον πατέρα του δαιμονισμένου εκείνου παιδιού να ζητεί τη βοήθεια του Χριστού. Αισθάνεται μέσα του την αγάπη του Κυρίου. Αυτή φλέγει και πυρπολεί την καρδιά του. Η πίστη και η εμπιστοσύνη που δείχνει στον Χριστό είναι υποδειγματική. Ξεπερνά τα οποιαδήποτε εμπόδια και δυσκολίες. Και βέβαια ο λόγος του Κυρίου «ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι», απευθυνόταν όχι μόνο στον πατέρα του παιδιού, αλλά και σε όλους μας. Η ζωντανή πίστη είναι ο αγλαής καρπός της άσκησης και της προσευχής, στην οποία παραπέμπει η προσωπικότητα του Ιωάννη της Κλίμακας.

Αγαπητοί αδελφοί, η αληθινή πίστη που εισάγει τον άνθρωπο στο χώρο της θείας θαυματουργίας, όπως αποκρυσταλλώνεται από το μήνυμα της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, είναι στοιχείο που απουσιάζει από τη ζωή του σημερινού ανθρώπου. Επειδή συμβαίνει αυτό, τον βλέπουμε ν’ ακολουθεί μια πορεία αυτοθεοποίησης που τον οδηγεί στην καταστροφή. Το ισχυρό παράδειγμα του πατέρα, που η πίστη του οδήγησε στη θαυματουργή θεραπεία του παιδιού του, αλλά και του Ιωάννη που μέσα από την «Κλίμακά» του, ξεδιπλώνει τους πνευματικούς αναβαθμούς που εκτοξεύουν τον άνθρωπο σε πνευματικά ύψη, με φόντο την προσευχή, ας σφραγίσει και την δική μας πορεία στη ζωή.

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος

Μέσα στις γνωστές συνθήκες δοκιμασίας που επικρατούν στην πατρίδα μας αλλά και σε όλο τον κόσμο, τελέστηκε η μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Την Τρίτη, 24 Μαρτίου 2020, τελέστηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός του Ευαγγελισμού και την Τετάρτη, 25 Μαρτίου 2020, ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη Λευκωσία. Των ιερών ακολουθιών προέστη ο Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, πλαισιωμένος από τους ιερείς του Καθεδρικού Ναού.

Το θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιμ. π. Γρηγόριος Μουσουρούλης, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας τελέστηκε η Δοξολογία για την Εθνική Εορτή της 25ης Μαρτίου 1821.

 

Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας 

*****************************

Ακολουθεί το κήρυγμα του Αρχιμ. π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

 

Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου

Ὁμιλία εἰς τόν Ἀπόστολον

Ἡ φανέρωση τοῦ «ἀπ᾽αἰῶνος μυστηρίου»

 

Α΄ Πανηγυρίζει ἡ κτίση

Β΄Μακριά ἀπό τήν καλοζωῒα

 

Σκιρτᾶ καὶ ἀγάλλεται ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ σήμερα. «Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ», ὁ Μονογενής τοῦ Πα­τρός, «υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται». Πραγματο­ποιεῖ τὸ «κεφάλαιον», τὸ πρῶτο, τὸ βασικὸ ἔργο «τῆς σωτηρίας ἡμῶν». Συγκαταβαίνει καὶ γίνεται ἕνα μέ μᾶς, γίνεται ἀδελφός μας, ὥστε νὰ μᾶς ἁγιάσει καὶ νὰ μᾶς ἀνύψωσει στὸν οὐρανό.

«Ὁ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες», μᾶς λέγει ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος καθώς ἀναλύ­ει τό μεγάλο μυστήριο. Ἀπό ἕνα καί τόν αὐτό πατέρα ἔχουν τήν προέλευση οἱ ἄνθρωποι – ὡς πλάσματα τοῦ Θεοῦ – πού ἁγιάζονται, καί ὁ Κύριος Ἰησοῦς – ὡς Μονογενής

Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο «οὐκ ἐπαισχύνεται», δὲν διστάζει καὶ δὲν ἐντρέπεται νὰ ὀνομάζει τοὺς εὐτελεῖς ἀνθρώπους ἀδελφούς Του καί νὰ λέγει στά προφητικὰ χώρια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου», θὰ φανερώσω καὶ θὰ διακηρύξω τὸ ἅγιο Ὄνομά Σου, Πατέρα μου, στοὺς ἀδελφούς μου, «ἐν μέσω ἐκ­κλησίας ὑμνήσω σε», μπροστὰ σὲ πολυπληθεῖς συνάξεις πιστῶν ἀνθρώπων θὰ προβάλω τὸ μεγα­λεῖο Σου.

Καὶ ἀλλοῦ πάλι, δείχνοντας ὅτι πραγματικὰ ἔγινε ἄνθρωπος, λέγει: «Ἐγώ θὰ στηρίζω ὡς ἄνθρωπος ὅλη τὴν πεποίθησή μου στὸν Θεό». Καὶ ἀλλοῦ: «Ἰδοὺ ἐγώ καὶ τὰ παιδία, ἃ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός». Ἰδού, εὑρίσκομαι μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, πού μοῦ τοὺς ἀνέθεσε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ τοὺς βοηθήσω καὶ νὰ γίνουν παιδιά Του.

Ἐφ’ ὅσον δὲ «τὰ παιδία», τὰ μικρὰ καὶ ἀδύναμα αὐτὰ πλάσματα, «κεκοινώνηκε σαρκὸς καὶ αἵμα­τος», ἦσαν ὑπάρξεις ἀπὸ σάρκα καί αἷμα, «καὶ αὐτός», ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, «παραπλησίως μετέσχε τῶν αὐτῶν», δέχθηκε καὶ ἀνέλαβε τὴν ἴδια ἀκριβῶς ἀσθενῆ φύση καὶ βρέθηκε στὶς ἴδιες ταπεινὲς συνθῆκες, μὲ μόνη διαφορὰ ὅτι Ἐκεῖνον οὔτε Τὸν ἄγγισε κἄν ἡ ἁμαρτία.

Τὴν ὥρα λοιπόν, ποὺ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ εὐαγγελίσθηκε τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου, πραγματοποιήθηκε ἱστορικό, μοναδικὸ καὶ συγκλονιστικὸ γεγονὸς γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος, ἀλλὰ καὶ τὴν ὅλη δημιουργία. Ἄρχισε «ἡ φανέ­ρωσις τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου». Ἔκλιναν οἱ οὐρανοί, γιὰ νὰ ἔρθει στὴ γῆ ὡς ἄνθρωπος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ κι ἔτσι ν’ ἀνυψωθοῦν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ γίνουν κι ἐκεῖνοι «υἱοί», «τέκνα» καὶ «κληρονό­μοι» Θεοῦ.

Ἀλλ’ ὅσο καὶ ἂν ὁ νοῦς μας μένει ἔκθαμβος καὶ ἄφωνος, ἡ καρδιά αὐθόρμητα πανηγυρίζει καὶ ἀγάλλεται. Στρέφεται πρὸς τὴν Πάναγνη Κόρη, ποὺ προσέφερε χῶρο κατάλληλο, ἄσπιλο καὶ θεοπρεπῆ, τὴν ὕπαρξή της, καὶ τὴν μεγαλύνει καὶ τὴν εὐγνωμονεῖ. «Χαῖρε, κεχαριτωμένη», ἀναφω­νεῖ μὲ εὐφροσύνη τὸν ἔνθεο χαιρετισμὸ τοῦ  Ἀρχαγγέλου. «Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξί».

Παράλληλα στρέφεται μέ ἐνθουσιασμό καὶ πρὸς ὅλη τὴν οἰκουμένη καὶ προσκαλεῖ ψάλλοντας: «Εὐαγγελίζου, γῆ, χαρὰν μεγάλην», μίλησε λοι­πόν, γῆ, γιὰ τὴ μεγάλη χαρὰ ποὺ ζεῖς, διακήρυξε τὸ μοναδικὸ γεγονός, ποὺ βλέπεις νὰ συμβαίνει. «Αἰνεῖτε, οὐρανοί, Θεοῦ τὴν δόξαν»· καὶ σεῖς, τὰ ἄστρα καὶ οἱ γαλαξίες καὶ προπαντὸς οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι, ἑνῶστε τὶς φωνὲς μαζί μας, γιὰ ν’ ἀνυμνήσουμε τὴν ἄπειρη φιλανθρωπία καί ἀγάπη τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ μας.

Μέσα δὲ σ’ αὐτὴ τὴν ἔκρηξη τῆς χαρᾶς οἱ Χριστι­ανοὶ σπεύδουν μὲ πόθο νὰ δεχθοῦν αὐτὸν τὸν Υἱ­ὸν τοῦ Θεοῦ πού συγκαταβαίνει γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, καί νὰ γίνουν μὲ τὴν θεία Κοινωνία Χριστοφόροι. Καὶ καθώς συναισθά­νονται ζωηρὰ τὴ γλυκύτητα τῆς υἱοθεσίας, ἀπο­λαμβά­νουν συγχρό­νως καὶ τὸ πολύτιμο δώρημα τῆς ψυ­χικῆς ἐλευ­θερίας.

Μήπως καὶ αὐτὸ δὲν ἦταν μέσα στὸν βασικὸ σκοπὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου;

****

 Ἀνέλαβε τὴν ἀσθενῆ μας φύση, ὥστε νὰ μπο­ρέσει ἀκριβῶς νὰ συναντήσει τὸν θάνατο, τὸν μέγιστο αὐτὸ ἐχθρό μας, καὶ νὰ τὸν συντρίψει. Καί μέ αὐτό τὸν τρόπο κατόρθωσε νὰ «καταρ­γήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου», δηλαδὴ τὸν διάβολο, ποὺ μέχρι τότε αὐτὸς κυριαρχοῦσε σὲ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος.

Καὶ εἶναι ἀλήθεια ὅτι πρίν ἀπό  τή θεία Ἐναν­θρώ­πηση  ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κατεκρατοῦντο σὲ φοβερὴ σκλαβιὰ ἀγωνίας καὶ ἄγχους ἀπὸ τὸν φόβο τοῦ θανάτου. Ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου ὅμως μᾶς ἀπήλλα­ξε ἀπὸ τὸν ἀπαίσιο ἐκεῖνο τύραννο καὶ μᾶς χάρισε τὴν ἐλευθερία.

Ἐπειδὴ δὲ ἀκριβῶς ἐπρόκειτο ἐμᾶς, τοὺς φτω­χοὺς ἀνθρώπους, νὰ βοηθήσει καὶ ὄχι βέβαια ἀγγέλους, γι’ αὐτὸ δέχθηκε νὰ περιβληθεῖ τὴν θνητὴ ἀνθρώπινη φύση, «ἐπιλαμβάνεται σπέρμα­τος Ἀβραάμ». Ἐξομοιώνεται «κατὰ πάντα τοῖς ἀ­δελφοῖς» καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἀναδεικνύεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑπέροχος ἐκπρόσωπος καὶ με­σίτης τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἀρχιερεὺς ἐξαίρε­τος, ποὺ θετικὰ ἐξαλείφει τὶς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ. Συγχρόνως δὲ καὶ «ἐλεήμων» ἀρχιερεύς, γεμάτος κατανόηση καὶ συμπόνια πρὸς αὐτὸν τὸν λαό Του. Διότι, καθὼς γεύτηκε καὶ Ἐκεῖνος πειρασμούς, πα­θήματα καὶ θάνατο, μπορεῖ μὲ πολλὴ στοργὴ νὰ βοηθεῖ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ δοκιμάζονται στὴ ζωή.Βοηθεῖ καί ἐμᾶς σήμερα πού ταλανι­ζόμαστε ἀπό τόν ἀόρατο ἐχθρό τῆς λοιμικῆς νό­σου, πού ζοῦμε μέσα στήν ἀνασφάλεια καί τήν ἀγωνία. Ἐφ᾽ὅσον τόν πιστεύουμε τόν Μεγάλο Ἀρχιερέα μας, τόν Χριστόν μας, καί προσπίπτομεν μέ μετάνοια στό ἄπειρο ἔλεός Του, μπορεῖ νά «κολοβώσῃ», νά συντμήσει τίς ἡμέρες τῆς δοκιμα­σίας, διότι «ἐάν μή ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἄν ἐσώθη πᾶσα σάρξ». Ἄν ὁ Θεός δέν λιγόστευε τόν ἀριθμό τῶν ἡμερῶν τῆς δοκιμασίας, δέν θά σωζόταν κανείς ἄνθρωπος. Ὅμως «διά τούς ἐκλεκτούς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι» (Ματθ. κδ´22). Γιά τούς ἐκλεκτούς του ὁ Θεός θά  λιγο­στέψει τίς ἡμέρες ἐκεῖνες, ὥστε νά μή ταλαι­πωρηθοῦν αὐτοί γιά πολύ.  Τό ἐρώτημα εἶναι ἀγω­νιζόμαστε νά ἀνήκουμε στούς ἐκλεκτούς τοῦ Θεοῦ, στούς ἀνθρώπους πού πιστεύουν, ἀγωνί­ζονται καί προσπαθοῦν νά εὔαρεστοῦν σ᾽ Ἐκεῖνον, τόν Κύριο τῶν Κυρίων, τόν μακάριο καί μόνο Δυνάστη.

Ὁ Εὐαγγελισμὸς λοιπὸν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτό­κου σήμανε γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος τὴν ἐλευθε­ρία. Μέχρι τότε βασίλευε παντοῦ ὁ θάνατος. Αὐτὴ ἦταν ἡ μόνη πρόβλεψη, ποὺ μποροῦσε νὰ κάμει κανεὶς γιὰ τὸ μέλλον. Ἀγωνία καὶ φόβος, ταραχὴ καὶ ἄγ­χος κυριαρχοῦσε παντοῦ. Ὁ δὲ διάβολος μὲ τὸ φόβητρο τοῦ θανάτου σὰν μὲ ἄλλο πτερνηστήρι, σάν ἄλλη βουκέντρα ἔσπρω­χνε τοὺς ἀνθρώπους ἀκόμη περισσότερο στήν διάπραξη τῆς ἁμαρτίας, τάχα γιὰ νὰ προλάβουν νὰ χαροῦν τὴν ζωὴ αὐτή. Κι ἔτσι τοὺς καταντοῦ­σε ὅλο καὶ πιὸ θλιβεροὺς δούλους του.

Ἀλλ’ ἤδη ὁ ἔνδοξος Ἀρχάγγελος «εὐαγγελίζε­ται», φέρνει μηνύματα αἰσιοδοξίας καὶ χαρᾶς γιὰ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος. Ἀναγγέλλει τὴν ἔλευση τοῦ κοσμοπόθητου Λυτρωτοῦ, ποὺ χαρίζει τὴν ἄφεσι καὶ τὴν ζωὴ καὶ τὴν ἐλευθερία.

Δόξα τῷ Θεῷ, ἀδελφοί. Αὐτὴ τὴν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς τὴν ἔχουμε γευθεῖ οἱ Χριστιανοί. Ὁ «Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης», ὁ Χριστός μας, ἔδιωξε τὰ σκο­τάδια ἀπό τὴ ζωή μας, διέλυσε σὰν ἱστοὺς ἀράχνης τὶς ἁλυσίδες, γκρέμισε τὶς φυλακές. Δεισιδαιμονίες, φοβίες καὶ ἄγχη, κακίες, μίση καὶ πάθη, ποικίλες δουλοπρέπειες καὶ ἐνοχές δὲν ὑπάρχουν πιά.

Ὅμως, μὴ λησμονοῦμε ὅτι ὁ ἀγώνας ἀκόμη δὲν τελείωσε. Εἴμαστε ἀκόμη «πειραζόμενοι». Ὁ ἐχθ­ρός της ψυχῆς μας γεμάτος λύσσα προσπα­θεῖ καί πάλι νά μᾶς κυριεύσει. Κι ἐνόσω ὁ Μέγας Ἀρχι­ε­ρεύς μας, ὁ «ἐλεήμων καὶ πστός», σπεύδει σὲ βοή­θειά μας, ἐμεῖς χρειάζεται νά ἀγωνιζόμαστε καί νά ἐπαγρυπνοῦμε.

Κυρίως νὰ προσέξουμε τὴν εὐμάρεια καὶ τὸ ὑλιστικὸ πνεῦμα, ποὺ σήμερα ἔχουν κυριαρχήσει στὴν κοινωνία καὶ ἀποτελοῦν τὸ δόλωμα τοῦ διαβόλου γιὰ μία νέα σκλαβιά. Αὐτὰ ἐνσταλάζουν στὶς ψυχὲς ἀργὰ τὸ ναρκωτικό της φιλοζωΐας καὶ ὀλιγοπιστίας, γιὰ νὰ χαλκεύσουν στὴ συνέχεια φριχτὰ τὰ δεσμά. Πάθη πλεονεξίας, φιλοζωΐας καὶ ἀτομισμοῦ προβάλλουν. Ἀκόρεστη δίψα τρυφῆς καὶ ἀνέσεων καὶ ἡδονῶν ἐπικρατοῦν. Ἐνῶ μία νέα θλιβερὴ εἰδωλολατρία ἐγκαθιδρύεται ἀπειλητικά.

Ἀλλ’ ὄχι. Τὸ δῶρο, ποὺ μᾶς ἐχάρισε ὁ Χριστός, θὰ τὸ κρατήσουμε ἀκέραιο. Ἰδιαίτερα ἐμεῖς ποὺ παραλάβαμε τήν πολύτιμη παρακαταθήκη τῆς ἐ­λευθερίας, πού μᾶς κληρονόμησαν οἱ πατέρες μας μέ θυσίες καί αἵματα, μαρτύρια καί ἀγχόνες ἔχουμε χρέος ν’ ἀποκρούσουμε δυναμικά τό ὑλιστικό πνεῦμα καί φρόνημα πού καταδουλώνει τίς ψυχές. Νὰ μείνουμε ἀδούλωτοι, ἀσυμβίβαστοι καί δυνα­τοί. Νά ἀναμετρήσουμε τὴν εὐθύνη μας ἀπέναντι στὴν Ἱστορία καὶ τὶς μελλοντικὲς γενιὲς διατηρών­τας ἀλώβητη τὴν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς, ποὺ μᾶς χάρισε ὁ Χριστός. Ἡ νέα δοκιμασία νά μᾶς φέρει πιό κοντά στόν Χριστό, νά μᾶς βοηθήσει νά γίνουμε ἄνθρωποι τέλειας ἐμπιστοσύνης σ᾽Αὐτόν καί ὑποταγῆς στό ἅγιο θέλημά Του.

Κι ἔτσι νὰ μένουμε, Θεοφιλέστατε, πάντα ἑνωμένοι μέσα στὴ χαρὰ καὶ τὸ φῶς τῆς μεγάλης ἡμέρας τοῦ Εὐαγ­γελισμοῦ. Εὐχηθεῖτε μας, παρακαλοῦμε.

Kωστής Kοκκινόφτας

Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου

Κύπριοι Αγωνιστές στον Aπελευθερωτικό Αγώνα του 1821

H ιστορική έρευνα δεν έχει φωτίσει μέχρι σήμερα επαρκώς την πολύπλευρη και πολυδιάστατη συμβολή της Kύπρου στην Eλληνική επανάσταση του 1821 και ούτε αξιοποίησε στο σύνολό τους τις αρχειακές πηγές, που αφορούν στη συμμετοχή Kυπρίων στην προετοιμασία και εξέλιξή της. Aντίθετα, τα δραματικά γεγονότα του Iουλίου του 1821 με τις μαζικές εκτελέσεις των Aρχιερέων, πολλών κληρικών και μεγάλου αριθμού προκρίτων αποτέλεσαν αντικείμενο συστηματικότερης μελέτης, λόγω τόσο του άμεσου αντικτύπου τους στη ζωή των κατοίκων, όσο και των τραγικών και μακροχρόνιων επιπτώσεών τους. Ωστόσο, η εν πολλοίς αγνοημένη πτυχή της συμβολής των Kυπρίων στον Aγώνα του 1821 αναθερμάνθηκε τα τελευταία χρόνια με την έκδοση πολύτιμου αρχειακού υλικού, που αφορά, ανάμεσα σε άλλα, και στη συμμετοχή τους στις μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις της εποχής.

Aρχικά, από την περίοδο της προετοιμασίας της Eπανάστασης, δραστηριοποιήθηκαν στη Φιλική Eταιρεία πολλοί Kύπριοι, οι οποίοι διέμεναν σε πόλεις της Eυρώπης και στις παροικίες των Παραδουνάβιων Hγεμονιών. Για παράδειγμα, ο ανεψιός του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κύπρου (1810-1821) Κυπριανού, Nικόλαος Θησέας, μετέτρεψε το εμπορικό γραφείο, που διατηρούσε στη Mασσαλία, σε κέντρο συλλογής εφοδίων και στράτευσης Φιλελλήνων, πριν να κατέλθει και ο ίδιος στην Πελοπόννησο, διαθέτοντας την τεράστια περιουσία του στον Aγώνα. Όπως αναφέρει ο Θεόδωρος Kολοκοτρώνης χαρακτηριστικά, εξαίροντας την τιμιότητα και φιλοπατρία του, ο Θησέας, «δαπανών εξ ιδίων του πάντοτε, δεν κατεδέχθη να επιβαρύνη εις ουδεμίαν περίστασιν το Eθνικόν Tαμείον».

 

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴν ἀρχιερατικὴ  Θεία Λειτουργία  τὴν Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, ποὺ τελέσθηκε στὸ ἱερὸ παρεκκλήσιο Τιμίου Σταυροῦ τῆς κοινότητος Τεμβριᾶς, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (22.3.2020).

Ψάλλει ὁ πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.

 

Ακολουθεί κείμενο του Μακαριωτάτου  Ἀρχιεπισκόπου  Κύπρου  κ.κ.  Χρυσοστόμου  Β΄ για τη μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Ὁ Εὐαγγελισμὸς  τῆς  Ὑπεραγίας  Θεοτόκου,  δηλαδὴ ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ  καὶ  Λόγου  τοῦ  Θεοῦ,  εἶναι  τὸ  μεγαλύτερο  καὶ  ἀνεπανάληπτο  θαῦμα,  ποὺ  ἐπετέλεσε  ἡ  ἄπειρη  ἀγάπη  τοῦ  Θεοῦ  γιὰ  τὴ  σωτηρία  τοῦ  πεπτωκότος  ἀνθρώπου.

Αὐτὸ  τὸ  μέγιστο  θαῦμα  εἶναι  ἡ  αἰτία  καὶ  ἡ  ἀφορμὴ  τῆς  μεγαλύτερης  χαρᾶς,  ποὺ  γεύθηκε  ποτέ  τὸ  γένος  τῶν  ἀνθρώπων.  Εἶναι  τὸ  «Εὐαγγέλιον»,  ἡ  καλή  ἀγγελία,  τὸ  πανευφρόσυνο  μήνυμα,  ποὺ  διὰ  τῆς  Θεοτόκου  ἔλαβε  ὁλόκληρη  ἡ  ἀνθρωπότητα,  ὅτι  «σήμερον  τῆς  σωτηρίας  ἡμῶν  τὸ  Κεφάλαιον…  ὁ  Υἱὸς  τοῦ  Θεοῦ,  Υἱὸς  τῆς  Παρθένου  γίνεται» .  Γι’  αὐτό  καὶ  ἡ  Ἁγία  μας  Ἐκκλησία  ψάλλει: «Εὐαγγελίζου  γῆ  χαρὰν  μεγάλην,  αἰνεῖτε  οὐρανοὶ  Θεοῦ  τὴν  δόξαν».

Μέσα  ἀπ’  αὐτό  τὸ  πανθαύμαστο  καὶ  κοσμοχαρμόσυνο  γεγονὸς  τῆς  ἐνσαρκώσεως  τοῦ  Υἱοῦ  τοῦ  Θεοῦ, γίνεται  φανερὴ  ὄχι  μόνο  ἡ  ἄπειρη  ἀγάπη  τοῦ  Θεοῦ,  ἀλλὰ  καὶ  ἡ  πανσοφία  Του,  ἡ  παντοδυναμία  Του  καὶ  ἡ  «ἄκρα  συγκατάβασις  Αὐτοῦ»  πρὸς  τὸν  ἄνθρωπο.

Εἶναι  γνωστὸ  ἀπὸ  τὴν  Ἁγία  Γραφή  ὅτι  ὁ  ἄνθρωπος  δημιουργήθηκε  «κατ’  εἰκόνα  καί  καθ’  ὁμοίωσιν»  τοῦ  Θεοῦ (βλ. Γέν. α΄, 26).  Αὐτὸ  σημαίνει  ὅτι  εἶχε  προικισθεῖ  μὲ  ὅλα  τὰ  χαρακτηριστικὰ  ποὺ  ἔχει  ὁ  Θεὸς  (σὲ  ἀνάλογο  βαθμὸ  φυσικὰ)  καὶ  μὲ  ἐλευθερία.  Ὁ  Δημιουργὸς  ἐπιθυμοῦσε  τὸ  πλάσμα  Του,  ἐλεύθερα  καὶ  μὲ  τὴ  Θεία  Χάρη,  νὰ  ἀξιοποιήσει  τὰ  χαρίσματα  τοῦ  «κατ’ εἰκόνα»,  ὥστε  νὰ  φθάσει  στὸ  «καθ’ ὁμοίωσιν».  Ὁ  ἄνθρωπος,  ὅμως,  κάνοντας  κακὴ  χρήση  τῆς  ἐλευθερίας  του  καὶ  «ἐν  τιμῇ  ὤν  οὐ  συνῆκε,  παρασυνεβλήθη  τοῖς  κτήνεσι  τοῖς  ἀνοήτοις  καὶ  ὡμοιώθη  αὐτοῖς»  (Ψαλμ. μθ΄, 13),  ἀφοῦ  προτίμησε  τὸν  δρόμο  τῆς  ἀνυπακοῆς  καὶ  τῆς  χωρὶς  τὸν  Θεὸ  θεώσεως. Ἔτσι,  βρέθηκε  δοῦλος  τῆς  ἁμαρτίας,  τῶν  παθῶν,  τοῦ  διαβόλου,  τῆς  φθορᾶς  καὶ  τέλος  τοῦ  θανάτου.

Ὁ  Πανάγαθος  Θεὸς,  ὅμως,  δὲν  τὸν  ἐγκατέλειψε.  Ἀπὸ  τὴν  πρώτη  στιγμὴ  τῆς  πτώσεως  προλέγει  ὅτι  ἕνας  ἀπόγονος  τῆς  γυναίκας,  ποὺ  θὰ  γεννηθεῖ  χωρὶς  ἄνδρα,  θὰ  συντρίψει  τήν  κεφαλή  τοῦ  ὄφεως-διαβόλου  καί  θά  σώσει  τὸν  πεπτωκότα  ἄνθρωπο (βλ. Γέν. γ΄, 15).  Μὲ  τὸ  «Πρωτευαγγέλιον»  αὐτό,  σκιαγραφεῖται,  ἀπὸ  τὴν  ἀρχὴ  ἤδη  τῆς  ἀνθρώπινης  Ἱστορίας,  τὸ  πρόσωπο  τῆς  Παναγίας  καὶ  ὁ  ρόλος  της  στὴν  ἐν  Χριστῷ  σωτηρία.

Θέλοντας  ὁ  Θεὸς-Πατέρας  νὰ  ὁδηγήσει  τὸ  πλάσμα  Του  πάλι  κοντά  Του,  χωρὶς  νὰ  παραβιάσει  τὴν  ἐλευθερία  του,  προνοεῖ,  ὥστε,  μετὰ  τὴν  ἄρνηση  τοῦ  πρώτου  ἀνθρώπου  νὰ  ὑπακούσει  στὸ  θέλημά  Του,  ἕνας  ἄλλος  ἄνθρωπος  νὰ  ἀνταποκριθεῖ  ἐλεύθερα  στὸ  κάλεσμά  Του  καὶ  νὰ  ἀποδεχθεῖ  νὰ  φέρει  στὸν  κόσμο  τὸν  Σωτῆρα.

Αὐτὸς  ὁ  ἄνθρωπος  ἦταν  ἡ  Ὑπεραγία  Θεοτόκος,  τὸν  καθοριστικὸ  ρόλο  τῆς  ὁποίας  προανήγγειλαν  καί  προτύπωσαν  χιλιάδες  χρόνια  πρὶν  οἱ  Προφῆτες  μὲ  πολλὲς  συμβολικὲς  εἰκόνες.  Ὁ  γνωστὸς  ὕμνος,  ποὺ  ψάλλεται,  ὅταν  ἐνδύεται  τὰ  ἱερὰ  ἄμφιά  του  ὁ  ἀρχιερέας,  στὸ  μέσον  τοῦ  ἱεροῦ  ναοῦ,  συνοψίζει  μὲ  γλαφυρότητα  τοὺς  συμβολισμοὺς  αὐτούς: «Ἄνωθεν  (δηλαδὴ  ἀπὸ  παλιὰ)  οἱ  Προφῆται  σὲ  προκατήγγειλαν·  στάμνον,  ράβδον,  πλάκα,  κιβωτόν,  λυχνίαν,  ὄρος  ἀλατόμητον,  χρυσοῦν  θυμιατήριον  καὶ  σκηνήν,  πύλην  ἀδιόδευτον,  παλάτιον  καὶ  κλίμακα,  καὶ  θρόνον  τοῦ  Βασιλέως».

Ὅταν  ὁ  Ἀρχάγγελος  Γαβριὴλ  εὐηγγελίσθη  στὴ  Θεομήτορα  τὴ  σύλληψη  καὶ  γέννηση  τοῦ  Ἰησοῦ  Χριστοῦ,  ἐκείνη,  λέγοντας  πρὸς  αὐτὸν «ἰδοὺ  ἡ  δούλη  Κυρίου·  γένοιτό  μοι  κατὰ  τὸ  ῥῆμα  σου»  (Λουκ.  α΄,  38),  ἀπεδέχθη  ἐκ  μέρους  ὅλου  τοῦ  ἀνθρωπίνου  γένους  καὶ  ἀπολύτως  ἐλεύθερα  νὰ  συνεργήσει  στὴ  σωτηρία  τοῦ  κόσμου.

Χωρὶς  αὐτὴ  τὴν  ἐλεύθερη  συγκατάθεση  τῆς  Παναγίας  μας  νὰ  συνεργήσει  στὴν  ἐνανθρώπηση  τοῦ  Υἱοῦ  καὶ  Λόγου  τοῦ  Θεοῦ,  τὸ  ἔργο  τῆς  σωτηρίας  τοῦ  κόσμου  δὲν  θὰ  ἦταν  δυνατὸν  νὰ  πραγματοποιηθεῖ!

Ἔτσι,  λοιπόν,  χάρις  στὴν  ὑπακοὴ  τῆς  Θεοτόκου,  «ἐξαπέστειλεν  ὁ  Θεὸς  τὸν  Υἱὸν  Αὐτοῦ»  (Γαλ.  δ΄, 4),  ὁ  Ὁποῖος  «ἐν  μορφῇ  Θεοῦ  ὑπάρχων… ἑαυτόν  ἐκένωσε  μορφήν  δούλου  λαβών,  ἐν  ὁμοιώματι  ἀνθρώπων  γενόμενος»   (Φιλιπ.  β΄, 6 – 7).

Τὸ  γεγονὸς  αὐτὸ  ἀπετέλεσε, κατὰ  τὸν  ἅγιο  Ἰωάννη  τὸν  Δαμασκηνὸ,    «τὸ  πάντων  καινῶν  καινότατον,  τὸ  μόνον  καινὸν  ὑπὸ  τὸν  ἥλιον» .  Αὐτὸ  τὸ  γεγονός  ἀνυμνεῖ  καὶ  ἡ  Ἁγία  μας  Ἐκκλησία,  ψάλλοντας:  «Ὤ  θαύματος  καινοῦ,  πάντων  τῶν  πάλαι  θαυμάτων!».

Στὸ  μέγιστο  αὐτὸ  θαῦμα  ἐμπεριέχονται  καί  πολλὰ  ἄλλα.  Ἔτσι,  βλέπουμε  ὅτι:

Ὁ  Ἄπειρος  Θεὸς  χωρεῖ  στὴ  μήτρα  τῆς  Θεοτόκου  καὶ  τὴν  καθιστᾶ  «Πλατυτέρα  τῶν  Οὐρανῶν»!
Ὁ  Δημιουργὸς  ἑνώνεται  μὲ  τὸ  δημιούργημά  Του!
Ὁ  Πλάστης  πλάττεται!
Ὁ  Ἄναρχος  ἄρχεται!
Ὁ  Αἰώνιος  καί  Ἀΐδιος  εἰσέρχεται  στόν  χρόνο!
Ὁ  Ἀθάνατος  ἑνώνεται  μέ  τόν  θνητό!

Ὁ  Μονογενής  Υἱός  τοῦ  Θεοῦ,  «ὁ  ἐκ  τοῦ  Πατρός  γεννηθείς  πρό  πάντων  τῶν  αἰώνων»  χωρίς  μητέρα,  συλλαμβάνεται  στήν  κοιλία  τῆς  Παναγίας  χωρίς  πατέρα!

Ὁ  Ἀσώματος,  Ἄσαρκος  καί  Ἄϋλος  Λόγος,  λαμβάνει  σῶμα,  σάρκα  καί  ὕλη!
Ὅλος  ὁ  Θεός  παραμένει  στόν  Οὐρανό  (δηλαδή  πανταχοῦ  παρών)  καί  ταυτοχρόνως  ὅλος  σκηνώνει  στή  μήτρα  τῆς  Θεοτόκου!

Ὁ  Τέλειος  Θεός  ἑνώνεται  «ἀτρέπτως,  ἀσυγχύτως  καί  ἀδιαιρέτως»   μέ  τόν  τέλειο  ἄνθρωπο  καί,  ἔτσι,  συλλαμβάνεται  «ἐκ  Πνεύματος  Ἁγίου  καί  Μαρίας  τῆς  Παρθένου»  ὁ  Θεάνθρωπος!

«Εὐαγγελίζου  -λοιπόν-  γῆ  χαράν  μεγάλην»,  διότι  μέ  τό  μεγάλο  θαῦμα  τοῦ  Εὐαγγελισμοῦ  τῆς  Θεοτόκου  στήθηκε  ἡ  «κλῖμαξ  ἡ  ἐπουράνιος,  δι’  ἧς  κατέβη  ὁ  Θεός»  καί  ἡ  «γέφυρα  ἡ  μετάγουσα  τούς  ἐκ  γῆς  πρός  οὐρανόν».
Μέ  τόν  Εὐαγγελισμό  τῆς  Θεοτόκου  «χαρᾶς  τά  πάντα  πεπλήρωται»,  ἀφοῦ  «τό  μεσότοιχον  τοῦ  φραγμοῦ»  (Ἐφεσ. β΄, 14)  μεταξύ  τοῦ  Θεοῦ  καί  τῶν  ἀνθρώπων  ἀρχίζει  νά  γκρεμίζεται!

Τά  Χερουβείμ  μέ  τή  «φλογίνην  ρομφαίαν  τήν  στρεφομένην»  (Γέν.  γ΄,  24)  ἀποχωροῦν  ἀπό  τήν  πύλη  τοῦ  Παραδείσου  καί  ἀνοίγει  ὁ  δρόμος  πρός  τό  «ξύλον  τῆς  ζωῆς»!

Ὁ  «ἀπ’  ἀρχῆς  ἀνθρωποκτόνος»  (Ἰωάν.  η΄,  44)  διάβολος  νιώθει  ἤδη  τόν  ἐνανθρωπήσαντα  Θεό  νά  τοῦ  συντρίβει  τή  γεμάτη  κακία  κεφαλή  του  (βλ.  Γέν.  γ΄,  14)!

Τό  «καθ’  ἡμῶν  χειρόγραφον»  (Κολ. β΄,  14)  τῶν  ἁμαρτιῶν  μας  ἀρχίζει  νά  σχίζεται,  ἐνῷ  πλησιάζει  πλέον  «τοῦ  πεσόντος  Ἀδάμ  ἡ  ἀνάκλησις  καί  τῶν  δακρύων  τῆς  Εὔας  ἡ  λύτρωσις»!

«Εὐαγγελίζου  γῆ  χαράν  μεγάλην»,  διότι  τά  θεμέλια  τοῦ  Ἅδη  ἀρχίζουν  νά  τρέμουν  καί  οἱ  πύλες  του  νά  τρίζουν!

Ὁ  θάνατος  χάνει  τήν  παντοδυναμία  του  καί  τό  φῶς  τῆς  Ἀναστάσεως  ἀρχίζει  ν’  ἀνατέλλει!

Οἱ  γυναῖκες  δέν  νιώθουν  πλέον  νά  τίς  βαραίνει  τό  ὄνειδος  τῆς  Εὔας,  ἀφοῦ  μιά  γυναίκα,  ἡ  Θεοτόκος,  συνέλαβε  τόν  δεύτερο  Ἀδάμ,  τόν  Σωτῆρα  τοῦ  κόσμου!

«Εὐαγγελίζου  γῆ  χαράν  μεγάλην,  αἰνεῖτε  οὐρανοί  Θεοῦ  τήν  δόξαν»,  διότι  «ἰδού  ἡ  ἀνάκλησις  νῦν  ἐπέφανεν  ἡμῖν·  ὑπέρ  λόγον  ὁ  Θεός, τοῖς  ἀνθρώποις  ἑνοῦται·  ἀρχαγγέλου  τῇ  φωνῇ,  ἡ  πλάνη  ἐκμειοῦται·  ἡ  Παρθένος  γάρ  δέχεται  τήν  χαράν·  τά  ἐπίγεια  γέγονεν  οὐρανός·  ὁ  κόσμος  λέλυται  τῆς  ἀρχαίας  ἀρᾶς.  Ἀγαλλιάσθω  ἡ  κτίσις, καί  φωναῖς  ἀνυμνείτω. Ὁ  ποιητής  καί  λυτρωτής  ἡμῶν,  Κύριε  δόξα  σοι».

Καλή  ὑπόλοιπη  Τεσσαρακοστή!  Καλό  Πάσχα!

Συνέντευξη στον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΤΟΜΑΡΑ

Την ευχή να μην παραστεί ανάγκη για επέκταση των μέτρων προστασίας των πιστών από τον κορωνοϊό, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και την Ανάσταση εκφράζει ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β΄. Στη συνέντευξή του στην «Κ», ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου ξεκαθαρίζει πως εάν τα μέτρα της κυβέρνησης συνεχισθούν, σε μια τέτοια περίπτωση και η Εκκλησία θα πρέπει να πειθαρχήσει. Ο ίδιος θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την προστασία της δημόσιας υγείας, επικρίνοντας τους ιεράρχες εκείνους που αντέδρασαν. Ωστόσο, όπως ο ίδιος τονίζει στο όλο θέμα δεν είναι διατεθειμένος να δώσει συνέχεια, επισημαίνοντας ότι η Εκκλησία έχει να ασχοληθεί με σοβαρότερα θέματα. Καλεί τους πολίτες να επιδείξουν αίσθημα ευθύνης λέγοντας ανοιχτά πως δεν είναι αμαρτία η αποχή από τη Θεία Κοινωνία και τον εκκλησιασμό για κάποιο διάστημα. Φέρνει ως παράδειγμα τον ίδιο, ο οποίος περιόρισε την παρουσία κληρικών στις λειτουργίες που πραγματοποιούνται αυτό το διάστημα στην Αρχιεπισκοπή. Στο ερώτημα εάν υπήρξε καθυστέρηση από πλευράς κυβέρνησης στη λήψη μέτρων η απάντηση ήταν καταφατική. Επικαλείται δε την περίπτωση της Κίνας που 2 δισεκατομμύρια πληθυσμό μέσα σε δύο μήνες κατάφερε, όπως λέει, να καταγράφει σήμερα μηδενικό αριθμό νέων κρουσμάτων. «Θα είναι όνειδος για μας, θα είναι ντροπή. Πρέπει να προσγειωθούμε ο καθένας να θεωρεί ότι είναι φορέας της ασθένειας και να προσπαθεί να μη μεταδώσει την ασθένεια. Αν όλοι μας έχουμε αυτή τη σκέψη, μέσα μας, η ασθένεια θα εξαφανιστεί. Σε δεκατέσσερις μέρες δεν θα υπάρχει», δηλώνει εμφατικά.

 

 

–Μακαριότατε, θεωρείται έκπτωση η έλλειμα πίστης από έναν κληρικό να βγει και να πει δημόσια ότι οι θρησκευτικές συναθροίσεις είναι ένας σοβαρός παράγοντας μετάδοσης του ιού και καλό θα ήταν να περιοριστούν;

–Όχι. Άλλο είναι η πίστη, άλλο να προφυλαχθεί κάποιος, από μια ασθένεια. Το ότι η ασθένεια, αυτή είναι μεταδοτική δεν έχει καμία σχέση με την πίστη. Μεταδίδεται. Όταν ο ένας είναι δίπλα από τον άλλο, μεταδίδεται. Αν με ρωτάς αν μεταδίδεται αυτή η ασθένεια με τη Θεία Κοινωνία θα απαντούσα όχι. Σε αυτό είμαι κάθετος.

–Τόσα χρόνια ιεροσύνης, δεν έχετε διαπιστώσει κάτι διαφορετικό;

–Όχι.

–Βρισκόμαστε σε μια περίοδο με έντονο το στοιχείο του εκκλησιασμού (Μεγάλη Τεσσαρακοστή και Μεγάλη Εβδομάδα). Η Εκκλησία πώς θα ξεπεράσει τα εμπόδια προκειμένου να ικανοποιήσει τις λατρευτικές ανάγκες των πιστών;

–Το καλό που θα προκύψει, εάν ο καθένας προφυλαχθεί και δεν μεταδώσει, στον άλλο, την ασθένεια είναι ύψιστη προσφορά και δεν πρέπει να έχει ενοχές, γιατί δεν εκκλησιάστηκε. Το να πάμε τσούρμο, όλοι να εκκλησιαστούμε και να μεταδίδει ο ένας στον άλλον, να αρρωστήσουμε όλοι και να θρηνούμε θανάτους, είναι ό,τι χειρότερο. Το να προφυλαχθούμε και να μην πάμε για μερικές εβδομάδες στην εκκλησία και τολμώ να πω και να μην κοινωνήσουμε, δεν είναι αμαρτία εάν δεν κοινωνήσουμε και δεν πάμε στις εκκλησίες, όταν προστατέψουμε τον αδελφό μας. Διότι ο καθένας μας, αν δεν πούμε για τον εαυτό μας ότι είναι φορέας αυτού του ιού, θεραπεία δεν θα γίνει. Για αυτό και η κυβέρνηση πήρε αυτά τα σκληρά μέτρα, ο καθένας να απομονωθεί στο σπίτι του, και εάν πράγματι όλοι μας συμπεριφερθούμε υπεύθυνα σε 15 μέρες η ασθένεια θα πάει στο καλό.

–Σας έχει περάσει από το μυαλό ότι ενδέχεται, φέτος, να κάνουμε Μεγάλη Εβδομάδα και Ανάσταση στον καναπέ του σπιτιού μας;

–Εύχομαι να μη συμβεί αυτό, αλλά βλέποντας τι έχει συμβεί στην Κίνα που είναι πάνω από ένα δισεκατομμύριο, εάν δάμασε αυτή την ασθένεια, είναι ντροπή για μας σε ένα μήνα να μην περιορίσουμε την ασθένεια. Θα είναι όνειδος για μας, θα είναι ντροπή. Πρέπει να προσγειωθούμε ο καθένας να θεωρεί ότι είναι φορέας της ασθένειας και να προσπαθεί να μη μεταδώσει την ασθένεια. Αν όλοι μας έχουμε αυτή τη σκέψη, μέσα μας, η ασθένεια θα εξαφανιστεί. Σε δεκατέσσερις μέρες δεν θα υπάρχει.

–Τα μέτρα που έχετε ανακοινώσει είναι μέχρι το Σάββατο του Λαζάρου;

–Πιστεύω ότι είναι αρκετά, η ασθένεια να φύγει από το νησί μας.

–Στην περίπτωση που η Πολιτεία κρίνει ότι θα πρέπει να συνεχισθούν τα μέτρα;

–Ασφαλώς και θα πρέπει να τα συνεχίσουμε.

–Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το φετινό Πάσχα θα είναι διαφορετικό

–Εύχομαι να μη θρηνήσουμε θανάτους και εύχομαι όσοι μολυνθεί να αναρρώσουν και οι εκκλησίες μας να γεμίσουν από κόσμο και να βιώσουμε καλύτερα από άλλες χρονιές τη χαρά της Αναστάσεως.

Υπήρξε καθυστέρηση

–Μιλήσατε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας αυτή την περίοδο, αρκετές φορές. Αν μπορείτε, τι ήταν αυτό που σας είπε προκειμένου η Εκκλησία να αντιμετωπίσει με ευαισθησία τη συνάθροιση πιστών στις εκκλησίες;

–Όταν μου είπε πως θα συνέλθει το Υπουργικό Συμβούλιο και θα λάβει σκληρές αποφάσεις, δεν τον άφησα να ολοκληρώσει τη σκέψη του. Λέω, «κ. Πρόεδρε, ζούμε τις καταστάσεις και πρέπει να πάρετε σκληρές αποφάσεις και συγχαρητήρια εάν θέλετε». Συγχαίρω τους Κινέζους που σε 2 μήνες βγήκαν από πάνω και σήμερα οι θάνατοι μετριούνται στα δάκτυλα της μιας χειρός και χιλιάδες αποθεραπεύονται ημερησίως. Και οι ευνομούμενες χώρες της Ευρώπης, λέω στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, που δεν έπρεπε να επιτρέψουν τη μετάδοση της ασθένειας στις χώρες τους, η αδιαφορία τους τις έκανε να μετρούν εκατοντάδες νεκρούς ημερησίως. Ντροπή. Δεν πρέπει στη μικρή μας πατρίδα να επιστρέψουμε κάτι τέτοιο. Πρέπει να πάρουμε αυστηρά μέτρα.

–Υπήρχε καθυστέρηση στη λήψη μέτρων από πλευράς Κύπρου;

–Πιστεύω ναι. Έπρεπε να τα πάρουμε πιο νωρίς και ακόμη κάποιοι το έχουν ρίξει, αν μου το επιτρέπεται, στο σορολόπ. Αν είναι δυνατόν. Πρέπει ο καθένας να απομονωθεί στον χώρο τον δικό του, να μην έρχεται σε επαφή με άλλους ούτως ώστε να μπει τροχοπέδη σε αυτή την ασθένεια, διότι εύκολα μεταδίδεται, αλλά και εύκολα αποθεραπεύεται, αν πάρουμε μέτρα.

–Η κυβέρνηση αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο λήψης σκληρότερων μέτρων. Εσείς συμφωνείτε;

–Εάν ο κόσμος δεν συμμορφωθεί αυτό θα πρέπει να κάνει η κυβέρνηση. Αλλά γιατί να μη συμμορφωθούμε;

–Ποια είναι η συμβουλή σας, προς στους πιστούς για τα μέτρα προστασίας;

–Πιστεύω ότι μπορούν θαυμάσια, και εγώ επιθυμώ, είμαι κληρικός, και να εκκλησιάζομαι και να λειτουργώ. Την Κυριακή είναι της Σταυροπροσκυνήσεως. Θλίβομαι, γιατί δεν θα μπορώ να πάω να λειτουργήσω, αλλά δεν με στενοχωρεί αυτό, διότι προσφέρω ύψιστες υπηρεσίες στον αδελφό μου. Γιατί να πάω και να έχει, έστω και έναν να μου μεταδώσει την ασθένεια; Δεν ξέρω, μπορεί να την έχω την ασθένεια και εγώ να τη μεταδώσω στον άλλον. Το ότι δεν θα μεταδώσω ή δεν θα πάρω από άλλον, αυτό είναι πολύ θετικό.

–Εξηγήστε μας. Στο ακραίο σενάριο που οι πιστοί στο σύνολο τους απέχουν από τις θρησκευτικές δραστηριότητες, η Θεία Λειτουργία θα τελείται κανονικά;

–Βεβαίως. Έχουμε δώσει εντολή να κάνουν τις Θείες Λειτουργίες όσο το δυνατόν λιγότεροι. Δηλαδή θα μπορεί ένας παπάς να λειτουργήσει, δεν χρειάζεται δεύτερος. Εκεί που υπάρχουν ψαλτάδες, έχουν χορωδίες, δεν είναι ανάγκη να πάνε. Ένας ψάλτης δεξιά και ένας αριστερά είναι αρκετοί.

–Από τη δεύτερη ανακοίνωσή σας και μετά, με την οποία προτρέψατε τους πιστούς να περιορίσουν τον εκκλησιασμό, οι πιστοί πειθάρχησαν;

–Εμείς την περασμένη Τετάρτη κάναμε λειτουργία στο εκκλησάκι μας εδώ στην Αρχιεπισκοπή. Είμαστε πέντε με έξι αδελφοί και κάναμε θαυμάσια λειτουργία. Λειτούργησε ο Άγιος Καρπασίας μόνος του, ούτε διάκος, λειτούργησε ένας. Έψαλαν άλλοι δύο, ο άλλος χωρεπίσκοπος κάθισε μακριά και εγώ από την άλλη πλευρά. Τρεις άνθρωποι έβγαλαν τη Λειτουργία. Ούτε συνωστισμός ούτε τίποτα.

Κάποιοι ιεράρχες θέλουν να έχουν το πάνω χέρι

–Τα περισσότερα μέλη της Ιεράς Συνόδου φαίνεται ότι κατανοούν τις ανησυχίες που εκφράζονται για τις συναθροίσεις στις εκκλησίες. Υπάρχουν όμως και κάποιοι ιεράρχες που δεν συμφωνούν.

–Είπα πως στην Εκκλησία υπάρχει πλουραλιστική Δημοκρατία. Δεν θέλουμε να επιβάλουμε δικτατορία. Εμείς παίρνουμε κάποια απόφαση. Η απόφαση αυτή, πριν την ανακοινώσουμε, είναι μελετημένη. Σε μερικούς δεν αρέσει και θέλουν για την επαρχία τους να πάρουν κάποια διαφορετική απόφαση. Έχουν το δικαίωμα, όταν δεν είναι συνοδική απόφαση. Αλλά εκείνο που με ξενίζει πολλές φορές, έρχεται η κυβέρνηση και εισηγείται κάτι. Εγώ έχω σαν γνώμονα και πυξίδα, το καλώς νοούμενο συμφέρον του λαού και βλέπω πως η κυβέρνηση πήρε κάποιες αποφάσεις για το συμφέρον του λαού. Γιατί να μη συμφωνήσω με την κυβέρνηση; Κάποιοι θέλουν να έχουν το πάνω χέρι εκείνοι και δεν λαμβάνουν υπόψη τις αποφάσεις της κυβέρνησης και του αρχιεπισκόπου. Εμένα δεν με ενοχλεί, αλλά ο λαός τι θα πει. Πέντε άνθρωποι και δεν συμφωνούν;

–Νοουμένου ότι το σύστημα της Εκκλησίας είναι Συνοδικό..

–Αυτό με στεναχωρεί μεν αλλά δεν θέλω να επιβάλω την άποψή μου. Είναι άνθρωποι που έχουν μια ηλικία, έχουν εμπειρίες.

–Άρα στο θέμα αυτό δεν θα δώσετε συνέχεια;

–Βέβαια. Έχουμε σοβαρότερα θέματα να ασχοληθούμε, δεν θα ασχοληθούμε με παρωνυχίδες.

 

Δημοσιέυθηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» την Κυριακή, 22 Μαρίου 2020

 

Δείτε το άρθρο σε pdf πατώντας εδώ..

Οι τελευταίες μέρες ήταν για μένα μία πολύ δύσκολη περίοδος, από τις πιο δύσκολες της ζωής μου. Παντού επικρατεί η ανησυχία, η αμφιβολία, η ταραχή. Κανένας δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα για το πόσο θα κρατήσει αυτή η πανδημία, αν τελικά θα καταφέρουμε να την αντιμετωπίσουμε και πότε. Και το επιστέγασμα; Κλείνουν οι εκκλησίες, οι ακολουθίες γίνονται κεκλεισμένων των θυρών και με ελάχιστους παρόντες.  

Σε αυτές τις στιγμές τής ξηρασίας κάθε ανθρώπινης παρηγοριάς, η καρδιά μού έφερε στη μνήμη ένα αγαπημένο μου άγιο. Τον άγιο Μάξιμο τον Γραικό.

Γιατί όμως αυτόν τον άγιο; Τι μπορεί να ήταν αυτό που μού τον θύμισε. Και ανατρέχω και πάλι στον βίο του και ανακαλύπτω την αιτία που η καρδιά μου φώναζε εμπόνως προς αυτόν. Και το βρίσκω! Διαβάζω…

«Λόγω ατασθαλιών εκ μέρους πολιτικών και ορισμένων εκκλησιαστικών φορέων ο μεγάλος αυτός πατέρας αναγκάσθηκε να διαμαρτυρηθεί και να ελέγξει κάποιους, με βάση τις ευαγγελικές αξίες και σύμφωνα με την εκκλησιαστική ιδιότητα, που του χορηγήθηκε από τη Ρωσσική Εκκλησία και τη Βασιλεία της χώρας. Δυστυχώς όμως, αντί η κατάσταση των πραγμάτων να βελτιωθεί, ο Μάξιμος είχε πλέον να αντιμετωπίσει την έχθρα των ανθρώπων αυτών. Σ᾿ αυτούς συμπεριλαμβανόταν και ο ίδιος ο υπ᾿ αυτού ελεγχθείς Τσάρος και ο Μητροπολίτης της Ρωσσίας Δανιήλ, που αγνοούσαν το ειλικρινές ενδιαφέρον του Αγίου για τη σωτηρία τους και την ευθυδρομία της Ρωσσικής Εκκλησίας. 

Απ᾿ εδώ αρχίζει μια βαριά σταυρική πορεία του Αγίου εν μέσω φυλακών και κατατρεγμών και μέχρι θανάτου δοκιμασιών. Αυτές ακριβώς οι δοκιμασίες τελειοποίησαν πνευματικά τον Μάξιμο.

Ο Άγιος καταδικάσθηκε, ως δήθεν αιρετικός, σε ισόβια φυλάκιση σιδηροδέσμιος, σε ισόβια στέρηση της μετάληψης των θείων μυστηρίων και σε ισόβια απομόνωση και απαγόρευση της επικοινωνίας με τους υπόλοιπους πιστούς. Και όλα αυτά, όπως είπαμε πιο πάνω, γιατί έλεγχε τους κατήγορους του για μη ηθική αναστροφή, σύμφωνα με τα χριστιανικά ήθη.

Ήταν σιδηροδέσμιος με βαρειές αλυσίδες σαν ο αίσχιστος των εγκληματιών, καταδικασμένος, από συναγωγή πονηρευομένων, ο φωτιστής ως αιρετικός, ο θεοφόρος ως βλάσφημος προς τα θεία, μη μπορώντας να συμμετέχει στα Θεία Μυστήρια· ποίος; ο κατ᾿ εξοχήν εραστής του Ιησού, ο θεοφόρος Μάξιμος!!! Αληθώς ποιος είναι ικανός, να διηγηθεί το μαρτύριό του και δη από τη στέρηση της θείας Ευχαριστίας; Μόνον όποιος γνώρισε την αγάπη Του γλυκυτάτου Ιησού, μπορεί να περιγράψει το μαρτύριο αυτό. Ο οποίος και μόνος κατάλαβε τι σημαίνει να αποκόπτεται κάποιος από την κοινωνία του Αχράντου Σώματος και Αίματος του Ηγαπημένου Ιησού. Παρ᾿ όλες τις διαμαρτυρίες του Αγίου για το βαρύτατο και άδικο επιτίμιο αυτό και παρ᾿ όλες τις παρακλήσεις του να επιτραπεί σ᾿ αυτόν, τουλάχιστον, η μετάληψη των φρικτών μυστηρίων, λέγοντος με βαθύ πόνο: «…ζητῶ νὰ μὲ ἀξιώσητε τῆς Μεταλήψεως τῶν παναχράντων καὶ ζωοποιῶν τοῦ Χριστοῦ Μυστηρίων, τῶν ὁποίων ἀπεκλείσθην ἤδη ἐπὶ 17 ἔτη … Δότε μοι, σᾶς ἱκετεύω, ταύτην τὴν χάριν… σώσατε ἀπολλυμένην ψυχήν…» «…ζητῶ … οἶκτον καὶ φιλανθρωπίαν …..» «… ἔλεον ζητῶ, ἔλεον δείξατέ μοι, ἵνα καὶ ὑμεῖς τῆς αὐτῆς τύχητε χάριτος…», δυστυχώς οι κληρικοί της αδικίας, δεν τον εισάκουσαν. Τον κρατούσαν χωρίς να του επιτρέπουν τη Θεία Κοινωνία για δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια!

Ο Άγιος Μάξιμος υπέφερε όλα τα δεινά με υπομονή και ανεξικακία· ουδέποτε μέμφθηκε τους αίτιους που υπέβαλαν αυτόν σε τόσο μεγάλα και τέτοια δεινά. Ούτε εξήλθε καθόλου από τα όρια της ευγένειας και της πραότητας. 

Αυτό οφείλεται κατά πρώτο λόγο στην άκρα ταπείνωση του Αγίου, που μιμούμενος τους λοιπούς αγίους Πατέρες διαμαρτυρόταν μεν για την κατηγορία εναντίον του ότι είναι αιρετικός και βλάσφημος, αλλά δεχόταν τις δοκιμασίες σαν να παραχωρήθηκαν σ᾿ αυτόν από το Θεό για τις αμαρτίες του. Να πως γράφει στο Μητροπολίτη Δανιήλ: «Σοὶ λέγω ὅμως περὶ τούτου ὅτι μὲ κατέκρινας ἐπὶ αἱρέσει καὶ μὲ ἀπέκλεισας τῆς μεταλήψεως τῶν θείων Μυστηρίων. Ὡς πρὸς δὲ τὰ λοιπά μου πολλὰ καὶ ἀμέτρητα ἁμαρτήματα, οὐδὲ τὸ στόμα μου δύναμαι νὰ ἀνοίξω· δὲν πρέπει ὅμως νὰ ἀπελπισθῶ, ἀλλ᾿ ἐλπίζω εἰς τὸ ἄμετρον τοῦ Θεοῦ ἕλεος…». Και αλλού: «Ὁ δίκαιος Κριτής, ὁ θέλων πάντας ἀνθρώπους σῶσαι, ὁ παραχωρήσας μοι θλίψεις τοιαύτας διὰ τὰς πολλὰς καὶ μεγάλας μου ἁμαρτίας καὶ οὐχὶ δι᾿ αἵρεσιν ἢ βλασφημίαν τινά…».  

Η υπομονή του Αγίου οφείλεται στη θεία ενίσχυση. Και τούτο γιατί επαληθεύθηκε το ψαλμικόν «κατά το πλήθος των οδυνών μου εν τη καρδία μου αι παρακλήσεις σου εύφραναν την ψυχήν μου». Οι παρακλήσεις του Αγίου Πνεύματος ήταν τέτοιες, ώστε όχι μόνον να ισοζυγίζουν τις θλίψεις, τους πόνους από τους βασανισμούς και τα δάκρυα του Οσίου, αλλά και να υπερχειλίζουν στην καρδία του Αγίου τον θείο έρωτα, που του έγινε «άρτος ημέρας και νυκτός». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Θείου Αγγέλου, που κατέβηκε στη φυλακή και πρόσφερε σ᾿ αυτόν το Σώμα και Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και ένεκα τούτου του θαύματος και της υπέρ νούν θείας όρασης και αντίληψης με θεία έξαρση συνέθεσε και έγραψε με κάρβουνο στο τοίχο της φυλακής ωδή προς το Άγιο Πνεύμα, που αρχίζει: «Ὁ τῷ μάννα ποτὲ ἐν ἐρήμῳ διαθρέψας τὸν Ἰσραήλ, …» και στη συνέχεια «Σὺν τοῖς ἀσωμάτοις Σου λειτουργοῖς ᾄδω σοι κἀγώ, …», που υπονοούν τη Θεία οπτασία του Αγγέλου, που του μετέδωσε το Σώμα και Αίμα του Κυρίου. 

Ο Θεός οδηγούσε αυτόν μέσα απ᾿ αυτή την σκληρή οδό για την τελειότητα. Αυτό φαίνεται και στην προτροπή μάλιστα του Θείου Αγγέλου, που του εμφανίσθηκε και του είπε: «Μάξιμε, να κάνης υπομονή εις τα ενταύθα δεινά διά να εκφύγης τα δεινά της αιωνίου κολάσεως».

Κι έτσι κατάλαβα γιατί η σκέψη και η προσευχή μου ήταν τόσο έντονες στον άγιο Μάξιμο αυτές τις μέρες. Διότι ευρισκόμενος ο άγιος, σε άκρα ταπείνωση πνεύματος, έβαλε στην καρδιά του ότι αυτός είναι ο τελευταίος άνθρωπος πάνω στη γη, ταπεινούμενος με θεία επίγνωση ότι ο Κύριος επέτρεψε τα δεινά, διότι, μέσα από το δρόμο της άκρας ταπείνωσης, ήθελε να τον οδηγήσει στην ηθική τελειότητα, έγκλειστος και τέλειος ησυχαστής, προσευχόμενος έμπονα, με αλάλητους στεναγμούς της καρδίας και αδιαλείπτως, με τη νοερά από τα βάθη της καρδίας επίκληση του ονόματος του γλυκυτάτου Νυμφίου του Ιησού Χριστού. Έτσι με το μαρτύριό του και την άρση του Σταυρού του Κυρίου με επίγνωση, ο Άγιος έγινε τέλειος εν Χριστώ, απαθέστατος, ψαλτήριο τερπνό και εύηχος κιθάρα του Παναγίου Πνεύματος και κατοικητήριο της Αγίας Τριάδας, παρά το ότι εστερείτο και αυτού του όπλου της συμμετοχής στη θεία ευχαριστία!

Αρχιμ. Τριφύλλιος Ονησιφόρου,
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴν Ἀκολουθία τῆς Γ΄ Στάσεως τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ποὺ τελέσθηκε στὴν ἱερὰ μονὴ Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας στὸ χωριὸ Κούρδαλι τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (20.3.2020).

Ψάλλει ὁ πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.

 

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου

Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Μουσουρούλη

 

Κυριακή Γ΄ Νηστειῶν

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Ὁ θρόνος τῆς Χάριτος (2η ὁμιλία)

 «Προσερχώμεθα μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος»

 (Ἑβρ. δ΄16)

********

«Προσερχώμεθα μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος»

         Φθάσαμε μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ στό μέσον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Σήμερα τρίτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ἡ Ἐκκλησία μας προ­βάλλει ἐνώπιόν μας τόν Τίμιο Σταυρό τοῦ Κυρίου, γιά νά τόν προσκυνήσουμε, νά πάρουμε δύναμη ἀπό τό ἀκαταμάχητο ὅπλο καί νά συνεχίσουμε ἀνανεωμένοι τόν ἀγώνα μας μέχρι τέλους. Στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα πού ἀκούσαμε κατά τήν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας ὁ θεόπνευστος Ἀπό­στολος μᾶς εἶπεν ὅτι ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς μας, Κύριος Ἰησοῦς Χριστός «διελήλυθε» τούς οὐρα­νούς, ἔχει περάσει στούς οὐρανούς, ἔχει καθίσει στόν θεϊκό Του θρόνο, καί γι᾽αὐτό μποροῦμε νά καταφεύγουμε μέ θάρρος στόν θρόνο Του, τόν θρόνο τῆς Χάριτος.

         Ἄς δοῦμε λοιπόν σήμερα ποιός εἶναι αὐτός ὁ θρόνος τῆς Χάριτος καί  τί σημασία ἔχει αὐτό γιά τή ζωή μας.

****

«Προσερχώμεθα μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος»

****

         Ποιός εἶναι ὁ θρόνος τῆς Χάριτος  τό μαθαίνουμε ἀπό τά λόγια τοῦ προφή­τη Ἡσαΐα, τά ὁποῖα εἶπεν ὀκτώ αἰῶνες προτοῦ συντελεσθεῖ τό σωτήριο Πά­θος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τούς  προφητικούς αὐτούς λόγους δέν δυσκο­λευόμαστε νά ἀναγνωρίσουμε ὡς ἐπίγειο Θρόνο τῆς χάριτος τόν τίμιο καί ζωοποιό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ μας.

         Ὁ θρόνος αὐτός εἶναι κατ᾽ἐξοχήν ὀδυνηρός, ὀδυνηρότατος, γιά Ἐκεῖνον πού κάθεται πάνω σ᾽ αὐτόν ἤ μᾶλλον εἶναι προ­σηλωμένος, καρφωμένος ἐπάνω του, αἱμόφυ­ρτος. Αὐτός ὁ αἱμόφυρτος θρόνος, ὁ Τίμιος Σταυρός, εἶναι γιά μᾶς πηγή αἰώνιας λύτρωσης καί σωτηρίας, ἀφοῦ πάνω σ᾽ αὐτό τόν θρόνο ἀπέθανεν ὁ Σωτήρ καί Λυτρωτής τοῦ κόσμου, ὁ ἀναμάρτητος Υἱός τοῦ Θεοῦ. Δεί­χνοντας, θά τολμούσαμε νά ποῦμε, ὁ προφήτης αὐτόν πού κρέμεται πάνω στόν σταυρό, μᾶς λέγει: « Οὗτος τάς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καί περί ἡμῶν ὀδυνᾶται». Σηκώνει ἐπάνω του τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί πονᾶ καί ὑποφέρει πρός χάριν μας (Ἡσ. νγ´4). Καί συνεχίζει: «τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν» (Ἡσ.νγ´5). Τά τραύματα τοῦ Ἀ­χράντου Πάθους μᾶς ἐχάρισαν τή θεραπεία, τή λύτρωση, τήν ἀπαλ­λαγή ἀπό τόν θανατηφόρο ἰό τῆς ἁμαρτίας, τό φαρμακερό κεντρί τοῦ θανά­του καί τήν ἀπάτη τοῦ κόσμου πού βρίσκεται κάτω ἀπό τήν ἐπήρεια τοῦ πονηροῦ διαβόλου (Α. Ἰω. ). Εἶναι θρόνος αἱματοβαμένος ὁ ἐπίγειος θρόνος τοῦ Μεγάλου Ἀρχιερέως μας, ὄχι γιατί τόν ἔβαψε μέ αἽματα ἀθώων πού ἔχυσε γιά νά κατακτήσει τή βασιλεία,  ἀλλά μέ τό δικό Του πανάσπιλο Αἷμα γιά νά χαρίσει στούς ἀνθρώπους τή λύτρωση καί τή σωτηρία. Ὅπως γράφει ὁ θεῖος Ἀπόστολος Πέ­τρος, οἱ ἄνθρωποι λυτρωθήκαμε «οὐ φθαρτοῖς ἀρ­γυρίῳ ἤ χρυσίῳ» (Α´Πέτρ.α´18-19). Ἀπό τόν αἰώ­νιο πνευματικό θάνατο καί τήν καταδίκη τῆς αἰώ­νιας κόλασης ἐλευθερωθήκαμε ὄχι μέ λύτρα φθαρ­τά, ὄχι μέ ἀργυρᾶ ἤ χρυσᾶ νομίσματα, ἀλλά μέ τό πολύτιμο, τό ἀτίμητο  αἷμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χρι­στοῦ, ὁ Ὁποῖος ὡς ἀμνός ἀμόλυντος καί κατακά­θαρος ἀπό κάθε ἁμαρτία θυσιάσθηκε γιά μᾶς.

         Θρόνος τῆς χάριτος, ἀδελφοί μου, ὑπῆρξεν ὁ σταυρός τοῦ Κυρίου γιά ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος. Τίποτε δέν μπορούσαμε νά προσφέρουμε ἤ νά κάνουμε ἐμεῖς γιά νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τήν ἐνοχή τῶν ἁμαρτιῶν μας, γιά νά ἐπιτύχουμε τή σωτηρία μας. Ἐκεῖνο πού μᾶς ἔσωσε εἶναι ἡ σταυ­ρική θυσία τοῦ Λυτρωτοῦ μας Χριστοῦ. «Δωρεάν τῇ αὐτοῦ χάριτι» (Ρωμ. γ´24) σωθήκαμε μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.

         Αὐτός ὁ ὀδυνηρός ἐπίγειος θρόνος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ μεγάλου Ἀρχιε­ρέως μας, εὐθύς ἀμέσως μετά τήν τριήμερη ἔνδο­ξη Ἀνάστασή Του καί  τήν θριαμβευτική Ἀνάληψή Του στούς οὐρανούς μεταβλήθηκε σέ θρόνο βα­σι­λικό ὁλόλαμπρο, θρόνο πού ἀκτινοβολεῖ θεία καί οὐράνια δόξα. Κάθεται τώρα στά δεξιά τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Οὐρανίου Πατρός Του, πά­νω σέ θρόνο βασιλικό. Ὡς αἰώνιος Ἀρχιε­ρεύς συνεχίζει τό ἀπολυτρωτικό του ἔργο προσ­φέροντας τώρα μέν μέ τρόπο ἀναίμακτο πάνω στά ἐπίγεια Θυσιαστήρια τή λυτρωτική θυσία τοῦ Σταυροῦ, μεσιτεύοντας ὅμως καί δεόμενος ὑπέρ ἡμῶν στόν Οὐράνιο Πατέρα Του. Νά λοιπόν γιατί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς προτρέπει νά προσερχό­μαστε μέ παρρησία στό θρόνο τῆς χάριτος.

         Αὐτό σημαίνει πώς Ἐκεῖνος  πού κάθεται πά­νω σ᾽αὐτό τό θρόνο δέν ἐκτοξεύει κεραυνούς ἐνα­ντίον τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων. Ἀντίθετα Προσ­φέρεται ἔλεος καί συγγνώμη. Αὐτός πού κάθεται  στόν θρόνο τῆς χάριτος δέν εἶναι ἕνας κριτής βλοσυρός καί ἐκδικητικός, ἀπρόσιτος καί ἀπρο­σπέλαστος. Ἀντίθετα εἶναι ἐλεήμων καί συμπαθής, εἶναι ὁ γεμάτος ἀγάπη καί μακροθυμία Σωτήρ τῶν ἀνθρώπων, ὁ Ὁποῖος «οὐκ ἦλθε καλέσαι δικαίους, ἀλλά ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν» (Λουκ. ε´32). Δέν πρόκειται Αὐτός πού κάθεται στόν θρόνο τῆς χάριτος νά προδώσει τά συμφέροντα μας χάριν τῶν ἰδικῶν του. Καί δέν μπορεῖ νά τό κάνει, διότι γιά χάρι μας «ὑπέμεινε σταυρόν, αἰσχύνης κατα­φρονήσας» (Ἑβρ. ιβ´2). Ἄν οἱ μεγάλοι καί ἰσχυροί τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι διαχειρίζονται τίς ὑποθέ­σεις ἀτόμων καί λαῶν ἀποδεικνύονται ὄχι σπάνια μικροί καί ἰδιοτελεῖς στούς ὑπολογισμούς καί τίς ἐνέργειές τους, ὁ βασιλιάς τοῦ κόσμου ὁ Ὁποῖος προτίμησε ὡς θρόνο του τόν Σταυρό, δέν μᾶς προδίδει ποτέ. Ὁ θρόνος Του καί στή γῆ  (ὁ Τίμιος Σταυρός) καί στόν Οὐρανό ὁ βασιλικός θρόνος στά δεξιά τοῦ Πατρός  εἶναι πραγματικά «θρόνος χάρι­τος». Εἶναι πηγή θείων δωρεῶν. Πῶς λοιπόν νά μή μᾶς προτρέψει ὁ Ἀπόστολος νά πλησιάζουμε μέ θάρρος καί παρρησία σ᾽Αὐτόν;

*****

         Τί σημαίνουν τώρα ὅλα αὐτά γιά μᾶς;

Τό πρῶτο στό ὁποῖο μᾶς καλεῖ ὁ Ἀπόστολος εἶναι νά «κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας». Νά κρατᾶμε στα­θερά τήν πίστη μας, νά δώσουμε ὅλη τήν ἐμπιστο­σύνη τῆς καρδιᾶς μας στόν Κύριό μας, πού μᾶς ἀγάπησε μέχρι θανάτου, σταυρώθηκε γιά μᾶς καί τώρα στόν οὐρανό, ὡς δοξασμένος Μέγας Ἀρχιε­ρεύς μας, μεσιτεύει γιά μᾶς.

         Συνιστᾶ ὅμως, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, νά προσερχόμαστε σ᾽Αὐτόν «μετά παρρησίας»· νά καταφεύγουμε μέ θάρρος, μέ ἄφοβη πεποίθηση στόν θρόνο τῆς χάριτος. Γιατί μέ θάρρος;  Διότι καταφεύγουμε ἐκεῖ στηριζόμενοι ὄχι σέ τυχόν δική μας ἀρετή, ἀλλά στή σταυρική θυσία τοῦ Ἀρχηγοῦ καί τελειωτοῦ τῆς πίστέως μας, τοῦ Ἀρχηγοῦ τῆς ζωῆς μας, τή μόνη ἅγια προσφορά τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεόν, τήν πανάσπιλη καί τελείως θεάρε­στη. Νά καταφεύγουμε μέ εἰλικρινῆ μετάνοια, καί ὁπωσδήποτε θά βρίσκουμε ἔλεος, ὅποιες καί ὅσες καί ἄν εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας, διότι ἡ δύναμη τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου εἶναι ἄπειρη, ἀφοῦ Ἐκεῖνος πού θυσιάστηκε ἦταν Θεάνθρωπος. Τά πελάγη τῶν ἁμαρτιῶν ὅλων τῶν ἀνθρώπων δέν μποροῦν νά νικήσουν τήν ἀπύθμενη ἄβυσσο τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ, πού ἐκχύθηκαν στόν κόσμο ἀπό τόν ματωμένο Σταυρό τοῦ Γολγοθᾶ.

         Ἐπίσης προσθέτει ὁ ἅγιος Ἀπόστολος ὅτι πρέπει νά καταφεύγουμε στόν θρόνο τῆς χάριτος, ὥστε νά λαμβάνουμε «χάριν εἰς εὔκαιρον βοή­θειαν· πλούσια δηλαδή χάρι, δύναμη καί ἐνίσχυση στόν ἀγώνα γιά τόν ἁγιασμό καί τή σωτηρία μας, εἰδικά δέ βοήθεια στήν κατάλληλη περίσταση, στήν κρίσιμη ὥρα τοῦ κάθε πειρασμοῦ.

         Καί αὐτή τήν ὥρα ὁ πειρασμός γιά ἄτομα, οἰκογένειες καί λαούς σ᾽ὅλο τόν πλανήτη εἶναι μεγάλος, εἶναι βίαιος, εἶναι θυελλώδης. Ὅλοι μιλᾶνε γιά πόλεμο, πόλεμο μέ ἐχθρό ἀόρατο πού ρίχνει κάτω καί τόν πιό γερό ὀργανισμό, ἄν τό ἐπιτρέψει ὁ Θεός. Λοιπόν, ἀδελφοί, «στῶμεν κα­λῶς», «ἄνω σχῶμεν τάς καρδίας». Καιρός νά στραφοῦμε ὅλοι μέ μετάνοια, συντριβή καί στενα­γμούς ἐκ βάθους ψυχῆς στόν θρόνο τῆς χάριτος γιά νά λάβουμε «χάριν εἰς εὔκαιρον βοήθειαν». Ἀσάλευτη πίστη στόν Λυτρωτή καί ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν. Σταθερός πνευμα­τικός ἀγώνας, καί πάλιν λέγω εἰλικρινή μετάνοια γιά τίς ἁμαρτίες μας. Πυκνή καταφυγή μέ ἐλπίδα ἀκράδαντη καί πίστη ἀνυπόκριτη καί ἀδιάκριτη, στόν θρόνο τοῦ φιλανθρωποτάτου Ἀρχιερέως μας, γιά νά ἀντλοῦμε ἔλεος πάνω στό ἔλεος καί νά λαμβάνουμε «χάριν ἀντί χάριτος» (Ἰω. α´16). Αὐ­τά ἀπομένουν νά κάνουμε ἐμεῖς, χωρίς νά ἀγνο­οῦμε ἤ νά παραθεωροῦμε τίς ὁδηγίες τοῦ κράτους καί τῶν εἰδικῶν γιά τήν διασφάλιση τῆς ὑγείας τῶν πολιτῶν, προκειμένου νά γευθοῦμε πρῶτον τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία καί δεύτερον νά νικήσουμε τόν πειρασμό τῆς λοιμικῆς νόσου.

****

«Προσερχώμεθα μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος»

          «Δεῦτε πιστοί τό ζωοποιόν Ξύλον προσκυ­νή­σωμεν, ἀκοῦμε αὐτή τή μέρα στούς ναούς μας. Ἐλᾶτε νά προσκυνήσουμε τό Ξύλο μέ τό ὁποῖο μᾶς χαρίστηκε ἡ ζωή. Ἐλᾶτε νά θαυμάσουμε τό μυστή­ριο τοῦ Σταυροῦ. Τή σοφία, τή δύναμη, τήν ἀγάπη πού κρύβεται σ᾽αὐτή τή θυσία. Ὁ Τίμιος τοῦ Κυρί­ου Σταυρός εἶναι ἡ ἀδιάψευστη ἐγγύηση ὅτι κοντά στόν Χριστό θά βροῦμε τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας καί τήν αἰώνια σωτηρία τῶν ψυχῶν μας. Κοντά Του θά γαληνεύσει ἡ συνείδησή μας καί θά βρεῖ τήν εἰρήνη καί τήν ἀνάπαυση ἡ ψυχή μας. Ἀπό Αὐτόν θά πάρουμε δυνάμεις ψυχικές καί σω­ματικές γιά νά ζήσουμε στή συνέχεια ὡς γνήσιοι καί ἀφωσιωμένοι δοῦλοι Του. Τώρα πού ἡ ἀγαθό­της τοῦ Θεοῦ μᾶς προσφέρει χρόνο ζωῆς καί μᾶς προσκαλεῖ, ἄς ἀνταποκριθοῦμε στήν φιλάνθρωπη πρόσκληση. Ἄς προσερχόμαστε «μετά παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος».

Ἱερός Καθεδρικός Ναός Ἁγ.Ἰωάννου, Λευκωσία

Κυριακή 22.03.2020

Κωστής Κοκκινόφτας

Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου

TA NEANIKA XPONIA TOY APXIEΠIΣKOΠOY ΛEONTIOY

Πολύ λίγες πληροφορίες είναι γνωστές για τα νεανικά χρόνια και τις συνθήκες που συνέτειναν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των σημαντικότερων εκκλησιαστικών φυσιογνωμιών της Kύπρου των νεότερων χρόνων, αφού οι περισσότερες μελέτες για τη ζωή τους επικεντρώνονται στα χρόνια κατά τα οποία υπηρέτησαν στις ανώτερες βαθμίδες της Kυπριακής Eκκλησίας. H διερεύνηση, όμως, της ζωής τους πριν από την άνοδό τους, είτε σε αρχιερατικούς θρόνους, είτε στην ηγουμενία των μεγάλων μονών του νησιού, και οι προσπάθειές τους για μόρφωση και πνευματικότητα, επιτρέπει την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων για τη μετέπειτα πορεία και δράση τους. Aνάμεσα στους κληρικούς αυτούς, περιλαμβάνεται ο Aρχιεπίσκοπος Kύπρου Λεόντιος (Iούν. 1947- Iούλ. 1947)1, για τη νεανική ζωή του οποίου έχουν διασωθεί αρκετές σκόρπιες αναφορές, που καθιστούν δυνατή τη μελέτη των περισσοτέρων πτυχών της, μέχρι την εκλογή του στον μητροπολιτικό θρόνο Πάφου, το 1930. Oι κυριότερες από τις πηγές αυτές είναι ένα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμά του, που εντόπισε και δημοσίευσε ο νυν Mητροπολίτης Kένυας Mακάριος Tηλλυρίδης, και ένα ανυπόγραφο κείμενο, που γράφτηκε στην εφημερίδα της Λεμεσού «Aνατολή», μερικές ημέρες μετά την ανάδειξή του ως νέου Mητροπολίτη Πάφου.

O Aντώνιος Λεοντίου, όπως ήταν το λαϊκό του όνομα, γεννήθηκε την 9η Mαρτίου 1896 στη Λεμεσό, στην οδό Bασιλείου Mακεδόνος. O πατέρας του, Σάββας Λεοντίου, σιδηρουργός στο επάγγελμα, καταγόταν από το χωριό Άγιος Δημητριανός της Πάφου, η δε μητέρα του, Eλένη Xατζηαντώνη, ήταν γέννημα – θρέμμα της πόλης. Aρχικά, ο Λεόντιος φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο της Λεμεσού, όπου διακρίθηκε για την επιμέλεια και τις επιδόσεις του, και στη συνέχεια γράφτηκε στο εκεί Hμιγυμνάσιο. Tελικά, τον Iούλιο του 1910, γνώρισε δύο ασκητές μοναχούς, τους αυτάδελφους Kύριλλο και Nήφωνα, οι οποίοι διέμεναν σε κελλιά που υπήρχαν γύρω από τον ναό του Aγίου Γεωργίου Xαβούζας, της κοινότητας Aγίας Φυλάξεως, και ασκούσαν το επάγγελμα του αγιογράφου. O δεκατετράχρονος Λεόντιος εντυπωσιάστηκε από τον τρόπο ζωής τους και, χωρίς να ενημερώνει τους γονείς του, κατέφευγε αρκετά συχνά στον Άγιο Γεώργιο, όπου συνδέθηκε πνευματικά μαζί τους. Ένα χρόνο αργότερα, όμως, στις 15 Iουλίου 1911, κάποιος αμαξάς με το όνομα Iορδάνης, ενημέρωσε τη μητέρα του για τις εκεί επισκέψεις του, με αποτέλεσμα η τελευταία να αντιδράσει έντονα και να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τερματίσει τη φιλομόναχη πορεία του γιου της.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

Του Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Κωνσταντίας – Ἀμμοχώστου κ. Βασιλείου

Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τιμᾶται ἰδιαίτερα ὁ τίμιος Σταυρός. Αὐτὸ ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι σταυρὸς δὲν εἶναι ἁπλῶς μία θεολογικὴ διδαχὴ οὔτε ἕνα ἁπλὸ ἱστορικὸ γεγονός, οὔτε ἕνα ἁπλὸ σύμβολο, ἀλλὰ ἀποτελεῖ τὸ θεμέλιο τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ διδασκαλίας. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δέχθηκε τὸ σταυρικὸ θάνατο καί, ἑπομένως, ὁ σταυρὸς εἶναι τὸ κέντρο σωτηρίας. Ὁ Χριστὸς καλεῖ ἐπιπρόσθετα τοὺς μαθητές του νὰ σηκώσουν καὶ ἐκεῖνοι τὸ δικό τους σταυρό. Μὲ βάση τὰ δεδομένα αὐτὰ θὰ διαπραγματευθοῦμε στὴ συνέχεια τὰ θέματα ποὺ σχετίζονται μὲ τὸ σταυρό, ὅπως, ὁ σταυρός, ὡς εἰδοποιὸς διαφορὰ τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος, ὁ σταυρός, κρίση τοῦ κόσμου καὶ πηγὴ σωτηρίας καὶ, ὁ σταυρὸς τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Ἐπιπρόσθετα, θὰ ἀναφερθοῦμε στὴν τιμὴ τοῦ σταυροῦ μέσα στὴν Ἐκκλησία, τοὺς συμβολισμοὺς καὶ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ.

1. Ὁ σταυρός, ἡ εἰδοποιὸς διαφορὰ τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, καθορίζοντας τὸ ἐπίκεντρο τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ διδασκαλίας ἔναντι τῶν ἄλλων φιλοσοφικῶν καὶ θρησκευτικῶν διδασκαλιῶν, εἶπε μὲ ἔμφαση: «ἡμεῖς δὲ κηρρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν» (Α΄ Κορ. 1:23-24). Πράγματι, ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου, νοηματοδοτούμενος ἀπὸ τὴν Ἀνάστασή του, ἀποτελεῖ τὴν εἰδοποιὸ διαφορὰ καὶ τὴ δύναμη τοῦ χριστιανικοῦ κυρήγματος στὸν κόσμο.

Ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς Κυριακῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Μκ. 8:34-9,1) συνιστᾷ τὴν κλήση τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητές του καὶ πρὸς ὅσους τὸν ἀκολουθοῦν νὰ σηκώσουν καὶ αὐτοὶ τὸ δικό τους σταυρό, νὰ δώσουν δηλαδὴ καὶ αὐτοὶ τὴ μαρτυρία τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ, ἀκόμα καὶ μὲ τὴν προσφορὰ τῆς δικῆς τους ζωῆς. Αὐτὴ ἡ κλήση, ὅμως, προϋποθέτει τὸ γεγονός, ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ὁδηγήθηκε πρὸς τὸ σταυρό. Ἡ ἔννοια τοῦ σταυροῦ, ἑπομένως, εἶναι διπλή: ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ, ἀφ’ ἑνός, καὶ ὁ σταυρὸς τῶν μαθητῶν του, ἀφ’ ἑτέρου. Ἡ ἀφήγηση τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, ἔχει ὡς προοπτικὴ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν Ἀνάστασή του, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος παραθέτει, τουλάχιστον δύο φορές, τὴν προαναγγελία, τὴν ὁποία εἶχε κάνει ὁ Χριστὸς γιὰ τὸ σταυρικό του θάνατο καὶ τὴν Ἀνάστασή του (Μκ. 8:31-33. 9:9-13). Τὴν ἰδιαιτερότητα τοῦ κηρύγματος τοῦ σταυροῦ στὸ Χριστιανισμὸ τὴ διαπιστώνουμε σὲ πολλὰ ἐπίπεδα, ὅπως αὐτὰ ποὺ ἀκολουθοῦν.

α) Ἡ σταύρωση ὡς θανατικὴ ποινή

Πρώτη ὄψη τῆς ἰδιαιτερότητας τοῦ Χριστιανικοῦ κηρύγματος εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἐνσαρκωμένος Λόγος τοῦ Θεοῦ δέχθηκε τὸν διὰ σταυροῦ θάνατο. Στὴν ἀρχὴ οὔτε καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Ἀπόστολοι μποροῦσαν νὰ κατανοήσουν τὴν πορεία τοῦ Μεσσία Ἰησοῦ πρὸς τὸ σταυρικὸ θάνατο. Ἔτσι, ὅταν ὁ Χριστὸς ἔκανε τὴν προαναγγελία στοὺς Ἀποστόλους «ὅτι δεῖ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου πολλὰ παθεῖν, καὶ ἀποδοκιμασθῆναι ἀπὸ τῶν πρσεβυτέρων καὶ τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν γραμματέων, καὶ ἀποκτανθῆναι, καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἀναστῆναι» (Μκ. 8:31), οἱ Ἀπόστολοι ἀντέδρασαν σ’ αὐτὴ τὴν προαναγγελία καὶ ὁ ἀπόστολος Πέτρος «ἤρξατο ἐπιτιμᾶν αὐτῷ» (Μκ. 8:32). Τότε ὁ Χριστὸς εἶπε τὸ σκληρὸ λόγο πρὸς τὸν Πέτρο, ποὺ ἰσχύει γιὰ ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀπορρίπτουν τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ: «ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ, ὅτι οὐ φρονεῖς τὰ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὰ τῶν ἀνθρώπων» (Μκ. 8:33).

Ἡ σταύρωση τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁ ἴδιος ὁ σταυρός του ἔχουν πολλὰ ἐπίπεδα προσεγγίσεως καὶ ἑρμηνείας. Εἶναι γνωστό, ὅτι ἡ σταύρωση ἀποτελοῦσε τρόπον ἐφαρμογῆς τῆς θανατικῆς ποινῆς κατὰ τὴ Ρωμαϊκὴ περίοδο. Ἔχουμε ἐξωβιβλικὲς μαρτυρίες καὶ περιγραφὲς γιὰ τὴν ἀκολουθούμενη διαδικασία τῆς σταυρώσεως τῶν θανατοποινητῶν. Ὁ στωικὸς Ρωμαῖος φιλόσοφος Σενέκας, περιγράφοντας τὴ σκληρότητα τοῦ σταυρικοῦ θανάτου, διερωτᾶται: «Μήπως εἶναι καλύτερα νὰ πιέζονται οἱ πληγὲς κάποιου καὶ νὰ ἀνασκολοπίζεται ἐπὶ τοῦ σταυροῦ μὲ σκοπὸ νὰ μὴ χρονίζει τὸ τέλος τῆς ποινῆς του; Μήπως μπορεῖ νὰ ἐξευρεθεῖ κάποιος, ὁ ὁποῖος νὰ προτιμᾷ νὰ φθίνει μέσα στὸν πόνο, νὰ ἀποθνήσκει τὸ ἕνα μέλος τοῦ σώματός του μετὰ τὸ ἄλλο, ἢ νὰ ἀφήνει νὰ ἐξέρχεται ἡ ζωή του σταγόνα σταγόνα, παρὰ νὰ ξεψυχίσει διὰ μιᾶς; Μήπως βρίσκεται ἄνθρωπος ποὺ νὰ ἐπιθυμεῖ νὰ κρεμασθεῖ ἐπὶ τοῦ καταραμένου δένδρου (δηλ. τοῦ σταυροῦ), ἀσθενικός, ἤδη παραμορφωμένος, πρισμένος ἀπὸ τὰ ἄσχημα μαστίγια στὴν πλάτη καὶ στὸ στῆθος καὶ σέρνοντας τὴν ἀναπνοὴ τῆς ζωῆς μὲ παρατεταμένη τὴν ἀγωνία τοῦ θανάτου; Εἶναι βέβαιο, ὅτι κάποιος θὰ εἶχε πολλοὺς λόγους νὰ θέλει νὰ πεθάνει πρὶν ἀκόμη ἀνεβεῖ στὸ σταυρὸ» (Ἠθικὲς Ἐπιστολὲς 101,11-14). Πράγματι, ἡ σταύρωση ἀποτελοῦσε τὴν πλέον φρικτὴ θανατικὴ ποινή, ἀλλὰ καὶ τὴν πλέον σκληρὴ κοινωνικὴ καὶ προσωπικὴ ταπείνωση. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κρινόταν ὡς κρέμασμα ἐπὶ τοῦ «καταραμένου δένδρου», ὅπως τὸ διασώζει ὁ Σενέκας. Αὐτὸ ἐξυπονοεῖ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφοντας: «Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα· γέγραπται γάρ· ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ τοῦ ξύλου» (Γαλ. 3:13).

β) Ὁ Χριστὸς στὸ σταυρὸ ἀπὸ τὶς Ρωμαϊκὲς καὶ Ἰουδαϊκὲς ἀρχές

Ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ κηρύγματος τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ἐκδηλώνεται ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι αὐτὸς ἀποτελεῖ τὴ λυδία λίθο γιὰ τὶς Ρωμαϊκὲς καὶ τὶς Ἰουδαϊκὲς ἀρχές, ποὺ ὁδήγησαν τὸν Χριστὸ στὸ σταυρικὸ θάνατο. Ὁ Πιλᾶτος, ἐμφανίζοντας τὸν Χριστὸ ἐνώπιον τῶν Ἰουδαίων, οἱ ὁποῖοι ἀπαιτοῦσαν τὴ θανάτωσή του καὶ φώναζαν «σταύρωσον, σταύρωσον αὐτόν», εἶπε σ’ αὐτούς: «ἴδε ὁ ἄνθρωπος» (Ἰω. 19:5). Γιὰ τὸν Πιλάτο, ὅπως καὶ γιὰ ὅλες τὶς Ρωμαϊκὲς ἀρχὲς καθὼς καὶ γιὰ τὶς θρησκευτικὲς ἀρχὲς τῶν Ἰουδαίων, ὁ Ἰησοῦς ἦταν ἕνας ἁπλὸς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ὑφίστατο τὴν καταδίκη τοῦ σταυροῦ, γιατί, γιὰ μὲν τοὺς Ρωμαίους, εἶχε οἰκειοποιηθεῖ τὸν τίτλο τοῦ βασιλέως καί, ἄρα, ἦταν ἐπικίνδυνος γιὰ τὴν αὐτοκρατορία, γιὰ δὲ τοὺς Ἰουδαίους γιατί βλασφήμησε λέγοντας γιὰ τὸν ἑαυτό του ὅτι εἶναι υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ὅμως, γιὰ τὸν Εὐαγγελιστή, τὸ «ἴδε ὁ ἄνθρωπος», παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι λέγεται ἀπὸ τὸν Πιλάτο, εἶναι μία ἀκούσια ὁμολογία τῆς θεότητας καὶ μεσσιανικότητας τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ἔγινε, ὄντως, ἄνθρωπος, ὅπως λέγει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης στὴν ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου του: «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (1:14). Ἡ ἐτυμηγορία τοῦ Πιλάτου καὶ ἡ ἀπάντησή του πρὸς τὴν ἀπαίτηση τῶν ἐξαγριωμένων Ἰουδαίων νὰ σταυρωθεῖ ὁ Χριστὸς ἦταν: «ὅτι ἐν αὐτῷ οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω» (Ἰω. 19:4). Ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ὑψώθηκε στὸ σταυρό, εἶναι ἀθῶος. Αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἔνοχοι πλέον εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ σταυρωτές του Ἰουδαῖοι, γιατί καταδίκασαν τὸν ἀθῶο Χριστὸ καὶ ζήτησαν τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ ληστῆ καὶ ἐπαναστάτη Βαρραβᾶ καὶ ἀπέρριψαν τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δεχόμενοι ὡς βασιλέα τὸ Ρωμαῖο Καίσαρα, δηλαδὴ αὐτὸν ποὺ ἔχει ὑφαρπάξει τὴ θεϊκὴ τιμή. Ὁ νόμος, τὸν ὁποῖο εἶχαν ἐπικαλεσθεῖ γιὰ τὴν καταδίκη του Χριστοῦ, περιλαμβάνεται στὸ βιβλίο τοῦ Λευιτικοῦ: «ἄνθρωπος … ὀνομάζων τὸ ὄνομα κυρίου θανάτῳ θανατούσθω» (Λευ. 24:16).

γ) Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ τυπολογικὲς προτυπώσεις του στὴν Π. Διαθήκη

Τὸ ὅτι ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τὴν ἰδιαιτερότητα τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ὥστε ὁ Υἱός του νὰ πάθει τὸν διὰ σταυροῦ θάνατο εἶναι προφανὲς καὶ ἀπὸ τὶς προτυπώσεις τοῦ σταυροῦ στὴν Π. Διαθήκη. Ὅλα τα συμβαίνοντα ἀποτελοῦν ἐκπλήρωση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν προφητειῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, οἱ ὁποῖες ἀποκαλύπτουν τὸ σχέδιο σωτηρίας. Ὁ Χριστὸς εἶχε παρομοιάσει τὸν ἑαυτό του μὲ τὸν καλὸ ποιμένα, ὁ ὁποῖος θυσιάζει τὴ ζωή του γιὰ τὰ πρόβατά του. Ἡ θυσία τοῦ ἀμνοῦ εἶναι οἰκεία στὶς εἰκόνες τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Περισσότερο συνδεδεμένο μὲ τὴ θυσία τοῦ ἀμνοῦ καὶ τὸ συμβολισμὸ τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ γεγονὸς κατὰ τὸ ὁποῖο, ὅταν οἱ Ἑβραῖοι ἑτοιμάζονταν γιὰ τὴ φυγή τους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο, κάθε οἰκογένεια εἶχε θυσιάσει ἕνα ἀμνὸ καὶ μὲ τὸ αἷμα του ἔβαψαν τὴν ἐξώπορτα τοῦ σπιτιοῦ τους. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ σώθηκαν ἀπὸ τὴν πληγὴ ἐκείνη τοῦ θανάτου τῶν πρωτοτόκων παιδιῶν. Αὐτὸ εἶναι τὸ γεγονὸς ποὺ γιόρταζαν ὡς Πάσχα οἱ Ἑβραῖοι καὶ ἀποτελεῖ τὴν τυπολογία τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ πραγματικὸς ἀμνὸς γιατί ἡ σταυρικὴ θυσία του γίνεται τὴν προτεραία τοῦ Πάσχα. Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ στρατιῶτες δὲν ἔσπασαν τὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ συντομεύσουν τὸ θάνατό του, ὅπως εἶχαν πράξει μὲ τοὺς δύο ληστὲς ποὺ εἶχαν σταυρωθεῖ μὲ τὸν Χριστό, γιατί εἶχε ἤδη πεθάνει, ἀποτελεῖ ἐπίσης ἐκπλήρωση τῶν προφητειῶν καὶ τοῦ συμβολισμοῦ τοῦ ἀμνοῦ τῆς Αἰγύπτου, γιὰ τὸν ὁποῖο ἡ ἐντολὴ ἦταν νὰ μὴ σπάσουν τὰ κόκκαλά του: «ὀστοῦν οὐ συντρίψετε ἀπ’ αὐτοῦ» (Ἐξ. 12:46).

Ἕνας στρατιώτης, ἀντ’ αὐτοῦ, τρύπησε μὲ τὴ λόγχη τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ τότε ἐξῆλθε «αἷμα καὶ ὕδωρ». Γιὰ τὴ φυσιολογία, τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἀποτελοῦσε βεβαίωση τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ, ὅμως, ἐνέχει ἐπίσης ἰσχυρὸ θεολογικὸ συμβολισμό. Ὁ Χριστὸς ἐπανειλημμένως κάλεσε τοὺς ἀνθρώπους νὰ λάβουν ἀπὸ τὸν ἴδιο το ζωντανὸ νερό. Ἂν ὁ Μωϋσῆς στὴν ἔρημο κτύπησε τὴν πέτρα καὶ πήγασε νερὸ γιὰ τὸ διψασμένο λαὸ τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ πραγματικὴ πηγὴ τοῦ ζῶντος ὕδατος. Ἔτσι, ὁ σταυρικὸς θάνατος εἶναι στὴν πραγματικότητα ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, γιατί προσφέρεται ἡ ζωὴ ἀπὸ τὸν Χριστό. Γιὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ τῆς πλευρᾶς τοῦ Χριστοῦ συνιστοῦν τὰ δύο βασικὰ μυστήρια, τοῦ Βαπτίσματος καὶ τῆς Εὐχαριστίας. Μάλιστα, στὴν εἰκονογραφία τῆς Σταυρώσεως, ἄγγελος περισυλλέγει μέσα σὲ δοχεῖο τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ ποὺ ἐξέρχονται ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ.

Ἐπιπρόσθετα, ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶχε κάνει τὴ σύγκριση τῆς δικῆς του ὑψώσεως πάνω στὸ σταυρὸ μὲ τὴν πράξη τοῦ Μωϋσῆ ὅταν ὕψωσε τὸ χάλκινο ὄφι πάνω σὲ ψηλὸ ξύλο στὴν ἔρημο. «Καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰω. 3:14-15).

δ) Ὁ σταυρός, ἡ δόξα τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Πατέρα

Ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ σταυρικοῦ κηρύγματος τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔναντι τῶν ἄλλων θρησκειῶν καὶ διδασκαλιῶν τοῦ κόσμου ἔγκειται στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ τὴ «δόξα» τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Πατέρα. Ἐδῶ εὑρίσκεται τὸ παράδοξο τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπὸ τὴν ἀδυναμία τοῦ σταυροῦ. Ὁ Χριστός, λίγο πρὶν ἀπὸ τὴ σταύρωσή του, προσευχήθηκε στὸν Πατέρα του μὲ τοὺς ἑξῆς λόγους: «Πάτερ δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱὸς δοξάσῃ σὲ» (Ἰω. 17:1). Εἶναι ἀδιαμφισβήτητο ὅτι ὁ Χριστός, ὡς δόξα δική του, ἀλλὰ καὶ τοῦ Πατέρα στὸν ὁποῖο προσεύχεται, ἐννοεῖ τὴ σταύρωσή του. Ὁ σταυρός, κατὰ συνέπεια, εἶναι ἡ στιγμὴ τῆς δόξας, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τὸ ἐπὶ γῆς ἔργο του στὸ ἀποκωρύφωμά του καὶ εἶναι τὸ ὁρατὸ σημεῖο τῆς δόξας τοῦ Κυρίου.

Ἐν πρώτοις, ὁ σταυρὸς ἀποτελεῖ δόξα τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Ὁ Χριστὸς δόξασε τὸν Θεὸ Πατέρα διὰ τοῦ ἔργου του, γιατί ὁλοκλήρωσε τὴν ἀποστολὴ τὴν ὁποία τοῦ ἀνέθεσε ὁ Πατέρας: «Τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω» (Ἰω. 17:4). Ὁ σταυρὸς εἶναι ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος αὐτοῦ τοῦ ἔργου, γιατί, μὲ τὴν ὑπακοή του μέχρι τὸ θάνατο, ἀποκάλυψε τὴν πληρότητα τῆς ἀγάπης του πρὸς τὸν Πατέρα. «Ἀλλ’ ἵνα γνῶ ὁ κόσμος ὅτι ἀγαπῶ τὸν Πατέρα, καὶ καθὼς ἐνετείλατό μοι ὁ Πατήρ, οὕτω ποιῶ” (Ἰω. 14:31). Διὰ τοῦ ἔργου αὐτοῦ ὁ Χριστὸς ἀποκάλυψε τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ ὡς Πατέρα καὶ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, ὥστε οἱ ἄνθρωποι νὰ δημιουργήσουν τὴ σχέση μὲ τὸν Θεὸ Πατέρα γιὰ νὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωή. Ὁ σταυρὸς ἀποκαλύπτει τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ μὲ τὴ φανέρωση τοῦ ἀπύθμενου βάθους τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. «Πρὸ δὲ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐλήλυθεν αὐτοῦ ἡ ὥρα ἵνα μεταβῇ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου πρὸς τὸν Πατέρα, ἀγαπήσας τοὺς ἰδίους τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ, εἰς τέλος ἠγάπησεν αὐτοὺς» (Ἰω. 13:1). Ἡ ἀπροσμέτρητη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους εἶναι ἡ αἰτία τῆς σταυρώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.

Ὁ σταυρὸς εἶναι ἐπίσης δόξα τοῦ ἴδιου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διὰ μέσου τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου ἐπανῆλθε στὸν Πατέρα του καὶ ἐπανέκτησε τὴν πρὸ αἰώνων προϋπάρχουσα δόξα του. Ὁ Πατέρας ἐπαναπρόσφερε πρὸς τὸν Υἱὸ τὴ δόξα τῆς θεότητας ποὺ εἶχε πρὸ καταβολῆς κόσμου ὡς ἔκφραση τῆς ἀγάπης του. Τὰ θαυμαστὰ σημεῖα, τὰ ὁποῖα τελοῦσε ὁ Χριστὸς διαρκούσης τῆς ἐπὶ γῆς ζωῆς του, ἀπεκάλυπταν ὅτι, ἀκόμα καὶ κατὰ τὴ σάρκωσή του ὁ Χριστὸς εἶχε τὴ δόξα τῆς θεότητας, ἀλλά, διὰ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου του Χριστοῦ, ὁ Θεὸς Πατέρας δόξασε τὸν Υἱὸ ἀποκαθιστώντας τον, μὲ θεϊκὴ ἀγάπη, στὴν πληρότητα τῆς αἰώνιας δόξας του. Ὁ σταυρὸς εἶναι τὸ ὁρατὸ σημεῖο τῆς ἀνυψώσεως καὶ τῆς δόξας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ ἀκριβῶς εὑρίσκεται τὸ παράδοξο καὶ παράλογο γιὰ τοὺς ἀνθρώπους τῆς δυνάμεως τοῦ σταυροῦ μέσα στὴν κατ’ ἄνθρωπον ἀδυναμία. Ὁ θρίαμβος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ θανάτου καὶ τοῦ κόσμου περιλαμβάνει τὴν ἀνάστασή του καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψη, ὅμως, ἡ ὕψωση τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸ σταυρὸ εἶναι τὸ ὁρατὸ σημεῖο αὐτοῦ τοῦ θριάμβου. Ὁ σταυρὸς δὲν ἀποτελεῖ μόνο τὴν ἔναρξη τῆς ἐπανόδου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ πρὸς τὴν ὑπερβατική του δόξα. Ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἤδη παροῦσα στὸ σταυρωμένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα θὰ δοθεῖ μόνο μετὰ τὴν ἀνάσταση καὶ τὴν ἀνάληψη, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ, τὸ ὁποῖο συμβολίζει τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ἐξῆλθε ἤδη ἀπὸ τὴν κεντηθεῖσα πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν ὥρα τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου. Ὅσοι προσβλέπουν μὲ πίστη στὸ σταυρὸ καθίστανται ἱκανοὶ νὰ διακρίνουν ἐδῶ τὸν ἀναστάντα καὶ ἀναληφθέντα Κύριο, ὁ ὁποῖος ἀποκαλύπτει τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ Πατρὸς καὶ ἐκδηλώνει τὴν ἀγάπη του πρὸς τὸν ἄνθρωπο.

ε) Ὁ σταυρός, θρίαμβος κατὰ τῆς δυνάμεως τοῦ διαβόλου

Ἡ εἰδοποιὸς διαφορὰ τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος τοῦ σταυροῦ, ἔναντι τῶν ὁποιωνδήποτε ἄλλων διδασκαλιῶν, ποὺ ἐπιβάλλονται διὰ τῆς κοσμικῆς δυνάμεως, συνίσταται στὸ ὅτι ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ δύναμη ποὺ θριαμβεύει ἐναντίον τῆς δυνάμεως τοῦ κακοῦ καὶ τοῦ διαβόλου. Εἶναι σημαντικὴ ἡ πληροφορία τοῦ Εὐαγγελίου, ὅτι «δείπνου γενομένου, τοῦ διαβόλου ἤδη βεβληκότος, εἰς τὴν καρδίαν Ἰούδα Σίμωνος Ἰσκαριώτου ἵνα αὐτὸν παραδῷ» (Ἰω. 13:2). Ὁ ἀγώνας τοῦ Χριστοῦ κατὰ τῆς δυνάμεως τοῦ διαβόλου ἀρχίζει βεβαίως ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τοῦ ἐπὶ γῆς ἔργου του, ὅπως ἀφήνεται νὰ νοηθεῖ μὲ τοὺς πειρασμοὺς μετὰ τὴ βάπτισή του. Εὑρίσκει, ὅμως, τὸ ἀποκορύφωμά του στὸ σταυρό, ὅπου ἐπέρχεται ἡ ὁλοκληρωτικὴ νίκη τοῦ διαβόλου. Μετὰ τὸ Μυστικὸ Δεῖπνο, ὁ Χριστὸς καὶ οἱ ἕνδεκα Ἀπόστολοι εἶχαν πάει στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν. Ἐκεῖ εἶχαν ἔλθει ὁ Ἰούδας καὶ ὁμάδα Ἰουδαίων καὶ Ρωμαίων ὁπλισμένων στρατιωτῶν, δηλαδὴ ἐκπροσώπων τοῦ «ἄρχοντος τοῦ κόσμου» αὐτοῦ. Κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη, ἀκόμα καὶ αὐτὴ τὴ στιγμὴ οἱ πάνοπλοι ἐκπρόσωποι τοῦ «ἄρχοντος» τοῦ κόσμου δὲν εἶχαν τὴν ἐξουσία ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν ρωτήθηκαν ἀπὸ τὸν Χριστὸ ποῖον ζητοῦσαν; ἐκεῖνοι ἀπάντησαν: τὸν «Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον» (Ἰω. 18:5). Ὁ Χριστὸς τότε τοὺς εἶπε τὸ ἁπλὸ στὴν ἀκοή, ἀλλὰ γεμάτο ἀπὸ θεία ἐξουσία, «ἐγώ εἰμι». Ἀντί, λοιπόν, νὰ τὸν συλλάβουν, αὐτοὶ «ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἔπεσον χαμαί» (Ἰω. 18:6).

Δὲν μπόρεσαν νὰ συλλάβουν τὸν Χριστὸ μέχρι ποὺ ὁ ἴδιος βεβαιώθηκε γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν δικῶν του Μαθητῶν καὶ ἀκολούθως ἔδωσε τὴ συγκατάθεσή του, λέγοντας, ὅτι πρέπει νὰ πιεῖ τὸ ποτήρι τοῦ θανάτου, τὸ ὁποῖο τοῦ προόρισε ὁ Πατέρας. Πράγματι, ὁ Χριστός, ἀφ’ ἑνὸς μὲν πορεύεται οἰκείᾳ βουλήσει πρὸς τὸ σταυρικὸ θάνατο, ὑπακούοντας στὸν Πατέρα του, ὅπως αὐτὸ βεβαιώνεται καὶ ἀπὸ τὸν εὐαγγελιστὴ Μᾶρκο, ὅπου ὁ Χριστὸς μετὰ τὴν προσευχή του στὸ Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, κάλεσε τοὺς Μαθητές του, λέγοντας: «ἦλθεν ἡ ὥρα· ἰδοὺ παραδίδοται ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου εἰς χεῖρας ἁμαρτωλῶν. ἐγείρεσθε, ἄγωμεν· ἰδοὺ ὁ παραδιδούς με ἤγγικε» (Μκ. 14:41-42). Ἐπιπρόσθετα, ἡ φαινομενικὴ ἀδυναμία τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴ σύλληψη καὶ τὴ σταύρωση εἶναι στὴν οὐσία θρίαμβος κατὰ τῆς ἐξουσίας τοῦ διαβόλου καὶ ἄρχοντα τοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος προσωποποιεῖται στὶς θρησκευτικὲς Ἰουδαϊκὲς ἀρχές, στὶς Πολιτικὲς ἀρχὲς τῆς Ρώμης καὶ στὸν Ἰούδα, ὁ ὁποῖος ἔγινε ὄργανο τοῦ διαβόλου, γιατί «εἰσῆλθεν εἰς ἐκεῖνον ὁ σατανᾶς» (Ἰω. 13:27). Ἀκόμα καὶ ὁ θάνατος δὲν ἐπέρχεται κυριαρχικὰ ἐπὶ τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ζωῆς, ἀλλὰ κατόπιν τῆς δικῆς του βουλήσεως, γιατί, ὄντας ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, ὁ Χριστὸς εἶπε: «τετέλεσται, καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ πνεῦμα» (Ἰω. 19:30). Ὁ Χριστός, ἀναφερόμενος στὸ θρίαμβο κατὰ τῆς δυνάμεως τοῦ διαβόλου μὲ τὸ σταυρικό του θάνατο, εἶπε: «νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου, νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω, κἀγὼ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτὸν» (Ἰω. 12:31-32). Ἡ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὕψωση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ, ἑπομένως, τὴ νίκη κατὰ τοῦ διαβόλου, τὴν ἀπαλλαγὴ ὅλων ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ ἄρχοντα τοῦ κόσμου αὐτοῦ, τὴν πράξη σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν προσήλωσή του στὸν Χριστό, ἐφ’ ὅσον, ὅπως βεβαίωσε ὁ ἴδιος, θὰ τραβήξει κοντά του ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς ὑψώθηκε πάνω στὸ σταυρό, μπόρεσαν καὶ μποροῦν νὰ τὸν «δοῦν», σὰν μία σωτηριολογικὴ θεωρία ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.

στ) Ὁ σταυρός, κρίση τοῦ κόσμου καὶ πηγὴ σωτηρίας

Ἀποκορύφωμα τῆς εἰδοποιοῦ διαφορᾶς τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ σταυροῦ εἶναι το ὅτι ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ ἀφ’ ἑνὸς μὲν τὴν «κρίση» τοῦ κόσμου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ πηγὴ τῆς δικῆς μας σωτηρίας. Ἡ «κρίση» τοῦ σταυροῦ κατὰ τοῦ κόσμου, ἐν τούτοις, δὲν εἶναι μία «κρίση» δυνάμεως. Ὅταν οἱ μαθητὲς Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης ζήτησαν νὰ καθίσουν ὁ ἕνας στὰ δεξιὰ καὶ ὁ ἄλλος στὰ ἀριστερὰ τοῦ Χριστοῦ στὴ βασιλεία του, ἐκεῖνος τοὺς εἶπε: «οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε», δὲν γνωρίζετε τί ζητᾶτε! Ἀντὶ ὁποιασδήποτε δυνάμεως καὶ ἐξουσίας τοὺς πρότεινε νὰ πιοῦν τὸ ἴδιο τὸ ποτήρι τοῦ σταυρικοῦ θανάτου, τὸ ὁποῖο θὰ ἔπινε καὶ ὁ ἴδιος (Μκ. 10:38). Ὑπάρχει μία εἰδοποιὸς διαφορὰ μεταξὺ τῆς δυνάμεως τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία κυριαρχεῖ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀφαιρεῖ τὴν ἐλευθερία, τὴν τιμὴ καὶ τὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια καὶ τῆς δυνάμεως τῆς «ἀδυναμίας» τοῦ σταυροῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο πρὸς τὴν τιμὴ καὶ τὴν ἀξιοπρέπεια: «οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν κατακυριεύουσιν αὐτῶν καὶ οἱ μεγάλοι αὐτῶν κατεξουσιάζουσιν αὐτῶν, οὒχ οὕτω δὲ ἔσται ἐν ὑμῖν, ἀλλ’ ὃς ἐὰν θέλῃ γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται πάντων δοῦλος, καὶ γὰρ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Μκ. 10:42-45). Ὅταν ὁ Θεὸς κρίνει τὸν κόσμο μὲ τὸ σταυρὸ δὲν τὸν κρίνει μὲ τὴ δύναμη, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀλήθεια καὶ μὲ τὴν ὀδύνη, τὴν ὁποία ὑπέφερε ὁ Χριστὸς ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὡς ἄνθρωπος. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι μία μάχη, ἡ ὁποία διεξάγεται στὸ κέντρο τοῦ κόσμου «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας». Ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ ὁδός, τὴν ὁποία ἐπέλεξε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ ἔλθει καὶ νὰ συναντήσει τοὺς ἀνθρώπους καὶ οἱ ἄνθρωποι νὰ πᾶνε κοντά του. Πρόκειται, πραγματικά, γιὰ μία κρυμμένη περιπέτεια, μία ὁδὸ ὀδύνης, ὁδὸ ἐπίπονη καὶ τραγική, ἀλλὰ ἀληθινὴ καὶ αὐθεντική.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, κηρύσσοντας περὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, λέγει: «Προηγουμένως ὁ σταυρὸς ἦταν ὄνομα καταδίκης, τώρα ἔχει μεταβληθεῖ σὲ ἀντικείμενο τιμῆς. Πρὶν ἦταν σύμβολο κατακρίσεως, τώρα εἶναι ὑπόθεση σωτηρίας. Πράγματι, ὁ σταυρὸς εἶναι αἴτιος ἀπείρων ἀγαθῶν γιὰ μᾶς. Μᾶς ἔχει ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν πλάνη, ἔχει προσφέρει τὸ φῶς σὲ ὅσους βρίσκονταν στὸ σκοτάδι. Ὁ σταυρὸς μᾶς ἔχει ἐλευθερώσει καὶ ἔχει καταπαύσει τὸν πόλεμο ποὺ κάναμε ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἔχει καταστήσει οἰκείους τοῦ Θεοῦ ἐνῶ εἴμεθα ξένοι ἀπὸ αὐτόν, ἐνῶ εἴμεθα ἀπομακρυσμένοι, μᾶς ὁδήγησε κοντὰ στὸν Θεό. Ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ κατάργηση τῆς ἔχθρας μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, εἶναι ἡ ἀσφάλεια τῆς εἰρήνης μὲ τὸν Θεό. Ὁ σταυρὸς ἔχει γίνει ὁ θησαυρὸς τῶν ἀπείρων ἀγαθῶν του Θεοῦ πρὸς ἐμᾶς» (Εἰς τὸν Σταυρὸν καὶ εἰς τὸν Ληστήν, Ι,α. PG 49,399).

«Διὰ τοῦτον (τὸν σταυρὸν) οἱ πρότερον ἠτιμωμένοι καὶ ἔκπτωτοι, νῦν εἰς τὴν τῶν υἱῶν τάξιν ἐδέχθημεν· διὰ τοῦτον οὐκέτι πλανώμεθα, ἀλλὰ τὴν ἀλήθειαν ἐπέγνωμεν· διὰ τοῦτον οἱ ξύλα καὶ λίθους προσκυνοῦντες πρότερον, νῦν ἐπέγνωμεν τὸν τῶν ἁπάντων δημιουργόν· διὰ τοῦτον οἱ δοῦλοι τῆς ἁμαρτίας εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δικαιοσύνης ἀνήχθημεν· διὰ τοῦτον ἡ γῆ οὐρανὸς λοιπὸν γέγονεν. Οὗτος ἡμᾶς τῆς πλάνης ἠλευθέρωσεν, οὗτος πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἐχειραγώγησεν, οὗτος καταλλαγὰς Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἐποιήσατο, οὗτος ἀπὸ τοῦ βυθοῦ τῆς κακίας ἡμᾶς ἀνασπάσας, εἰς αὐτὴν τῆς ἀρετῆς τὴν κορυφὴν ἀνήγαγεν, οὗτος τῶν δαιμόνων τὴν πλάνην ἔσβεσεν, οὗτος τὴν ἀπάτην καθεῖλε. Διὰ τοῦτον οὐκέτι καπνὸς καὶ κνίσσα καὶ αἱμάτων ἀλόγων ἔκχυσις, ἀλλὰ πανταχοῦ λατρεῖαι πνευματικαί, ὕμνοι καὶ εὐχαί. διὰ τοῦτον δαίμονες δραπετεύουσιν, διὰ τοῦτον διάβολος φυγαδεύεται, διὰ τοῦτον ἡ ἀνθρωπίνη φύσις πρὸς τὴν ἀγγελικὴν πολιτείαν ἁμιλλᾶται, διὰ τοῦτον παρθενία ἐπὶ γῆς πολιτεύεται. Ἀφ’ οὗ γὰρ ὁ ἐκ Παρθένου προῆλθε, τῆς ἀρετῆς ταύτης τὴν ὁδὸν ἐπέγνω ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις. Οὗτος ἡμᾶς ἐν σκότει καθημένους ἐφώτισεν, οὗτος ἡμᾶς ἐκπεπολεμωμένους κατήλλαξεν, οὗτος μακρὰν ὄντας ἐγγὺς εἶναι πεποίηκεν, οὗτος ἀπηλλοτριωμένους ὄντας ᾠκείωσεν, οὗτος ξένους γεγονότας, οὐρανοῦ πολίτας κατεσκεύασεν, οὗτος ἡμῖν πολέμων ἀναίρεσις γέγονεν, οὗτος ἡμῖν εἰρήνης ἀσφάλεια κατέστη. Διὰ τοῦτον οὐκέτι φοβούμεθα τὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ διαβόλου· τὴν γὰρ πηγὴν τῆς ζωῆς εὕρομεν· διὰ τοῦτον οὐκ ἐσμὲν ἐν χηρείᾳ· τὸν γὰρ νυμφίον ἀπελάβομεν· διὰ τοῦτον οὐκέτι δεδοίκαμεν τὸν λύκον· τὸν γὰρ ποιμένα τὸν καλὸν ἐπέγνωμεν. Ἐγώ γὰρ εἰμί, φησίν, ὁ ποιμὴν ὁ καλός. Διὰ τοῦτον οὐκέτι φρίττομεν τὸν τύραννον· τῷ γὰρ βασιλεῖ προσεδράμομεν. Ὁρᾷς πόσων ἡμῖν ἀγαθῶν ὑπόθεσις ὁ σταυρός;» (Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὸν Σταυρὸν καὶ εἰς τὸν Ληστὴν ΙΙ, α. PG 49,407-408).

Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ συνεχίζει διαχρονικὰ νὰ ἀποτελεῖ τὴν «κρίση» τοῦ κόσμου, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς καλεῖ τοὺς μαθητὲς καὶ ἀκόλουθούς του νὰ συνεχίσουν ἀκατάπαυστα νὰ σηκώνουν τὸ δικό τους σταυρό, ποὺ εἶναι ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μκ. 8:34). Αὐτὸ εἶναι τὸ ὕψιστο τῆς ἀποστολῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας μέσα στὸν κόσμο. Νὰ δίδει τὴ μαρτυρία τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν ἄρχοντα τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι «κρίση» τοῦ κόσμου, γιατί ἀπαλλάσσει τὸν κόσμο ἀπὸ τὴ στροφὴ καὶ τὴ ροπὴ πρὸς τὴ λατρεία τῆς ὕλης καὶ παρέχει τὴν πνευματικὴ καὶ κάθετη σχέση τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο πνευματικὰ καὶ τὸν ὁδηγεῖ πρὸς τὴ σωτηρία, τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀνάσταση. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σφραγῖδα τῆς υἱοθεσίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεό. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ σημεῖο τῆς εὔλαλης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Χαρακτηριστικὸ εἶναι τὸ περιεχόμενο ἑνὸς ἀπὸ τοὺς ὕμνους τῆς ἑβδομάδας τῆς Σταυροπροσκυνήσεως: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν τὸ τῆς ζωῆς ἡμῶν πρόξενον, πεφηνὸς ξύλον σήμερον, Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τὸν Σταυρόν, δὶ’ οὕ πὲρ θάνατος ἐτρώθη, καὶ ἡ ἀνάστασις ἡμῶν τοῖς ἑπταικόσιν ἐκαινουργήθη σαφῶς, τῷ ρυσαμένῳ κράζοντας, ὁ δὶ’ ἡμᾶς ἑκουσίως παθῶν, ἵνα σώσῃς τὰ σύμπαντα, ὁ Θεὸς ἡμῶν δόξα σοι» (Στιχηρὸ προσόμοιο τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Τρίτης τῆς γ’ ἑβδομάδος τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς).

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι «ἡμεῖς δὲ κηρρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν» (Α΄ Κορ. 1:23-24). Ἑπομένως, πρέπει νὰ συνεχίσουμε νὰ κηρύσσουμε τὸ Εὐαγγέλιο αὐτὸ τῆς δυνάμεως τοῦ σταυροῦ σὲ κάθε γενεά. Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ εἶναι αὐτὸ ποὺ βεβαιώνει γιὰ τὴ σωτηρία ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ γιὰ ὅλους ἐκείνους ποὺ μὲ τὴν καρδία τους μετανοοῦν γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Αὐτὸ εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ σταυροῦ. Ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο, ἐπειδὴ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὑψώθηκε στὸ σταυρὸ ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὸ σταυρὸ ἔχει διαφανεῖ τὸ μέγεθος τῆς ἁμαρτολώτητας τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἀπόσταση ποὺ τὸν χώριζε ἀπὸ τὸν Θεό. Μὲ τὸ σταυρὸ ἔπαψε νὰ ὑπάρχει τὸ χάσμα ποὺ χώριζε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Θεό. Μὲ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ ἀποκτήσαμε συνείδηση, ὄχι μόνο τοῦ τί εἶναι κακό, ἀλλά, κατὰ κύριο λόγο τί εἶναι τὸ καλύτερο γιὰ τὸν ἄνθρωπο γενικὰ καὶ εἰδικότερα γιὰ τὸν ἀνθρώπινο πολιτισμό, ἐπειδὴ πολλὲς φορὲς ὁ πολιτισμὸς ἦταν ἀναμεμιγμένος στὴν ἐπανάσταση τοῦ ἀνθρώπου ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Πράγματι, ὁ Ρωμαϊκὸς νόμος, ποὺ ἀποτελοῦσε σημεῖο ἀναφορᾶς καὶ αἰτία ὑπερηφάνιας ὁλόκληρου τοῦ εἰδωλολατρικοῦ πολιτισμοῦ, ὅπως καὶ ἡ Ἰουδαϊκὴ θρησκεία ποὺ ἦταν τὸ ἀποκορύφωμα τῆς θρησκευτικῆς ἀφοσιώσεως, ὁδήγησαν στὸ σταυρὸ τὸν Κύριο. Ἔτσι, ὁ σταυρὸς συνεχίζει νὰ ἀποτελεῖ «κρίση» γιὰ κάθε ἀνθρώπινο πολιτισμὸ ποὺ ἀρνεῖται νὰ ἀκολουθήσει τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.

2. Ὁ σταυρὸς τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ

Καὶ προσκαλεσάμενος τὸν ὄχλον σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς· ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοί. ὡς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὡς δ’ ἂν ἀπολέση τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδίσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ἡμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἐστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει (Μκ. 8:34-9:1).

Ὁ λειτουργικὸς κύκλος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς προβάλλει τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Ἡ προβολὴ τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου ἔχει διπλὴ ἔννοια καὶ σκοπό. Πρῶτον, ἀποτελεῖ προετοιμασία γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ σταυρικοῦ πάθους τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ὁποίου θὰ γίνουμε μάρτυρες καὶ συμμέτοχοι κατὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Δεύτερον, μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν ἀπαίτηση τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τοὺς μαθητὲς καὶ ἀκόλουθούς του νὰ σηκώσουν τὸ δικό τους σταυρὸ γιὰ νὰ ἀποδείξουν τὴν ταυτότητά τους ὡς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ, πάντοτε συνδυασμένος μὲ τὴν ἀνάσταση, ἀποτελεῖ τὸ ἐπίκεντρο τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας καὶ τὴν εἰδοποιὸ διαφορὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔναντι τῶν ἄλλων κηρυγμάτων καὶ διδασκαλιῶν τοῦ κόσμου. Ἤδη ἀπὸ τὴν πρώτη περίοδο τῆς ἐπὶ γῆς δημόσιας δράσεώς του ὁ Χριστὸς ἔθεσε τὶς προϋποθέσεις γιὰ τοὺς μαθητές του καὶ γιὰ ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι θέλουν νὰ τὸν ἀκολουθήσουν. Δὲν ἐξαναγκάζει κανένα ὁ Χριστός, γι’ αὐτὸ καὶ διατύπωσε καὶ τὴν ἀνεπανάληπτη εὐαγγελικὴ ἀρχὴ καὶ κανόνα: «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν». Αὐτὸς ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ φανερώνει τὴ συμπεριφορὰ τοῦ Θεοῦ ἀπέντι στὸν ἄνθρωπο. Ὁ Θεὸς σέβεται τὴν ἀπόλυτη ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ σχέση του μὲ τὸν Θεὸ εἶναι πράξη προσωπικῆς καὶ ἐλεύθερης ἐπιλογῆς.

Ἐκεῖνος, ὅμως, ὁ ὁποῖος θὰ δεχθεῖ νὰ ὑπαχθεῖ στὶς συνθῆκες τοῦ μαθητῆ, ὅπως τὶς προδιαγράφει ὁ Χριστός, τίθεται κάτω ἀπὸ δύο προϋποθέσεις: καλεῖται, πρῶτον, νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του καί, δεύτερον, νὰ δεχθεῖ νὰ σηκώσει τὸν προσωπικό του σταυρό. Οἱ προϋποθέσεις αὐτὲς ἐξυπακούουν τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ διδασκάλου, ὁ ὁποῖος θὰ ὑποστεῖ τὸ σταυρικὸ θάνατο, προσφέροντας ἔτσι τὸν ἑαυτὸ τοῦ θυσία γιὰ τὴ σωτηρία ὅλων. Τὸ τί σημαίνουν οἱ προϋποθέσεις αὐτὲς γιὰ τὸ μαθητὴ θὰ διαφανεῖ στὴ συνέχεια.

Ὁ Χριστός, μετὰ τὴν ἔναρξη τοῦ σωτήριου ἔργου του, εἶναι προφανὲς ὅτι, μὲ τὴ διδασκαλία καὶ τὸ ἔργο του, εἶχε ἀσκήσει μεγάλη ἐπιρροὴ στοὺς ἁπλοὺς ἀνθρώπους, στὰ τέκνα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι πήγαιναν νὰ ἀκούσουν τὴ διδασκαλία του καὶ νὰ θεραπευθοῦν ἀπὸ τὶς ἀσθένειές τους. Γνώριζε, ἐν τούτοις, ποῖοι ἦσαν οἱ ἀντίπαλοί του, οἱ ὁποῖοι ἀντιδροῦσαν στὸ ἔργο του. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν ὁ Χριστὸς εἶπε στὸν παράλυτό της Καπερναούμ, «τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου» (Μκ. 1:5), τότε ἀντέδρασαν οἱ παρόντες Γραμματεῖς, γιατί δὲν ἀνεγνώριζαν τὴ μεισσιανικότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ δὲν πίστευαν στὴ θεϊκὴ δύναμη καὶ ἐξουσία του. Οἱ Γραμματεῖς, οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ Ρωμαϊκὲς ἀρχὲς ἤθελαν νὰ φιμώσουν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος δημιουργοῦσε τὴν ἐλπίδα στοὺς κοινωνικὰ ἀποριμμέννους. Ἔτσι, ὁ Χριστὸς προαναγγέλλει τὸ τέλος ποὺ θὰ εἶχε τὸ σωτήριο ἔργο του, δηλαδὴ τὸ σταυρικό του θάνατο. Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ταυτίζει τὸν ἑαυτό του, τόσο μὲ τὸν υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ προφήτη Δανιὴλ καὶ τοῦ Ἐνώχ, ὅσο καὶ μὲ τὸν πάσχοντα δοῦλο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα (κεφ. 53).

Οἱ μαθητὲς καὶ ὅσοι θέλουν νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Χριστὸ πρέπει νὰ γνωρίζουν ὅτι θὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἴδια συμπεριφορὰ ἐκ μέρους τοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος ἀντιστρατεύεται τὸ θέλημα καὶ τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, καὶ οἱ ἴδιοι θὰ σηκώσουν τὸ δικό τους σταυρό.

Τὸ ἐρώτημα τὸ ὁποῖο τίθεται εἶναι, γιατί ὅσοι ἀκολουθοῦν τὸν Χριστὸ πρέπει νὰ σηκώσουν τὸ σταυρό τους ἔναντι τοῦ κόσμου; Ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα ἔχει πολλὲς πτυχές. Ὁ Χριστὸς προσφέρει στὸν ἄνθρωπο τὴν πραγματικὴ ζωή, τὴ ζωὴ σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἡ ζωὴ τοῦ κόσμου, ποὺ ἀντιστρατεύεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι αὐτὴ ποὺ ἀνατρέπει τὴν τάξη τῆς ζωῆς σύμφωνα μὲ τὸ θεῖο θέλημα. Οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ δὲν ἀγωνίζονται γιὰ μία ἰδεολογία, οὔτε μιμοῦνται τοὺς μαθητὲς τῶν ραββίνων γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ ἁπλῶς τῆς διδασκαλίας τοῦ νόμου, εἴτε ἄλλων ἀνθρώπων μὲ ἰδιοτελῆ κριτήρια, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἀγωνίζονται γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῆς διδασκαλίας τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ ὁποία ταυτίζεται μὲ τὸ ἴδιο τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ.

Πράγματι, ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐφέσου, τοὺς εἶπε: «Ἀλλ’ οὐδενὸς λόγον ποιοῦμαι οὐδὲ ἔχω τὴν ψυχήν μου τιμίαν ἐμαυτῷ, ὡς τελειῶσαι τὸν δρόμον μου μετὰ χαρᾶς καὶ τὴν διακονίαν ἣν ἔλαβον παρὰ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, διαμαρτύρασθαι τὸ εὐαγγέλιον τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. 20:24). Οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ Ἀποστόλου ἀποτελοῦν ἀπόηχο τῆς κλήσεως τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητὲς καὶ ἀκόλουθούς του νὰ προσφέρουν τὴ ζωή τους «ἕνεκεν τοῦ ἰδίου καὶ τοῦ Εὐαγγελίου του». Ἡ κλήση αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ, θὰ λέγαμε, τὴν ὕψιστη ἀπαίτηση ἀπὸ τοὺς μαθητές του νὰ θεωρήσουν τὴν προσωπική τους ζωὴ χωρὶς ἀξία, ἢ καὶ ἀνύπαρκτη, ἐνώπιόν της ἀνεκτίμητης ἀξίας τῆς ζωῆς, τὴν ὁποία προσφέρει ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ τὸ Εὐαγγέλιό του. Θὰ πρέπει νὰ διευκρινισθεῖ ὅτι αὐτὴ ἡ στάση ἔναντι τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς δὲν σημαίνει καθόλου ὑποτίμηση ἢ ὑποβιβασμὸ τῆς ἀξίας τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ τὸ δρόμο μέσα ἀπὸ τὸν ὁποῖο θὰ ἀνακτήσει τὴν πραγματική της ἀξία μὲ τὴν ἀπόλυτη σχέση της μὲ τὸν Θεό.

Ὁ ἀγώνας τῶν μαθητῶν στρέφεται πρὸς δύο κατευθύνσεις. Πρῶτα, πρὸς τὶς ἐξωτερικὲς ἐκεῖνες δυνάμεις, οἱ ὁποῖες θέλουν νὰ φιμώσουν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Γιὰ τὸν Χριστὸ ἦσαν, ἀφ’ ἑνὸς μὲν οἱ θρησκευτικοὶ ἄρχοντες τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἡ πολιτικὴ ἐξουσία τῶν Ρωμαϊκῶν ἀρχῶν. Σὲ κάθε ἐποχὴ ὑπάρχουν αὐτὲς οἱ δυνάμεις, οἱ ὁποῖες ἀντιστρατεύονται τὸ Εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας καὶ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, γιατί φοβοῦνται τὴν ἀνατροπή τους.

Δεύτερη, ὅμως, ἀντιτιθέμενη δύναμη γιὰ τὸ μαθητὴ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός του. Ὁ Χριστὸς θέτει ἐνώπιον τοῦ κάθε μαθητῆ προτάσεις ἐπιλογῆς καὶ ἀξιολογήσεως. Ἢ θὰ προτιμήσει τὴ ζωὴ σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, ἢ τὴ ζωὴ σὲ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο. «Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδίσῃ τὸν κόσμον ὅλον καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ» (Μκ. 8:36);

Ἡ ἐπιλογὴ δὲν εἶναι εὔκολη, γιατί ὁ κόσμος προτείνει δελεαστικὰ ἕνα ἁπτὸ τρόπο ζωῆς, ἐνῶ αὐτὸ ποὺ προτείνει ὁ Χριστὸς δὲν βρίσκεται μέσα στὸν παρόντα κόσμο οὔτε εἶναι κάτι χειροπιαστὸ καὶ ὑλικὸ καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ χρειάζεται γενναία θέληση καὶ ἀπόφαση νὰ ἀκολουθήσει ὁ μαθητὴς τὸν Χριστὸ καὶ τὸ Εὐαγγέλιό του. Ὁ Χριστὸς προτείνει τὴν αἰώνια βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀντιπαραβάλλοντάς την μὲ τὴν προσκαιρότητα τοῦ ὑλικοῦ κόσμου καὶ τοῦ τρόπου τῆς ἐπίγειας ζωῆς. Εἶναι, πράγματι, πολλοὶ ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι εἶχαν δειλιάσει καὶ πιθανὸν νὰ συνεχίζουν νὰ δειλιοῦν σ’ αὐτὴ τὴν ἀπάρνηση τοῦ ἐαυτοῦ τους καὶ τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος, εἶναι ὅμως καὶ πολυάριθμοι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι εἶχαν προσφέρει τὴ ζωή τους στὸ μαρτύριο γιὰ νὰ ἔχουν τὴ ζωὴ στὸν οὐρανὸ μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, τὴ ζωὴ τῆς αἰώνιας βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Πρῶτοι οἱ ἴδιοι οἱ Ἀπόστολοι εἶχαν ἐκμηδενίσει τὴ δική τους ζωὴ καὶ τὴν εἶχαν ἀντικαταστήσει μὲ τὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Εὐαγγελίου. Ἔτσι, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ λέγει: «Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2:19).

3. Ἑορτὲς τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τιμὴν τοῦ τιμίου Σταυροῦ

Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ μὲ ἰδιαιτερότητα τὸν τίμιο σταυρὸ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸ σταυρὸ ποὺ ἔγινε τὸ ὄργανο τῆς δικῆς μας σωτηρίας. Στὸ ἑορτολόγιο τῆς Ἐκκλησίας ἔχουμε πολλὲς ἑορτὲς ἀφιερωμένες στὴν τιμὴ καὶ προσκύνηση τοῦ ζωοποιοῦ ξύλου τοῦ σταυροῦ. Μεταξὺ τῶν ἑορτῶν τοῦ σταυροῦ σημειώνουμε: α) Τὴν Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, δηλαδὴ τὴν τρίτη Κυριακὴ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὅπου οἱ πιστοὶ καλοῦνται νὰ τιμήσουν καὶ νὰ προσκυνήσουν τὸν τίμιο σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ὡς προετοιμασία γιὰ τὰ ἅγια Πάθη ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν. Ἡ ἑορτὴ αὐτὴ φαίνεται νὰ εἶναι ἡ ἐκ μεταθέσεως ἑορτὴ γιὰ τὴν ἀνεύρεση τοῦ τιμίου σταυροῦ ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἑλένη στὶς 6 Μαρτίου 326. Ἐπειδή, ἡ 6η Μαρτίου συμπίπτει σχεδὸν πάντοτε ἐντὸς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, οἱ Στουδίτες μοναχοί, ὅταν καθιέρωσαν τὴ λειτουργικὴ διάταξη τοῦ Τριωδίου, ὅρισαν τὸν ἑορτασμὸ τοῦ τιμίου σταυροῦ τὴν τρίτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν. Ὄντως, τὸ Συναξάριο τῆς Κωνσταντινουπόλεως διαλαμβάνει τὴν εὕρεση τοῦ τιμίου σταυροῦ στὶς 6 Μαρτίου. β) Τὴν Ὕψωση τοῦ τιμίου σταυροῦ, στὶς 14 Σεπτεμβρίου, ποὺ ἔχει ἐπίσης ἱστορικὴ βάση. Εἶναι, δηλαδή, ἀνάμνηση πολλῶν ἱστορικῶν γεγονότων γιὰ τὸν τίμιο σταυρό. Πρῶτα, βεβαίως, ἀναφέρεται τὸ γεγονὸς τῆς ἀνευρέσεως τοῦ τιμίου σταυροῦ ἀπὸ τὴν ἁγία Ἑλένη. Τότε, λέγεται, ὅτι ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Μακάριος ἔκανε τὴν ὕψωσή του ἐνώπιον τοῦ συγκεντρωμένου πλήθους γιὰ νὰ λάβουν οἱ πιστοὶ τὴν εὐλογία. Γνωρίζουμε, ὅμως, ἱστορικὰ καὶ λειτουργικὰ ὅτι ἡ ἀνεύρεση ἔγινε καὶ ἑορτάζεται στὶς 6 Μαρτίου. Ἡ ὕψωση αὐτὴ μᾶλλον συνδέεται μὲ τὴν ὕψωση τοῦ σταυροῦ ποὺ ἔγινε τὴν ἑπομένη τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως πρὸς τὸ συγκεντρωθὲν πλῆθος τῶν πιστῶν, λίγα χρόνια ἀργότερα καὶ ὄχι ἀκριβῶς τὴν ἡμέρα τῆς ἀνευρέσεώς του ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἑλένη. Τὴν ἴδια ἡμέρα, δηλαδὴ στὶς 14 Σεπτεμβρίου τιμᾶται καὶ ἡ ὕψωση τοῦ σταυροῦ στὰ Ἱεροσόλυμα, ὅταν, τὸ ἔτος 628, ὁ αὐτοκράτορας Ἠράκλειος (610-641) ἐλευθέρωσε τὸ σταυρὸ ἀπὸ τοὺς Πέρσες καὶ ἔγινε ἡ ἐπανύψωσή του στὸ ναὸ τῆς Ἀναστάσεως. γ) Βεβαίως τὴ Μεγάλη Παρασκευή, τὴν καρδία τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία λέγομεν: «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας». Γνωρίζουμε ἀπὸ τὸ γνωστὸ ὁδοιπορικό της Αἰγερίας (ἢ Αἰθερίας), ἡ ὁποία ἐπισκέφθηκε τὰ Ἱεροσόλυμα περὶ τὸ τέλος τοῦ 4ου αἰῶνα ὅτι, τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ καὶ τὸ Μεγάλο Σάββατο ὁ σταυρὸς ἐτοποθετεῖτο πρὸς προσκύνηση ἀπὸ τοὺς πιστούς. δ) Ἔχουμε ἐπιπρόσθετα καὶ ἄλλες ἑορτὲς ἀφιερωμένες στὸν τίμιο σταυρό, ὅπως ἡ Πρόοδος τοῦ Τιμίου σταυροῦ τὴν 1η Αὐγούστου. Κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ γινόταν λαμπρὴ λιτάνευση τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀποτελοῦσε τρόπο γιὰ τὴν προφύλαξη τῶν κατοίκων ἀπὸ τὶς διάφορες ἐπιδημίες. ε) Τέλος, ὁ τίμιος σταυρὸς τιμᾶται καὶ ἐπὶ ἑβδομαδιαίας βάσεως, γιατί ἡ Ἐκκλησία ἀναπέμπει δεήσεις πρὸς τὸν τίμιο σταυρὸ κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευή, ὅπου οἱ Ἀκολουθίες περιλαμβάνουν σταυρώσιμα τροπάρια.

Τὸ Συναξάριο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, συνοπτικά, ἀναφέρει τὶς ἑξῆς ἑορτὲς τοῦ σταυροῦ: α) Δύο ἡμερομηνίες ἑορτασμοῦ Προσκυνήσεως τοῦ σταυροῦ, στὶς 25 καὶ 27 Φεβουαρίου: «Ἡ ἐν τῷ Κιρίῳ πάσχα κατὰ τὴν τρίτην κυριακὴν τῶν νηστειῶν, προσκύνησις τοῦ τιμίου σταυροῦ». β) Ὑψώσεως τοῦ τιμίου σταυροῦ, 14 Σεπτεμβρίου. γ) Εὑρέσεως τοῦ τιμίου σταυροῦ, 14 Σεπτεμβρίου καὶ 6 Μαΐου. δ) Ἐμφανίσεως τοῦ σταυροῦ στὸν οὐρανὸ τῶν Ἱεροσολύμων, 7 Μαΐου. ε) Προσκυνήσεως ἢ καὶ ἀνακομιδῆς τοῦ σταυροῦ, 10 καὶ 13 Σεπτεμβρίου. στ) Ἔξοδος τοῦ σταυροῦ ἀπὸ τὸ παλάτι, ποὺ ἦταν πλησίον τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας (Ἁγίας Σοφίας), ὅπου, ἐπὶ δεκαπενθήμερον λιτανευόταν καὶ ἐτίθετο εἰς προσκύνηση ἀπὸ τοὺς πιστούς, τὸν κλῆρο καὶ τοὺς ἄρχοντες, 30 Ἰουλίου. ζ) Προεόρτια του τιμίου σταυροῦ, 31 Ἰουλίου. η) «Βάπτισις τῶν τιμίων καὶ ἁγίων ξύλων», 1ην Αὐγούστου. Ἑορτή, μᾶλλον, συνδεδεμένη μὲ τὴν προηγούμενη ἔξοδο τοῦ σταυροῦ ἀπὸ τὸ παλάτι καὶ ὅλων τῶν ἄλλων τελετῶν ποὺ ἀκολουθοῦσαν. θ) Μετακομιδὴ τοῦ σταυροῦ καὶ πάλι στὸ παλάτι, 14 Αὐγούστου.

Τὸ Παλαιστινό – Γεωργιανὸ Συναξάριο διαλαμβάνει καὶ ἄλλες ἑορτὲς τοῦ σταυροῦ: α) ἡ Φανέρωση τοῦ σταυροῦ στὸν βασιλέα Κωνσταντῖνο, 29 Ἰανουαρίου. β) Φανέρωση τοῦ σταυροῦ στὸν οὐρανὸ στὰ Ἱεροσόλυμα, συμπίπτει μὲ τὸ Συναξάριο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, 7 Μαΐου. γ) Ὕψωση τοῦ σταυροῦ, 14 Σεπτεμβρίου, ὅπως καὶ στὸ Συναξάριο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. δ) 28 Ὀκτωβρίου, Ἀνάμνηση τῆς αἰχμαλωσίας τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων ἀπὸ τοὺς Πέρσες τὸ 614, ὅταν πῆραν καὶ τὸν τίμιο σταυρὸ καὶ 31 Ἰανουαρίου ἡ μετακομιδὴ τοῦ θανόντος Πατριάρχη στὰ Ἱεροσόλυμα. ε) 20 Μαΐου. Προσκύνηση τοῦ τιμίου σταυροῦ (τοπικὴ ἑορτὴ) στὸν τόπο ὅπου ἡ Ἁγία Ἰσαπόστολος Νίνα ὕψωσε τὸ σταυρὸ κατὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῆς Γεωργίας. στ) Τιμὴ τοῦ σταυροῦ τὴν Κυριακὴ τῶν Μυροφόρων καὶ Νικοδήμου καὶ Ἰωσήφ. Εἶναι προφανὲς τὸ γιατί, ἐπειδὴ ὁ Νικόδημος καὶ ὁ Ἰωσὴφ ἀποκαθήλωσαν ἐκ τοῦ σταυροῦ τὸν Χριστὸ καὶ ἐπιδὴ τιμῶνται τὴν Κυριακὴ αὐτὴ μετὰ τὸ Πάσχα, στὴ Γεωργία προσετέθη καὶ ἡ τιμὴ τοῦ σταυροῦ, κυρίως στὴ Μετσχέτη, ὅπου θεωρεῖται ἀντίτυπο τοῦ ἁγίου Τάφου.

4. Σχήματα καὶ συμβολισμοὶ τοῦ σταυροῦ

Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπὸ τὴ σύναξη τῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι, ὅπως λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁμολογοῦν τὸν ἐσταυρωμένον Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἔννοια καὶ τὰ σχήματα τοῦ σταυροῦ εἶναι πολυποίκιλα:

Ὁ σταυρός, ὡς σχῆμα, αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ γνωρίζουμε, ὑπῆρχε καὶ πρὸ Χριστοῦ σὲ ποικίλες ὄψεις, εἴτε ὡς Τ (ταῦ), εἴτε ὁ ἀγκυλωτὸς σταυρὸς εἴτε κατὰ τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου. Μετὰ ἀπὸ προσεκτικὴ παρατήρηση, διαπιστώνεται ὅτι ὁ σταυρὸς οὐσιαστικὰ ἔχει τὸ σχῆμα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνοικτὰ τὰ χέρια του. Ἕνεκα τοῦ σχήματος αὐτοῦ, γιὰ τοὺς Ρωμαίους ὁ σταυρὸς ἦταν ὄργανο τῆς θανατικῆς ποινῆς. Ὅμως, ἐπειδὴ ἔχει τὸ σχῆμα τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ χέρια ἀνοικτά, γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἔχει καὶ πολλὲς συμβολικὲς ἔννοιες.

Ἡ συμβολικὴ ἔννοια τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ εἶναι συνδεδεμένη μὲ τὴ σταυρική του θυσία καὶ ὁρίζεται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ ὅταν λέγει: «Καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπώληται ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰω. 3:13-19). Ἡ ὕψωση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σταύρωσή του, κατὰ τὴν ὁποία ὑψώθηκε πάνω στὸ σταυρὸ καὶ μποροῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ τὸν δοῦν, νὰ τὸν ἀντικρύσουν, νὰ συνδεθοῦν μαζὶ μὲ τὸ σταυρωμένο Χριστὸ καὶ νὰ ζητήσουν καὶ νὰ λάβουν τὴ σωτηρία.

Ἐπειδὴ πάνω στὸ Σταυρὸ δὲν ὑψώθηκε ἕνας ἁπλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὁ Θεάνθρωπος Χριστός, γιὰ τὸ λόγο αὐτό, τὸ σχῆμα αὐτὸ τοῦ σταυροῦ ἑρμηνεύεται καὶ συμβολικὰ ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ ἐπάνω μέρος τοῦ σταυροῦ συμβολίζει τὸν οὐρανό, ἀπ’ ὅπου κατῆλθε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο, ποὺ ἀντιστοιχεῖ μὲ τὸ κάτω μέρος τοῦ Σταυροῦ. Ὁ Χριστὸς εἶχε πεῖ τὸ χαρακτηριστικὸ λόγιο συνομιλώντας μὲ τὸν Νικόδημο: «Καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς» (Ἰω. 3:13). Τὰ δύο ὁριζόντια ἄκρα, οἱ πτέρυγες τοῦ σταυροῦ συμβολίζουν τοὺς ὁρίζοντες τοῦ κόσμου. Ἔτσι, ὁ Χριστὸς πάνω στὸ σταυρό, μὲ ἀνοιγμένα τὰ χέρια, ἀγκαλιάζει ὅλο τὸν κόσμο γιὰ νὰ τὸν σώσει μὲ τὸ αἷμα τῆς σταυρικῆς του θυσίας καὶ ὁ σταυρὸς γίνεται τὸ μέτρον τῶν πάντων.

Παρόμοια ἑρμηνεία καὶ συμβολισμὸ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ κάνει καὶ ὁ Συμεὼν Θεσσαλονίκης. Λέγει ὅτι τὸ ἐπάνω ἄκρο τοῦ σταυροῦ συμβολίζει τὸν Πατέρα, ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὸν κόσμο, ποὺ συμβολίζεται μὲ τὸ κάτω μέρος τοῦ σταυροῦ, καὶ προνοεῖ γιὰ τὴ σωτηρία του. Οἱ δύο ὁριζόντιες πτέρυγες, ὅπως εἶναι τὰ χέρια τοῦ ἀνθρώπου, γιὰ τὸν Θεὸ εἶναι εἰκονικὰ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, μὲ τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν κόσμο καὶ τὸν σώζει. Γιὰ τὴν ἑρμηνεία αὐτὴ ὁ Συμεὼν Θεσσαλονίκης ἀναφέρει τὸ ψαλμικό: «Αἱ χεῖρές σου ἐποίησάν με καὶ ἔπλασάν με». Πράγματι, πολλὲς φορὲς γιὰ νὰ παραστήσουμε τὴ σχέση τοῦ Θεοῦ Πατέρα μὲ τὸν Υἱὸ καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, σχηματίζουμε ἕνα τρίγωνο μὲ τὴν κορυφὴ πρὸς τὰ ἐπάνω, ὅπου εἶναι ὁ Πατέρας. Ἄλλωστε, αὐτὴ τὴν εἰκόνα τῶν χεριῶν χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ ἱερὸς Αὐγουστίνος (354-430) γιὰ νὰ παραστήσει τὴ σχέση τοῦ Θεοῦ Πατέρα μὲ τὰ ἄλλα δύο πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Μποροῦμε ἀκόμα νὰ ἀναφέρουμε πὼς ὁ σταυρός, ξαπλωμένος μὲ τὶς τέσσερεις ἄκρες του συμβολίζει τὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα, δηλαδή, ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Πάντοτε, στὴν ἀποκαλυπτικὴ συμβολικὴ γλῶσσα, εἴτε τὰ σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα, εἴτε ἀκόμα ὁ ἀριθμὸς τέσσερα συμβολίζει ὅλη τὴν οἰκουμένη.

Ὁ σταυρός, λοιπόν, ὡς χριστιανικὸ σύμβολο, ἂν παρατηρήσουμε, βρίσκεται παντοῦ εἴτε μέσα στὸ ναὸ εἴτε ἐκτὸς τοῦ ναοῦ, εἴτε οἱ πιστοὶ τὸν τοποθετοῦν μέσα στὰ σπίτια τους εἴτε τὸν φέρουν ἐπάνω τους καὶ ἔχει διάφορα σχήματα. Αὐτὴ ἡ παράδοση τῆς χρήσεως τοῦ σταυροῦ ὑπῆρχε, ὅπως ἀποδεικνύεται καὶ ἀπὸ τὶς μαρτυρίες πολλῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἤδη ἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους. Τὸ μαρτυροῦν ὁ Μέγας Βασίλειος (330-379), ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (354-407), ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς (680-754) καὶ ἄλλοι.

5. Τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ

Ἐπιπρόσθετα, ὅμως, ἀπὸ τὴ χρησιμοποίηση τοῦ σταυροῦ μὲ ποικίλα σχήματα, ὕλη καὶ χρώματα, ἀρχαῖα ἐξίσου εἶναι καὶ ἡ χρήση τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ ἀπὸ τοὺς χριστιανούς. Δηλαδὴ ὅταν κάνουν, ὅπως ἁπλὰ λέγεται, τὸ σταυρό τους. Μελετώντας αὐτὴ τὴν πράξη τῶν Χριστιανῶν διαπιστώνουμε ὅτι δέχθηκε διάφορες ἐξελίξεις κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἱστορίας.

α) Μονοδάκτυλος σταυρός. Φαίνεται πὼς τὸ ἀρχικὸ ἔθιμο τῶν Χριστιανῶν, ποὺ σπάνια μέν, ἀλλὰ παρατηρεῖται ἀκόμα καὶ σήμερα σὲ ἀνθρώπους μεγαλύτερης ἡλικίας, εἶναι ἡ χάραξη τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ πάνω στὸ μέτωπο μὲ ἕνα δάκτυλο, συνήθως μὲ τὸν ἀντίχειρα. Αὐτὴ ἡ χάραξη τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ στὸ μέτωπο φαίνεται νὰ ἀνάγει τὴν ἀρχή της στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ὅπου λέγεται ὅτι οἱ βαπτισμένοι ἔχουν τὴ σφραγίδα τοῦ ἀρνίου χαραγμένη στὰ μέτωπά τους καὶ ὄχι τὴ σφραγίδα τοῦ θηρίου ὅπως οἱ ὀπαδοὶ τοῦ ἀντιχρίστου. Αὐτὸς εἶναι ὁ λεγόμενος μονοδάκτυλος σταυρός.

β) Ὑπῆρχε ἐν χρήσει ἐπίσης καὶ ὁ διδάκτυλος σταυρός. Δηλαδὴ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ γινόταν μὲ τὴ χρήση δύο δακτύλων. Αὐτὸ εἰσῆλθε στὴ ζωὴ τῶν χριστιανῶν σὲ λίγο μεταγενέστερο στάδιο, ὅταν ἄρχισε ἡ συζήτηση περὶ τῶν δύο φύσεων τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, κάνοντας τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ μὲ τὰ δύο δάκτυλα, ὁμολογοῦσαν τὶς δύο φύσεις τοῦ σταυρωθέντος Χριστοῦ, τὴ θεία καὶ τὴν ἀνθρώπινη.

γ) Τριδάκτυλος σταυρός. Φαίνεται ὅτι, παράλληλα μὲ τοὺς δύο προηγούμενους τύπους, ἀναπτύχθηκε καὶ ὁ τρόπος χαράξεως τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ μὲ τὰ τρία δάκτυλα, μὲ σκοπὸ τὴν ὁμολογία πίστεως στὸν Τριαδικὸ Θεό, τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα. Κυρίως, αὐτὸ τὸν τύπο τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ γνωρίζουμε καὶ ἐφαρμόζουμε σήμερα.

Σύμφωνα μὲ ὅλες αὐτὲς τὶς ἔννοιες, εἶναι δυνατὸ νὰ ἑρμηνεύσουμε καὶ τὴν κίνηση τοῦ χεριοῦ μὲ τὴν τοποθέτηση τῶν τριῶν ἑνωμένων μεταξύ τους δακτύλων, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὸ μέτωπο, στὴ συνέχεια στὴν κοιλία καὶ ἀκολούθως, πρῶτα στὸν δεξιὸ καὶ ἔπειτα στὸν ἀριστερὸ ὦμο.

Μὲ τὸν τύπο αὐτὸ τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ ὁμολογοῦμε, κατὰ τὸν Συμεὼν Θεσσαλονίκης, τὸν Τριαδικὸ Θεό, τὸν Πατέρα, ποὺ εἶναι στὸ ἄνω μέρος καὶ τὸν Υἱὸ καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα ποὺ εἶναι στὰ δεξιὰ καὶ στὰ ἀριστερά του Θεοῦ, τρόπον τινὰ ὅπως τὰ δύο χέρια τοῦ Πατέρα, ἂν χρησιμοποιήσουμε τὴν ἀνθρωποπαθὴ αὐτὴ εἰκόνα. Ἄλλωστε, ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ ἡ θεολογία μᾶς διδάσκουν ὅτι, ὅταν ὁ Χριστὸς ἀνῆλθε στὸν οὐρανὸ κατὰ τὴν ἀνάληψή του, κάθισε στὰ δεξιὰ τοῦ Θεοῦ. Συγχρόνως, ὅμως, ὁμολογοῦμε καὶ τὴν κάθοδο τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὴ γῆ γιὰ νὰ σώσει ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ὁ Πατέρας καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἐν τούτοις, δὲν ἦσαν ξένοι πρὸς αὐτὴ τὴν κάθοδο τοῦ Υἱοῦ στὸν κόσμο.

Ὁ σταυρὸς εἶναι, ὅπως διαπιστώνουμε, ὑπαρξιακὰ συνδεδεμένος μὲ τὸν ἄνθρωπο, πολὺ περισσότερο μὲ τὸ Χριστιανό. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ εἴτε μέσα στὸ ναὸ σὲ πολλὰ σημεῖα τῆς λατρείας, εἴτε ἰδιωτικά. Χωρὶς ἐνδοιασμὸ πρέπει νὰ κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Εἶναι καὶ τρόπος ὁμολογίας τῆς πίστεώς μας. Γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία μας ψάλλει:

Σταυρὸς ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης,
Σταυρὸς ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας,
Σταυρὸς βασιλέων τὸ κραταίωμα,
Σταυρὸς πιστῶν το στήριγμα,
Σταυρὸς ἀγγέλων ἡ δόξα καὶ τῶν δαιμόνων τὸ τραῦμα.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Κωνσταντίας – Αμμοχώστου

Οι θρησκευτικοί ηγέτες της Κύπρου ενώνουν τις φωνές και τις προσευχές τους, προκειμένου να ξεπεραστεί η παγκόσμια κρίση, που προέκυψε από την πανδημία του κορωνοϊού, την προστασία όλου του κόσμου και την ανάρρωση όλων όσων έχουν νοσήσει.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Διαλόγου Ανάμεσα στους Θρησκευτικούς Ηγέτες της Κύπρου (RTCYPP) «σε αυτή την άνευ προηγουμένου περίοδο, οι θρησκευτικοί ηγέτες της Κύπρου καλούν όλους να προσεύχονται θερμά, να δρουν με συμπόνια και να παραμείνουν αλληλέγγυοι με όλους και ιδιαίτερα με τους ευάλωτους μεταξύ μας».

Οι θρησκευτικοί ηγέτες προσθέτουν ότι ζητούνται ιδιαίτερες προσευχές ιδιαίτερα για όσους έχουν προσβληθεί από τον ιό και όλους όσοι φροντίζουν τους ασθενείς, «έτσι ώστε ο Θεός να τους δωρίσει τη χάρη της θεραπείας Του».

Καλούν όλους τους υπόλοιπους ηγέτες θρησκειών στην Κύπρο και όλους τους πιστούς «να ενώσουν τις δυνάμεις τους εν προσευχή και δράση για κοινή αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας», αναφέρουν και ζητούν από όλες τις θρησκευτικές κοινότητες την τήρηση των συμβουλών και οδηγιών που εκδίδει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και οι κρατικές Αρχές, να συμπεριφερθούν υπεύθυνα και να παραμείνουν αισιόδοξοι χωρίς να υποκύπτουν στον φόβο και στον πανικό.

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος

Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Γρηγορίου Μουσουρούλη

 

Ἀκάθιστος ὕμνος

«Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς»

 (Γ´Στάσις. Οἶκος Ν )

«Χαῖρε,  δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί»

*****************

«Χαῖρε,  δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί»

      Δύο δένδρα ξεχώριζαν μέσα στόν κῆπο τῆς Ἐδέμ, τόν Παράδεισο. Τό δένδρο τῆς ζωῆς καί τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Ἀπό τόν καρπό τοῦ δένδρου τῆς ζωῆς οἱ ἄνθρωποι θά παίρναμε ὡς ἀναφαίρετο ἀγαθό τήν ἀθανασία. Ἀντίθετα ὁ καρπός τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ θά εἶχεν ὡς συνέπεια τόν θάνατο. Οἱ Πρωτόπλαστοι παρέβησαν τήν ἐντολή καί ὑπέστησαν τίς συνέπειες τῆς παρακοῆς των. Ἐξεβλήθησαν ἀπό τόν Παράδεισο καί ἀποκλεί­στη­κε γι᾽αὐτούς ἡ δυνατότητα νά πλησιάσουν τό δέν­δρο τῆς ζωῆς καί νά ἀποκτήσουν τήν ἀθανασία (Γεν. β´17).

Ἦλθεν ὅμως ὁ καιρός τῆς Χάριτος καί ὁ πανά­γα­θος Θεός ἐφύτευσεν ἄλλο δένδρο στόν παρόν­τα κόσμο, τήν Παναγία μας, τήν ὁποία ὁ ἱερός ὑμνο­γράφος χαιρετίζει ὡς «δένδρον ἀγλαόκαρ­πον»· δένδρο πού παράγει καρπούς λαμπρούς καί γλυ-κεῖς. Εἶναι δέ ὁ λαμπρός καί γλυκύς καρπός τῆς Ὑπεραγίας  Θεοτόκου «ὁ ἐξ αὐ­τῆς τεχθείς Κύρι­ος»,  ὁ Θεάνθρωπος Λυτρωτής μας, ὁ «ἄρτος τῆς ζωῆς» ὁ ὁποῖος πάντοτε τρέφει τίς ψυχές τῶν πι­στῶν (Ἰω. 48). Τήν ἀλήθεια αὐτή θά ἀναπτύ­ξουμε στή συνέχεια.

*****

«Χαῖρε,  δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί»

         Μιλώντας ὁ Κύριος κάποτε στήν Καπερνα­ούμ, μετά τό θαῦμα τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν πέντε ἄρτων, εἶπε στούς ἀκροατές του: «ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τοῦ ἄρτου τούτου, ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα» (Ἰω. στ´51). Ἐγώ, λέγει, εἶμαι ὁ ἄρτος πού κατέβηκα ἀπό τόν οὐρανό καί ἔχω μέσα μου ζωή πού τή με­ταδίδω καί στούς ἄλλους. Ὅποιος φάει τόν ἄρτον αὐτόν θά ζήσει αἰώνια.

         Μόλις ἄκουσαν τά λόγια αὐτά οἱ ἀκροατές Του ἐξεπλάγησαν, ξαφνιάστηκαν, παραξενεύτη-καν.  Ὁ Κύριος ὅμως συνέχισε τόν λόγο Του καί τούς εἶπε πώς,   οἱ πρόγονοί τους πού ἔφαγαν στήν ἔρημο τό «μάννα», τήν οὐράνια τροφή πού τούς ἔστελλεν ὁ Θεός ἐπί σαράντα χρόνια, στό τέλος πέθαναν. Τώρα ὅμως, πρόσθεσε, ἐγώ θά σᾶς δώ­σω τόν ἄρτο τῆς ἀθανασίας καί, ποιός εἶναι αὐ­τός ὁ ἄρτος, αὐτό τό ψωμί πού χαρίζει στόν ἄνθρωπο τήν ἀθανασία;  «Ὁ ἄρτος, συνέχισε νά λέγει,  ὅν ἐγώ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἥν ἐγώ δώσω ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς» (Ἰω. στ´51). Ὁ ἄρτος τόν ὁποῖο θά δώσω στούς πιστούς γιά νά τόν κοινω­νοῦν καί νά τρέφονται μέ αὐτόν, εἶναι ἡ ἀνθρώπι­νή μου φύση, τήν ὁποία ἐγώ θά προσφέρω θυσία γιά νά ζωοποιηθεῖ ὁλόκληρος ὁ κόσμος.

         Ἡ ἔκπληξη, πού δοκίμασαν οἱ ἀκροατές στό ἄκουσμα τῶν τελευταίων αὐτῶν λόγων, μετατρά­πηκε σέ δυσφορία. Ἄρχισαν νά λένε μεταξύ τους· ποιός μπορεῖ νά τόν ἀκούει, νά λέγει ὅτι θά μᾶς δώσει νά φᾶμε τή σάρκα του;! Καί ἄρχισαν νά φεύγουν ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλο, κάτι πού δέν εἶχε γίνει ἄλλοτε, ἀφοῦ ὅταν μιλοῦσε ὁ Κύριος τά πλήθη τῶν ἀκροατῶν «ἐξεκρέμαντο», κρέμονταν ἀπό τά χείλη του.

         Μπροστά σ᾽αὐτό τό θέαμα ὁ Κύριος δέν ἄλλαξε στάση, ἀλλά στράφηκε πρός τούς δώδεκα Μαθητές Του καί τούς εἶπε: «μή καί ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν»;  Μήπως καί σεῖς θέλετε νά φύγετε; Τότε ὁ Πέτρος ἀπήντησε καί ἐκ μέρους  τῶν συμμαθη­τῶν του μέ τά ἑξῆς συγκινητικά λόγια: «Κύριε, πρός τίνα ἀπελευσόμεθα; ρήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις» (Ἰω. στ´68). Κύριε, σέ ποιόν ἄλλο δάσκαλο νά πᾶμε;  Ἐσύ ἔχεις λόγια πού μεταδίδουν ζωή αἰώνια.

*****

         Τό γεγονός αὐτό πού συνέβη τότε στήν Καπερ­ναούμ μαρτυρεῖ πόσο ἐπιμένει ὁ Κύριος στήν ἀναγκαιότητα νά μεταλαμβάνουμε τό Ἄχραν­το Σῶμα καί τό Τίμιο Αἷμα Του διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἄλλωστε τό εἶπε ρητῶς: «ἐάν μή φάγητε τήν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώ­που καί πίητε αὐτοῦ τό αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς» (Ἰω. στ´53). Εἶναι ὅρος ἀπαραίτητος. Ἄν δέν μετέχετε στό Μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας, καμμιά ἄλλη θρησκευτική ἐκδήλωση δέν ἀποκτᾶ ἀξία. Ὅσοι μένουν μακριά ἀπό τήν Τράπεζα τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου δέν ἐξασφα­λίζουν τήν αἰώνια ζωή καί σωτηρία.

         Ὅπως ὁ σωματικός μας ὀργανισμός δέν μπο­ρεῖ νά ζήσει, ἄν δέν τρέφεται, καί ὅπως ἡ στέ­ρηση τῆς ὑλικῆς τροφῆς ἔχει δυσάρεστες συνέ­πειες ἐπί τῆς ὑγείας τοῦ σώματος, ἔτσι καί ἡ ψυχή δέν μπορεῖ νά μένει χωρίς τή δική της τροφή. Καί τροφή τῆς ψυχῆς μας εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, Αὐτός ὁ Ἴδιος ὁ Χρι­στός. Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ἀναντικα­τάστατη τρο­φή τῆς ψυχῆς. Αὐτή εἶναι πού συντη­ρεῖ καί προά­γει τήν πνευμα­τική μας ὑπόσταση. Μᾶς προσφέρεται ἀκριβῶς ὡς μέσον πού ἁγιάζει καί καταρτίζει πνευματικά τόν πιστό.

         Πάνω ἀπό τήν προσευχή, πάνω ἀπό τή θεία λατρεία, τή μελέτη, τά καλά ἔργα  καί τήν ἀγωνι­στική προσπάθεια τοῦ πιστοῦ βρίσκεται ἡ τακτική Κοινωνία τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Χω­ρίς τή με­τοχή μας στόν Δεῖπνο τόν Μυστικό μέ­νουμε ἀτρο­φικοί πνευματικά. Αὐτό ὅμως ἔχει ὡς συνέπεια νά μή καρποφορεῖ καί ὁ ἀγώνας μας ὁ πνευματικός. Ἐνῶ ὅταν ὁ πιστός αἰσθάνεται νά κυ­κλοφορεῖ στίς φλέβες του τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, γίνεται δυνατός. Φέρει μέσα του τό Αἷμα τοῦ Βασιλέως τῶν βασι­λευόντων καί ἔτσι νιώθει δυνα­τός. Ἀντλεῖ δύναμη ἀπό τόν Χριστό πού ἤδη τόν αἰσθάνεται μέσα του. Ἐνῶ ἀντίθετα χωρίς τή βοήθεια Ἐκείνου πολλές προσπάθειες δέν καρπο­φοροῦν. «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω. ιε´5) μᾶς εἶπε. Ματαιοπονεῖ λοιπόν ὁ χριστι­ανός πού μένει μακριά ἀπό τό θεϊκό Τραπέζι.

****

         Στήν ἀρχή τῆς ὁμιλίας μας κάναμε λόγο γιά τά δύο δένδρα πού ξεχώριζαν μέσα στόν Κῆπο τῆς Ἐδέμ. Τό ἕνα ἀπ᾽αὐτά ἦταν τό «ξύλον τῆς ζωῆς». Γιά ἐμᾶς τό  ξύλο τῆς ζωῆς εἶναι τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Μέσα στόν Παράδεισο τῆς Ἐκκλησίας ὁ «εὐλογημένος καρπός τῆς κοιλίας» τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁ Χριστός μας, προσφέρεται εἰς «βρῶσιν καί πόσιν τῶν πιστῶν», «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί ζωήν αἰώνιον».

         Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὀνόμασαν τή θεία Κοινωνία «φάρμακον ἀθανασίας», μέ τήν ἔννοια ὅτι οἱ πιστοί πού κοινωνοῦν τοῦ Ἄρτου καί τοῦ Ποτηρίου τῆς ζωῆς ἑνώνονται σέ ἕνα σῶμα μέ τόν Χριστόν· αὐτή ὅμως ἡ ἕνωση καί ἐνσωμάτωση μέ τόν Χριστόν συνεπάγεται ζωή αἰώνια. Ὅπως ὁ Ἴδιος μᾶς εἶπεν «ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον, καί ἐγώ ἀνα­στήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ» (Ἰω. στ´54). Ὅποιος τρώει τή σάρκα μου καί πίνει τό αἷμα μου καί μέσα ἀπό τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας γίνεται κοινωνός καί μέτοχος τῆς ζωῆς μου καί τῆς θυσίας μου, ἔχει ἤδη ἀπό τώρα τήν αἰώνια ζωή· καί ἐγώ θά τόν ἀναστήσω ἔνδοξο κατά τήν ἔσχατη ἡμέρα τῆς Κρίσεως.

****

         Ποιός, ἀλήθεια, δέν θέλει νἀ ζεῖ στούς αἰῶ­νες;  Τό φάρμακο τῆς ἀθανασίας εἶναι στή διά­θεση ὅλων. Ὅμως γιά νά ἀποβαίνει ὄντως φάρ­μακον ἀθανασίας πρέπει νά ὑπάρχει ἀνάλογη προ­ετοι­μα­σία ἀπό τόν καθένα μας.  Ὁ θεῖος Ἀπό­στο­λος μᾶς τό λέει καθαρά: «δοκιμαζέτω ἄνθρωπος ἑαυ­τόν,….» (Α´Κορ. ια´28-30). Ἄς ἐξετάζει κάθε ἄνθρωπος μέ προσοχή τόν ἑαυτό του, καί ἀφοῦ προετοι­μασθεῖ μέ τήν ἐξέταση αὐτή, τότε ἄς τρώει ἀπό τόν καθαγιασμένο ἄρτο καί ἄς πίνει ἀπό τό καθα­γιασμένο ποτήριο. Διότι ἐκεῖνος πού τρώει καί πίνει ἀνάξια ἀπό τόν καθαγιασμένο ἄρτο καί οἶνο, αὐτό πού τρώει καί πίνει φέρνει ἐπάνω του καταδίκη, ἐπειδή δέν διακρίνει καί δέν ἀναγνωρίζει ὅτι αὐτά πού τρώει καί πίνει εἶναι τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου, … Καί ἐπειδή χωρίς νά ἐξετάζετε τόν ἑαυτό σας τρῶτε καί πίνετε ἀνάξια τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου, γι᾽αὐτό ὑπάρχουν ἀνάμε­σά σας πολλοί ἀσθενεῖς καί ἄρρωστοι… Ἡ θεία Κοινωνία λοιπόν εἶναι φάρμακο ἀθανα­σίας γιά τόν πιστό πού φθάνει στό ἅγιο Πο­τήριο ἑτοιμασμένος, μετανοημένος, ἐξομο­λο­γημέ­νος μέ τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ, χωρίς νά αὐτο­σχεδιάζει καί μόνος του νά ἀποφασίζει πάνω στό μεγάλο αὐτό θέμα.

****

«Χαῖρε,  δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί»

       Ἀδελφοί μου, τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ ζωή μας. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή μας, ἡ πνοή μας, τό ἀγαλίαμά μας. Πάντοτε ἔχουμε ἀνάγκη αὐτῆς τῆς ἱερῆς μετάγγισης τῆς ζωῆς πού γίνεται στήν ὕπαρξή μας διά τῆς Θείας Μεταλή­ψεως. Ἡ Θεία Κοινωνία  εἶναι τό φάρμακο καί τό βάλσαμο στόν κοπιώδη ἀγώνα μας.

Λοιπόν, ἀδελφοί, «γίνεσθε ἕτοιμοι» καί τότε «προσέλθετε μετά φόβου Θεοῦ πίστεως καί ἀγάπης».

Διά του σταυρού ο Χριστός αγίασε το σώμα του —κρίκο σύνδεσης με τον κόσμο. Απέκρουσε τους πειρασμούς που του έστελνε ο κόσμος, να γευθεί δηλαδή τις ηδονές, ικανοποιώντας υπέρμετρα τις ανάγκες του ή αποφεύγοντας τον πόνο και το θάνατο. Αν, κατά τον ίδιο τρόπο, απωθήσουμε τους πειρασμούς της αμαρτίας και υπομείνουμε καρτερικά τις οδύνες του θανάτου, η αγιότητα μπορεί να απλωθεί από το σώμα Του σε όλα τα σώματα και σε όλο τον κόσμο.

Η ορθόδοξη Εκκλησία δεν λέει πως διά του σταυρού ο Χριστός εξήλθε της δημιουργίας, αλλά πως την αποκατέστησε σε παράδεισο- παράδεισο αρετής γι’ αυτούς που, από αγάπη σ’ Εκείνον, αποδέχονται το σταυρό Του. Συνεπώς ο σταυρός είναι η δύναμη του Χριστού, που, αν την προσλάβουμε, μπορεί να οδηγήσει τον κόσμο στον παράδεισο. Γι’ αυτό το σκοπό ο Χριστός μένει μαζί μας έως της συντέλειας των αιώνων. Χωρίς αμφιβολία, ο πλήρης παράδεισος θα πραγματωθεί μόνο μετά την παγκόσμια ανάσταση.

Η δημιουργία μεταβλήθηκε σε πεδίο μάχης ανάμεσα στους ανθρώπους, εξαιτίας της απληστίας και των εγωιστικών παθών γενικά. Μπορεί όμως να αποκατασταθεί στην παραδεισιακή κατάσταση διά του σταυρού. Η ορθόδοξη Εκκλησία στη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου, ψάλλει: «Εν Παραδείσω με το πριν ξύλον εγύμνωσεν, ούπερ τη γεύσει ο εχθρός εισφέρει νέκρωσιν· του Σταυρού δε το ξύλον, της ζωής το ένδυμα ανθρώποις φέρον, επάγη επί της γης και κόσμος όλος επλήσθη πάσης χαράς» (Κάθισμα εορτής). Δι’ αυτού ο παράδεισος ανοίχτηκε ξανά, γιατί η «στρεφόμενη ρομφαία» (Γεν. 3,24), που εμπόδιζε την είσοδο σ’ αυτόν, εξαιτίας της ανθρώπινης απληστίας, δεν μπορούσε πια να τον κρατήσει κλειστό. Γιατί τώρα ο Χριστός εισήλθε στον παράδεισο, αφού τον άνοιξε, φέρνοντας ως ένας άνθρωπος το ξύλο του σταυρού, διά του οποίου κατανίκησε την απληστία και προτίμησε την απάρνηση του εαυτού Του. Και θα εισέλθουν στον Παράδεισο όλοι όσοι θα πράξουν το ίδιο.

Σίγουρα υπάρχει ένας παράδεισος, στον οποίο εισέρχονται οι ψυχές των πιστών μετά θάνατο. Αλλά μπορεί να υπάρχει ένας εν εξελίξει παράδεισος και έδώ στη γη, αποκατάσταση του αρχικού παραδείσου. Μπορεί να εξελιχθεί διά του σταυρού, που υψώνεται στο μέσο της γης και που οι άνθρωποι τον αποδέχονται ως κανόνα της ζωής τους. Ο μετά θάνατον παράδεισος των ψυχών των πιστών, υπάρχει ήδη χάρη στην επίγεια ζωή τους, που ακολουθεί το πνεύμα του σταυρού. Τελικά ο εν εξελίξει επίγειος παράδεισος, θα γίνει μετά την ανάσταση των σωμάτων, ο τέλειος και αιώνιος παράδεισος.

Αλλά χωρίς την προσπάθεια να κάνουμε τη γη, σ’ ένα κάποιο βαθμό, παράδεισο, δεν προχωρούσε προς τον παράδεισο του επέκεινα. Γι’ αυτό το σκοπό ο Χριστός μένει μαζί μας ως το τέλος του κόσμου.

Αποκτούμε ήδη στη γη μια πρόγευση του εσχατολογικού παραδείσου. Η ορθόδοξη Εκκλησία σ’ ένα άλλο ύμνο ψάλλει: «Ω του παραδόξου θαύματος! το ζωηφόρον φυτόν, ο Σταυρός ο πανάγιος εις ύψος αιρόμενος εμφανίζεται σήμερον δοξολογούσι πάντα τα πέρατα εκδειματούνται δαίμονες άπαντες• ω οίον δώρημα τοις βροτοΐς κεχάρισται!» (Αίνοι Υψώσεως Τιμίου Σταυρού).

Από όλους τους ύμνους της ορθόδοξης Εκκλησίας, προκύπτει ο ρόλος του σταυρού στην αγιοποίηση και τη μεταμόρφωση του κόσμου. Όπως το σώμα του Κυρίου αγιάσθηκε διά του σταυρού, έτσι αγιάζονται και τα δικά μας σώματα και οι σχέσεις μας με τον κόσμο και ο ίδιος ο κόσμος. Λαβαίνουμε αγιασμό με τη δύναμη του Χριστού, μέσα στην οποία ο σταυρός διατηρεί την παρουσία του, και αποτελεί προέκταση της συνετής, υπομονετικής, αναμάρτητης στάσης του απέναντι στον κόσμο, και γίνεται δοξολογία του Πατέρα, προσφορά σ’ Αυτόν όλων των σχέσεων με τον κόσμο.

Γι’ αυτό, στην ορθόδοξη Εκκλησία, όλα τα πρόσωπα και όλα τα πράγματα, μέσω του σταυρού, θυσιάζονται και προσφέρονται. Οι χριστιανοί, κάνοντας το σημείο του, σταυρού ζητούν τη δύναμη να φερθούν με καθαρότητα απέναντι στον κόσμο. Ακόμη διαδηλώνουν τη θέλησή τους, να υψωθούν με την προσπάθειά τους, ως τη συνάντηση αυτής της δύναμης· να δοξάσουν το Θεό με όλες τους τις πράξεις και τις οδύνες μέσα στον κόσμο, ακόμη και με το θάνατό τους· να ζήσουν και να πεθάνουν για το Θεό, να εκδηλώσουν με κάθε τρόπο, ότι θυσιάζονται σ’ Εκείνον. Η Εκκλησία διά του σταυρού αγιάζει τα πάντα· το νερό, με το οποίο ραντίζει τους πιστούς, τις τροφές, τα σπίτια, τα περιβόλια και τα χωράφια με τους καρπούς τους, τα δώρα που προσφέρονται στο Θεό. Ο σταυρός όλα τα αγιάζει, τα καθαίρει στο βαθμό πού καθαρίζονται, καθιστώντας το Θεό διάφανο, Κύριο τους. Ο σταυρός τα θέτει, μέσα από όλα τα πράγματα, σε επικοινωνία με το Θεό. Τα πάντα προσφέρονται ως δώρα στο Θεό. Όλες οι λατρευτικές ακολουθίες αρχίζουν και τελειώνουν με το σημείο του σταυρού, Όλες οι κύριες χειρονομίες της λατρείας συνοδεύονται από το σημείο του σταυρού, γιατί η ίδια η δύναμη του Χριστού κατέρχεται διά του σημείου του σταυρού στο βαθμό, που κάνοντάς το, Τον επικαλούμαστε. Μ’ αυτό το σημείο οι πιστοί έρχονται να συναντήσουν τη δύναμη του Χριστού, υποσχόμενοι να προσφερθούν καθαρή θυσία στο Θεό, να φερθούν με καθαρότητα σε κάθε πράξη τους μέσα στον κόσμο. Γι’ αυτό, το σημείο του σταυρού, συνοδεύεται πάντοτε από την επίκληση της Αγίας Τριάδας. Γιατί αυτή ενεργεί την σωτηρία των ανθρώπων και από αυτή κατέρχεται η θεία δύναμη, που ενεργεί μέσα στον κόσμο, για να τον εξαγιάσει και να τον μεταμορφώσει. Αυτή φανερώνεται διά του σταυρού μέσα στον κόσμο.

Η δύναμη του σταυρού καθαίρει όχι μόνο τούς πιστούς και τη σχέση τους με τον κόσμο, αλλά και τον ίδιο τον κόσμο. Διά του σταυρού αποδιώχνονται οι δαίμονες, που προξενούν το κακό και εκτοξεύουν τους πειρασμούς μέσα από το νερό, το κρασί, τους καρπούς, τα ανθρώπινα πρόσωπα.

Οι πιστοί πιστεύουν πως, κάνοντας το σημείο του σταυρού, σε όλες τους τις πράξεις και όλους τους δρόμους της ζωής τους, σε κάθε επαφή τους με την φύση και τους ανθρώπους, έχουν συναντιλήπτορα το Άγιο Πνεύμα. Υπάρχει μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στο σταυρό και το Άγιο Πνεύμα, γιατί ο σταυρός είναι η ανθρώπινη προσπάθεια καθαρμού, ενώ το Άγιο Πνεύμα είναι η εξαγιάζουσα θεία δύναμη. Και τα δύο χρειάζεται να συμπορεύονται.

Ο σταυρός είναι η καθαρτήρια δύναμη του σύμπαντος. Κι όταν κάνουμε το σημείο του με πίστη και θέληση, για μια ζωή καθαρή μέσα στον κόσμο, έρχεται η δύναμη του Πνεύματος του Χριστού, που υπήρξε καθαρός μέσα στον κόσμο, κι αγιάζει το σώμα του με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Κι εμείς αποφεύγουμε την αμαρτία και υπομένουμε το θάνατο. Ο σταυρός μας δίνει αυτή την δύναμη του Χριστού γιατί, έχοντάς τον στη μνήμη μας, θέλουμε να μιμηθούμε το παράδειγμά του και να φερόμαστε μέσα στον κόσμο χωρίς πάθη εγωιστικά, με πνεύμα σωφροσύνης, ειρήνης και συμφωνίας με τους άλλους.

«Ο σταυρός είναι όπλο εναντίον του διαβόλου», ψάλλει η ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι όπλο ενάντια σε όλους τους πειρασμούς και τις μεθόδους του διαβόλου, ενάντια στα πάθη που μας οδηγούν σε φιλονικίες, ενάντια στην απολυτότητα. Ο σταυρός είναι όπλο εναντίον του διαβόλου, στο βαθμό που δυναμώνει μέσα μας το πνεύμα της θυσίας, της κοινωνίας με το Θεό και μεταξύ μας.

Μόνο ο σταυρός, με το να τιθασεύσει τα εγωιστικά πάθη μας, και με το να εξασθενίζει την υπερβολική προσκόλλησή μας στον κόσμο, που θεωρείται ως η μόνη πραγματικότητα, μπορεί να φέρει μια διαρκή ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους και στους λαούς.

Οι Άγιοι Πατέρες πρεσβεύουν, ότι η θέα του Θεού μέσα στον κόσμο, ή, η διαφάνεια του Θεού στον κόσμο, εξαρτάται από τον καθαρμό μας από τα πάθη. Αυτή η ιδέα αναπτύχθηκε θεωρητικά, με ιδιαίτερο τρόπο, από τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Κατ’ αυτόν, όταν κοιτάζουμε τα πράγματα καθαροί από πάθη, αποκαθιστούμε το αληθινό τους νόημα, δηλαδή την μέσα από αυτά διαφάνεια του Θεού. Λέγει: «Νόημα έστιν εμπα¬θές, λογισμός σύνθετος από πάθους και νοήματος. Χωρίσωμεν το πάθος από του νοήματος και απο¬μένει ο λογισμός ψιλός. Χωρίζομεν δε δι’ αγάπης πνευματικής και εγκράτειας, εάν θέλωμεν». (Μα¬ξίμου Όμολ. 400 Κεφάλαια περί Αγάπης III, 43, Ρ.G. 90, 1029). Αυτό όμως, δεν σημαίνει καταστροφή του κόσμου, αλλά ανακάλυψη (ξανά) των αληθινών του νοημάτων, που δεν έχουν παραμορφωθεί από τα πάθη, και της θεϊκής τους διαφάνειας.

Όταν αναλάβουμε το σταυρό, γινόμαστε με τη δύναμη του σταυρού του Χριστού «καινή κτίσις» (Β’ Κορ. 5,16-17), όπως λέγει ο Απ. Παύλος. Σ’ αύτη την κατάσταση βλέπουμε πως «τα πάντα εκ του Θεού» (Β’ Κορ. 5,18), όπως λέγει ο ίδιος στη συνέχεια Απόστολος. Μ’ αυτό τον τρόπο προετοιμάζουμε την κτίση, για να φτάσει στην κατάσταση της ελευθερίας, στην οποία θα φτάσουμε και μείς ως υιοί Θεού, κι όχι ως δούλοι πια του κόσμου και των παθών. Γιατί ούτε ο κόσμος χαίρεται από την κατάσταση της έκπτωσης, στην οποία, πέφτοντας εμείς, τραβούμε και τον κόσμο και γινόμαστε σκλάβοι του, αντί να είμαστε κύριοι του. Η κατάσταση της ελευθερίας, στην οποία θα φτάσουμε, αντιστοιχεί στην κατάσταση της δόξας, της οποίας μπορούμε να κάνουμε κοινωνό και τον κόσμο (Ρωμ. 8,31).

Η δημιουργία βρίσκεται ακόμη σε ώδινες τοκετού, όσον άφορα αυτή την αληθινή και καινούργια κατάσταση της ύπαρξής της. Είναι οι ωδίνες του σταυρού, το να αντέξεις αναμάρτητα. Ο σταυρός επαληθεύεται ως το μόνο μέσο διά του οποίου ο κόσμος περνά σε μια καινούργια μορφή ύπαρξης, όπου ο Θεός γίνεται ορατός ως ο ων τα πάντα εν πάσι. Είναι η μόνη οδός για να φτάσουμε στο πιο λαμπρό δείπνο, εκεί που αφθονεί η γνώση του Θείου Λόγου, εκεί που η δημιουργία τον καθιστά διάφανο σ’ όλη του την πληρότητα, και ερχόμαστε σε ευθύ και καθαρό διάλογο μαζί Του. Έτσι όλος ο κόσμος θα φανερωθεί μέσα Του, και μέσα μας, ως το κοινό περιεχόμενο του διαλόγου, ως μια ολοφώτεινη διαφάνεια, διά της οποίας θα μας γίνει γνωστός με όλο τον δοσμένο σε μας πλούτο του. (Αγ. Μάξιμος Ομολογητής, Αμφιλεγόμενα, Ρ.G. 91,1373).

Αλλά όλα αυτά θα γίνουν χάρη στο σταυρό του Χριστού αν τον αποδεχτούμε σαν δικό μας. Μόνο μέσα στο φως και μέσα στη δύναμη του σταυρού, που θα φανερωθεί στον ουρανό, σημείο του Υιού του ανθρώπου κατά την ένδοξη παρουσία Εκείνου (Ματθ, 24,30), ο κόσμος θα αναδειχθεί στο τέλος «καινός ουρανός και γη καινή» {Αποκ. 21,1).

(Πρωτ. Δημητρίου Στανιλοάε, «Στο φως του Σταυρού και της Αναστάσεως», εκδ. Ι .Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος –Κύμη, σ. 27-35)

Πλησίον τῆς κοινότητος Τσάδα τῆς ἐπαρχίας Πάφου Κοινόβιον.

Προϊστάμενος· Οἰκονόμος Βαρνάβας.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: Στέλιος Πατσαλίδης (99683901)

Εφημέριος: Από την Μητρόπολη Πάφου (26821000)

Πανηγυρίζει την 14ην Σεπτεμβρίου(Παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού), την 1ην Αυγούστου (Πρόοδος του Τιμίου Σταυρού) και την τρίτη Κυριακή των Νηστειών (Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως).

******************************

Βρίσκεται σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του χωριού Τσάδα.

Η Μονή φαίνεται να ήκμασε κατά τον 16ο και 17ο αιώνα. Το μέχρι σήμερα σωζόμενο καθολικό της Μονής είναι κτίσμα του 18ου αιώνα. Από το παλαιό Μοναστήρι σώζονται επίσης κελιά και άλλοι χώροι στη νοτιοανατολική περιοχή της Μονής με πολλές ανακαινίσεις και προσθήκες που έγιναν κατά καιρούς.

Ο Ρώσος Μοναχός και περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκι επεσκέφθη τη Μονή το 1735, σε χρόνια παρακμής της. Γράφει ο Μπάρσκι: «Είναι πολύ μικρή και εγκαταλελειμμένη και τα κτίρια έτοιμα να καταρρεύσουν. Υπάρχουν εκεί ένας ναός, ένα κελί, ένας ιερομόναχος και ένας λαϊκός αδελφός… Η Μονή ιδρύθη επί Ενετοκρατίας, όταν ο Σταυρός της, κατόπιν οράματος ευρέθη εκεί πλησίον μέσα εις θάμνον, μαζί με κερί αναμμένο…»

Ο σωζόμενος ναός κτίστηκε εκ βάθρων το 1740 από το Μητροπολίτη Πάφου Ιωακείμ, όπως αναφέρει επιγραφή στο εικονοστάσιο, κάτω από το κουβούκλιο του Σταυρού. Το εικονοστάσιο, όπως φαίνεται πάλι σε σχετική επιγραφή καθώς και οι εικόνες του έγιναν το 1770 επί Μητροπολίτου Πάφου Αγίου Παναρέτου.

Το 1885 ο προϊστάμενος της Μονής Λαυρέντιος εξελέγη Μητροπολίτης Πάφου. Το 1926 αναφέρεται ότι ακόμα υπηρετούσε σ’ αυτή ένας ιερομόναχος.

Στους κώδικες της Ιεράς Μητροπόλεως Πάφου αναφέρονται κατά καιρούς οι οικονόμοι της Μονής καθώς και τα περιουσιακά της στοιχεία.

Το 1978, όπως αναφέρεται και σε άλλο μέρος του παρόντος, ο Μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος ο Β ανα­καί­νι­σε τούς χώρους και προέβη σε ανασύσταση της Μονής. Το εγχείρημα εκείνο, δυστυχώς, απέτυχε και τα αποτελέσματα της τραυματικής αυτής εμπειρίας ταλανίζουν ακόμα την περιοχή.

Σήμερα υπάρχει στο Μοναστήρι ένας ιερομόναχος, που είναι και προϊστάμενος της Μονής, ο ιερομόναχος Βαρνάβας. Το 2002 η Ιερά Μητρόπολις Πάφου σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων προέβη σε συντήρηση του ναού, και των κτισμάτων της παλαιάς Μονής.

Μίνθη Μίνθη Μίνθη1 Μίνθη1 Μίνθη2 Μίνθη2 Μίνθη3 Μίνθη3 Μίνθη4 Μίνθη4 ( window.MSReady = window.MSReady || [] ).push( function( $ ) { "use strict"; var masterslider_c181 = new MasterSlider(); // slider controls masterslider_c181.control('arrows' ,{ autohide:true, overVideo:true }); masterslider_c181.control('thumblist' ,{ autohide:false, overVideo:true, dir:'h', speed:17, inset:false, arrows:false, hover:false, customClass:'', align:'bottom',type:'thumbs', margin:2, width:140, height:80, space:2, fillMode:'fill' }); masterslider_c181.control('slideinfo' ,{ autohide:true, overVideo:true, dir:'h', align:'bottom',inset:true , margin:80 , size:30 }); // slider setup masterslider_c181.setup("MS5e74c79d6c181", { width : 960, height : 540, minHeight : 0, space : 0, start : 1, grabCursor : true, swipe : true, mouse : true, keyboard : false, layout : "fillwidth", wheel : false, autoplay : true, instantStartLayers:false, loop : false, shuffle : false, preload : 3, heightLimit : false, autoHeight : false, smoothHeight : true, endPause : false, overPause : false, fillMode : "fill", centerControls : true, startOnAppear : false, layersMode : "center", autofillTarget : "", hideLayers : false, fullscreenMargin: 0, speed : 17, dir : "h", parallaxMode : 'swipe', view : "basic" }); window.masterslider_instances = window.masterslider_instances || []; window.masterslider_instances.push( masterslider_c181 ); });

Ἡ Ἱερά Μονή εὑρίσκεται πλησίον τῆς κοινότητος Πυργά τῆς έπαρχίας Λάρνακος.

Πανηγυρίζει τὴν 14ην Σεπτεμβρίου (Παγκόσμιος Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ) καὶ τὴν Κυριακὴν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως.

Ἡγούμενος: ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμ. κ. Ἀθανάσιος.

Σύμβουλοι: Ἱερομ. Διονύσιος καὶ Σάββας καὶ οἱ Μοναχοὶ Γερμανὸς καὶ Ἰλαρίων.

Ἡ Ἀδελφότης: οἱ Ἱερομόναχοι Γρηγόριος, Κυπριανός καὶ Στέφανος, οἱ ῾Ιεροδιάκονοι Μελέτιος, Θεοδόσιος, Παῦλος καὶ Ἰωάννης, οἱ Μοναχοὶ Θεοφάνης, Λάζαρος, Πανάρετος, Σπυρίδων, Ἀντώνιος, Νεόφυτος, Πρόδρομος, Εὐθύμιος, Ἀλέξιος, Ματθαῖος, Δημητριανός, Νεκτάριος, Μακάριος, ᾿Επιφάνιος καὶ Λεόντιος. Ρασοφόρος: Ἀρτέμιος.

Διεύθυνσις: 7645 Λευκωσία.

τηλ.: 22533630, τηλεομ.: 22532518.

ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ5 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ6 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ1 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ2 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ3 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ4 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ7 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ13 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ8 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ9 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ10 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ11 ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ12 ( window.MSReady = window.MSReady || [] ).push( function( $ ) { "use strict"; var masterslider_f06f = new MasterSlider(); // slider controls masterslider_f06f.control('arrows' ,{ autohide:true, overVideo:true }); masterslider_f06f.control('thumblist' ,{ autohide:false, overVideo:true, dir:'h', speed:17, inset:false, arrows:false, hover:false, customClass:'', align:'bottom',type:'thumbs', margin:2, width:140, height:80, space:2, fillMode:'fill' }); masterslider_f06f.control('slideinfo' ,{ autohide:true, overVideo:true, dir:'h', align:'bottom',inset:true , margin:80 , size:30 }); // slider setup masterslider_f06f.setup("MS5e75db832f06f", { width : 960, height : 540, minHeight : 0, space : 0, start : 1, grabCursor : true, swipe : true, mouse : true, keyboard : false, layout : "fillwidth", wheel : false, autoplay : true, instantStartLayers:false, loop : true, shuffle : false, preload : 3, heightLimit : false, autoHeight : true, smoothHeight : true, endPause : false, overPause : false, fillMode : "fill", centerControls : true, startOnAppear : false, layersMode : "center", autofillTarget : "", hideLayers : false, fullscreenMargin: 0, speed : 17, dir : "h", parallaxMode : 'swipe', view : "basic" }); window.masterslider_instances = window.masterslider_instances || []; window.masterslider_instances.push( masterslider_f06f ); });

ΣΥΝΕΧΗΣ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

 

«καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾿ αὐτῶν ἐστι, νηστεύειν; ὅσον χρόνον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔχουσι τὸν νυμφίον, οὐ δύνανται νηστεύειν. ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις» (Μκ. 2:19-20).

1. Η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού και η πνευματική κρίση του κόσμου.

Εξ αιτίας των διαφόρων δυσάρεστων καταστάσεων που ταλαιπωρούσαν και συνεχίζουν να ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα, πάντοτε απασχολούσε ο έντονος προβληματισμός για την πορεία του ανθρώπου, του κόσμου και το τέλος της ιστορίας. Οι ίδιοι οι Μαθητές του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, όταν τον άκουσαν να αναπτύσσει την περί της Βασιλείας του Θεού διδασκαλία του, υπέβαλαν την απορία τους: «πότε θα έλθει η συντέλεια του κόσμου»; Ο Χριστός τους έδωσε την απάντηση:

«Kαι ενώ [ο Χριστός] καθόταν πάνω στο όρος των Ελαιών, τον πλησίασαν οι μαθητές του ιδιαιτέρως και του είπαν: “Πες μας, πότε θα γίνουν αυτά; Και ποιο θα είναι το σημάδι για τον δικό σου ερχομό και για τη συντέλεια του κόσμου;” Kαι αποκρίθηκε ο Ιησούς και τους είπε: “Nα έχετε ανοιχτά τα μάτια σας μη σας πλανήσει κανένας. Γιατί πολλοί θα έρθουν στο όνομά μου λέγοντας: Εγώ είμαι ο Χριστός και θα παραπλανήσουν πολλούς. Θα ακούτε επίσης φήμες για πολέμους και νέα από πολέμους. Προσέχετε να μην ταράζεστε, γιατί όλα αυτά πρέπει να γίνουν. Όμως δεν είναι ακόμα το τέλος. Γιατί θα ξεσηκωθεί έθνος εναντίον έθνους και βασιλεία εναντίον βασιλείας και θα παρουσιαστούν πείνα και επιδημίες και θα γίνουν σεισμοί εδώ κι εκεί στον κόσμο. Όλα αυτά θα είναι αρχή των δοκιμασιών. […]. Και τότε είναι που η πίστη πολλών θα κλονιστεί και θα προδώσουν ο ένας τον άλλο και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο. Και θα εμφανιστούν πολλοί ψευδοπροφήτες και θα πλανήσουν πολλούς. Και επειδή η ανομία θα πληθύνει, η αγάπη των περισσοτέρων θα ψυχρανθεί. Αλλά όποιος αντέξει ως το τέλος, εκείνος θα σωθεί. Όμως τούτο το Ευαγγέλιον της βασιλείας θα κηρυχθεί σε όλη την οικουμένη σαν μαρτυρία σε όλα τα έθνη και τότε θα έρθει το τέλος» (Μτ. 24:3-8).

Πολλοί σήμερα θα έλεγαν ότι όλα όσα απαριθμεί ο Ιησούς Χριστός είναι περιγραφή της δικής μας εποχής και της δικής μας καταστάσεως. Θα εμφανισθούν, όπως και εμφανίσθηκαν και στο παρελθόν, πολλοί ψευδόχριστοι, θα υπάρξουν όπως και υπήρξαν πριν και υπάρχουν και σήμερα, πόλεμοι, εξεγέρσεις ενός έθνους εναντίον άλλου έθνους, ενός κράτους εναντίον άλλου κράτους. Θα υπάρξουν, όπως και υπήρχαν, πείνα, λοιμώδεις ασθένειες, σεισμοί, καταποντισμοί και άλλες καταστροφές. Αυτό όμως δεν σημαίνει το τέλος της ιστορίας. Είναι αρχή των δοκιμασιών. Εκείνο που είναι αναγκαίο στις περιπτώσεις των δοκιμασιών είναι, η μετάνοια και η περισυλλογή, και βεβαίως, ο προβληματισμός του τί πήγε στραβά στην ανθρωπότητα με τα τραγικά αυτά αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό πρέπει να έχουμε ως καταφύγιο άτρωτο την πίστη, που αποτελεί την ακαταμάχητη δύναμη για την αντιμετώπιση και την αντοχή μας κατά τη διάρκεια των δοκιμασιών και θλίψεων.

Εάν οι υπεύθυνες κυβερνήσεις έλαβαν τα αναγκαία αυστηρά μέτρα για να εμποδίσουν την ευρεία διάδοση του κορωνοϊού, εμείς, πέρα από τη συμμόρφωσή μας σε αυτά, πρέπει να λάβουμε τα επείγοντα πνευματικά μέτρα για τη διαφύλαξη και της πνευματικής υγείας μας από τον δηλητηριώδη ιό, για τη διαφύλαξη της καθαρότητας της ψυχής μας από τον ιό της αμαρτίας.

Από τὴν εμφάνιση του κορωνοϊού στην Κίνα ίσως κανένας από εμάς δεν θα μπορούσε να συνειδητοποιήσει τὴν παγκόσμια διάσταση που θα λάμβανε και θα εξελισσόταν σε πανδημία. Βεβαίως, δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που αντιμετωπίζουμε παρόμοιες καταστάσεις είτε στην Κύπρο, όπου, όπως γνωρίζουμε από την ιστορία, μεγάλος αριθμός ανθρώπων πέθαινε από λοιμώδεις νόσους, είτε και σε ευρύτερη περιοχή του κόσμου είτε ακόμα παγκοσμίως. Αυτό μας το προείπε ο ίδιος ο Χριστός και για την εμφάνιση των λοιμών.

Όλοι, εκτός των αδύναμων τάξεων των συνανθρώπων μας, είτε πρόκειται για εκείνους που ζουν ανάμεσά μας, είτε για λαούς που βρίσκονται μακριά μας και ζουν σε κατάσταση εξαθλίωσης, το υπόλοιπο της ανθρωπότητας απολαμβάνουμε, βρισκόμενοι σε κατάσταση νιρβάνας, τα αγαθά μιας παγκοσμιοποίησης, είτε οικονομικής, είτε της τεχνολογίας, είτε της διακίνησης από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο, την κατανάλωση των πλούσιων υλικών αγαθών και την απόλαυση με πολλούς τρόπους διασκεδάσεων και ό, τι άλλο προσφέρει το κατάστημα της παγκοσμιοποίησης. Όλα αυτά έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση και στην καραντίνα του κορωνοϊού.

Στην ιερά ιστορία της ανθρωπότητας, σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις ο άνθρωπος επιχείρησε να αντικαταστήσει τον Θεό και να λάβει τη θέση του: Η πρώτη αφορά το εγχείρημα των πρωτόπλαστων να γίνουν οι ίδιοι θεοί, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ανθρωπότητα τη σχέση της με τη ζωή, με τον χορηγό της ζωής, τον Τριαδικό Θεό (Γεν. 3:1-24). Η δεύτερη, ήταν η ηθική εξαθλίωση που επέφερε τον κατακλυσμό, όταν ό Θεός, μετά από την κατάσταση που δημιούργησε ο άνευ Θεού τρόπος ζωής των ανθρώπων, απεφάσισε να αποσύρει άχρι καιρού το Άγιον Πνεύμα από τους ανθρώπους: «οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γεν. 6:3). Η τρίτη περίπτωση αφορούσε την προσπάθεια των ανθρώπων να φθάσουν στον Θεό με τον Πύργο της Βαβέλ, με αποτέλεσμα τη σύγχυση των γλωσσών (Γεν. 11:1-9). Θα μπορούσε ο κατάλογος αυτός να αυξηθεί τραγικά. Εκείνο που έχει σημασία από το μάθημα αυτό της ιστορίας του ανθρώπινου γένους, είναι ότι οι παρουσιαζόμενες κρίσεις ασθένειας, οικονομικές και πολιτικές,  πολέμων και καταστροφών, ή και όποιων άλλων κρίσεων στη ζωή της ανθρωπότητας, όλες υποδηλώνουν υφέρπουσα πνευματική κρίση.     

Η κρίση του κορωνοϊού που αντιμετωπίζουμε αυτή την περίοδο ανέδειξε πόσο τρωτός είναι ο άνθρωπος είτε ως άτομο είτε στην ολότητα της η ανθρωπότητα. Η κρίση και διάδοση του ιού δεν διαχωρίζει φύλα, έθνη, λαούς, θρησκείες κ.λπ. Ας μη ερμηνεύσουμε το γεγονός με στενότητα καρδίας, αλλά ας δούμε ότι το της αμαρτίας μέγα τραύμα, ο άνθρωπος, αυτός που δημιουργήθηκε από τον Θεό κατ’  εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού, αυτός για τον οποίο πρόσφερε τον εαυτό του θυσία ο Ιησούς Χριστός, διέρχεται μια πνευματική και σωματική κρίση, όπως είναι η απειλή του λοιμώδους ιού.

2. Ευχαριστιακή Νηστεία.

Έχει προκαλέσει αίσθηση η απόφαση ένιων Εκκλησιών ή ιεραρχών να ζητήσουν από τους πιστούς να μη προσέρχονται στην τέλεση των ιερών Ακολουθιών, ακόμα και αυτής της θείας Λειτουργίας, το οποίο σημαίνει και μη συμμετοχή τους στη Θεία Ευχαριστία. Βεβαίως, το μέτρο αυτό δεν ενοχοποιεί την ίδια την Ευχαριστία, γιατί είναι πηγή ζωής και σωτηρίας. Ο στόχος είναι η αποφυγή συνάξεων με κίνδυνο τη διάδοση του ιού.

Θα ήταν φρόνιμο όμως, μέσα από αυτή τη δοκιμασία, να διερωτηθούμε, ή περαιτέρω, να προβληματιστούμε για την πνευματική κρίση που υφέρπει αυτή τη στιγμή και ποια απάντηση μπορούμε να δώσουμε στο σοβαρό αυτό εκκλησιολογικό και ευχαριστιακό ζήτημα. Έγινε αναφορά πριν στην απόφαση του Θεού να «άρει» το Πνεύμα του από τους ανθρώπους, «διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γεν. 6:3). Ποια είναι η διάγνωση της πνευματικής κρίσης σήμερα και ποια απάντηση μπορούμε να δώσουμε στο συγκεκριμένο πνευματικό πρόβλημα; Ο διάλογος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού με τους μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή για το θέμα της νηστείας και αυτή αύτη η απάντηση του Ιησού Χριστού μας δίδει την απάντηση στον προβληματισμό μας. Σύμφωνα με τους λόγους του Κυρίου και σύμφωνα και με το ευχαριστιακό ήθος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η νηστεία σημαίνει χρόνο μετάνοιας, ενώ η κατάλυση της νηστείας σημαίνει τη χαρά της παρουσίας του Κυρίου εν τω μέσω ημών. Έτσι, ο Χριστός δίδει την ακόλουθη απάντηση στους μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή:

«καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾿ αὐτῶν ἐστι, νηστεύειν; ὅσον χρόνον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔχουσι τὸν νυμφίον, οὐ δύνανται νηστεύειν. ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις.» (Μκ. 2:19-20).

Οι λόγοι αυτοί του Κυρίου πρέπει να αποτελέσουν τη βάση της αναζήτησης του πνευματικού προβλήματος και κρίσεως των ημερών μας. Βεβαίως, όταν ο Ιησούς Χριστός αναφερόταν στο χρόνο της απουσίας του, όταν οι μαθητές θα παραμείνουν μόνοι, είναι προφανές ότι αναφερόταν στον χρόνο της σταυρικής του θυσίας και του θανάτου του, που στην αναμονή των γεγονότων να εξελιχθούν, θα έπρεπε να νηστεύουν. Από την πλευρά όμως του Νυμφίου Χριστού, υπάρχουν δύο προοπτικές: α) ο Σταυρός και ο θάνατος του Κυρίου και κατ’ επέκταση και αυτή αύτη η ανάσταση του, αποτελούν τις πράξεις εξουδετερώσεως του κακού, όποιο και αν είναι αυτό το κακό, και η ύψιστη έκφραση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο και, β) ο ευαγγελιστής Μάρκος προβαίνει σε εσχατολογική και προφητική ερμηνευτική της χριστιανικής νηστείας, λέγοντας, «τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις». Η νηστεία στην οποία αναφέρεται ο Χριστός εν προκειμένω, δεν αφορά στην αποχή φαγητών, αλλά πρόκειται για την Ευχαριστιακή Νηστεία. Στο Μυστικό Δείπνο ήταν παρών και παρέδωσε το σώμα και το αίμα του με τον άρτο και τον οίνο. Σε λίγο θα οδηγείτο στο σταυρικό θάνατο. Εδώ έγκειται η απουσία του, κατά την οποία οι Μαθητές πρέπει να νηστέψουν.

Ο Χριστός δεν είναι παρών, δεν είναι ανάμεσά μας, «διὰ τὸ εἶναι καὶ ἡμᾶς σάρκας». Εκδιώξαμε το Πνεύμα το Άγιο και ασχοληθήκαμε με μόνη τη σάρκα. Το «τότε νηστεύσουσιν», όπως και το «ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις» των λογίων του Χριστού δεν έχουν συγκεκριμένο χρονικό προσδιορισμό, ή ότι θα συμβεί άπαξ, αλλά αναφέρονται σε κάθε περίπτωση «απουσίας» του Ιδίου, ένεκα των δικών μας επιλογών. Και εφόσον οι καταστάσεις που λαμβάνουν χώρα στην πορεία της ιστορίας του κόσμου δεν σηματοδοτούν το τέλος της ιστορίας, παρά μόνο η διάδοση του Ευαγγελίου του Χριστού σε όλα τα έθνη, τότε οι ημέρες εκείνες που προσδιορίζει ο Ιησούς Χριστός μπορεί να συμβαίνουν, κατά τον προφητικό λόγο Του, οσάκις παρατηρείται απομάκρυνση των ανθρώπων από τη χάρη και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.

Μία σύγκριση με την απόφαση του Θεού στην Π. Διαθήκη να άρει το Πνεύμα το Άγιο από τους ανθρώπους «διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» και της παρούσας καταστάσεως του κόσμου υπό την ισχυρή πνευματική κρίση, θα τολμούσαμε να ερμηνεύσουμε το γεγονός ως επιβολή της ευχαριστιακής νηστείας από τον ίδιο τον Πατέρα Θεό, ένεκα του γεγονότος της απουσίας του Νυμφίου Χριστού για να μας δώσει τη χαρά. Ο Χριστός είναι απών από ανάμεσα μας, γιατί, τη στιγμή αυτή που πάσχει η ανθρωπότητα, ο ίδιος με την ανθρώπινη του φύση, πάσχει, αποθνήσκει και θα αναστηθεί για να οδηγήσει και πάλι στη χαρά της παρουσίας του μέσω της θείας Ευχαριστίας. Είναι καιρός Νηστείας της Μ. Τεσσαρακοστής, αλλά και καιρός Ευχαριστιακής νηστείας, για να ευδοκήσει ο Πατέρας Θεός να μας αποστείλει και πάλιν το Άγιον Πνεύμα για να θεραπευθούμε σωματικά και να καταστούμε μέτοχοι του Σώματος και Αίματος του Κυρίου Ιησού Χριστού. Πρέπει να υπάρχει πνευματική εγρήγορση του καθενός και όλων μας, για να συντομεύσει ο φιλεύσπλαχνος Θεός τον χρόνο της «απουσίας» του Νυμφίου και να χαρούμε την μετ’ αυτού κοινωνία. Αυτή τη στιγμή βιώνουμε μία συνεχή άνευ Ευχαριστίας «Μεγάλη Παρασκευή» όπου και εμείς αλληλεγγύως συμπάσχουμε με το εσφαγμένον αρνίον του ουράνιου θυσιαστηρίου, και όπως θαυμασίως το διατυπώνει ο υμνωδός κατά την έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος, αναμένοντας το θαυμαστό Πάσχα του Κυρίου. «Συμπορευθῶμεν αὐτῶ και συσταυρωθῶμεν καὶ νεκρωθῶμεν δι’ αὐτόν ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς». Αυτή η στέρηση της θείας Ευχαριστίας προκαλεί απεριόριστη οδύνη και πρέπει να κραυγάσουμε, όπως ο Χριστός επί του Σταυρού: «Ὁ Θεός μου ὁ Θεός μου, εἰς τί μὲ ἐγκατέλειπες;» (Μκ. 15:34).

Διερχόμαστε την αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή, περίοδο κατ’ εξοχήν μετάνοιας και προσευχής. Εφ’ όσον η πανδημία μας επέβαλε περιορισμό κατ’ οίκον και βιώνουμε τη στέρηση του Σώματος και Αίματος του Κυρίου, δεν μπορεί παρά να αυξήσουμε την προσευχή και τις δεήσεις μας προς τον Φιλάνθρωπο Κύριο, τον Θεό του ουρανού και της γης, να φανεί ίλεως και να μας ελευθερώσει από την ασθένεια της ψυχής και του σώματος και να ενισχύσει όλους εκείνους που νόσησαν και θα νοσήσουν από τον ιό της επιδημίας.

 

3. Αδιάκριτη αλληλεγγύη προς πάντας ανθρώπους.

 

Τῇ φιλαδελφίᾳ εἰς ἀλλήλους φιλόστοργοι. (Ρωμ. 12:10)

 

Ο Θεός δεν σταμάτησε ποτέ να αναδεικνύεται αλληλέγγυος στον άνθρωπο, μέχρι του σημείου να λάβει και ο ίδιος την ανθρώπινη φύση, να οδηγηθεί στο θάνατο και βεβαίως να αναστηθεί, προσφέροντας μας ως βρώση και πόση το σώμα και το αίμα του για την αιώνια ζωή, χαράσσοντας έτσι την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει και ο κάθε άνθρωπος για να εξέλθει από την κοιλάδα του κλαυθμώνος και να εισέλθει θριαμβευτής μαζί με τον Υιό του Θεού στην αιώνια του Βασιλεία με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Μέσα στις συνθήκες που διερχόμαστε, καλούμαστε να γίνουμε και εμείς αλληλέγγυοι στους συνανθρώπους μας, μιμούμενοι το παράδειγμα Εκείνου. Η αλληλεγγύη δεν είναι μία επιδερμική υποστήριξη του άλλου για να φανούμε ευγενείς και να μας προκαλέσει το αίσθημα της ικανοποίησης ότι κάναμε το θρησκευτικό μας καθήκον. Η αλληλεγγύη του Θεού έφθασε μέχρι και τη θυσιαστική προσφορά του Υιού και Λόγου του. Η αλληλεγγύη προς τους συνανθρώπους μας ταυτίζεται με την αγάπη που οφείλουμε να εκδηλώνουμε ο ένας προς τον άλλο, όπως τη δίδαξε ο Χριστός, η προσωποποιημένη αγάπη του Θεού:

«Ακούσατε, λέγει ο Χριστός, πως δόθηκε η εντολή: Nα αγαπήσεις τον πλησίον σου και να μισήσεις τον εχθρό σου. Εγώ όμως σας λέγω να αγαπάτε τους εχθρούς σας, να ευλογείτε εκείνους που σας καταριούνται, να φέρεστε καλά σε εκείνους που σας μισούν και να προσεύχεστε για εκείνους που σας προσβάλλουν και σας κατατρέχουν, για να γίνετε τέκνα του Πατέρα σας του ουράνιου, γιατί αυτός τον ήλιο του τον ανατέλλει σε κακούς και σε καλούς, και δίνει τη βροχή σε δίκαιους και σε άδικους. Άλλωστε, αν αγαπήσετε μόνο εκείνους που σας αγαπούν, ποια θα είναι η ανταμοιβή σας; Το ίδιο δεν κάνουν και οι τελώνες; Kαι αν χαιρετάτε τους αδελφούς σας μόνο, τι παραπάνω κάνετε; Μήπως δεν κάνουν το ίδιο και οι τελώνες; Εσείς, λοιπόν (οι Χριστιανοί), θα είστε τέλειοι, ακριβώς όπως ο Πατέρας σας ο ουράνιος είναι τέλειος» (Μτ. 5:44-48).

Είναι συγκλονιστική και συγχρόνως αφυπνιστική η διαπίστωση του Μεγάλου Βασιλείου για την παραθεώρηση της «φιλαδελφίας», της σήμερα αποκαλούμενης «αλληλεγγύης», γεγονός που οδηγεί στη στείρωση της αγάπης. «Διὰ τοῦτο καὶ ὁ Θεὸς οὐκ ἀνοίγει τὴν χεῖρα, ἐπειδὴ τὴν φιλαδελφίαν ἡμεῖς ἀπεκλείσαμεν. Διὰ τοῦτο ξηραὶ αἱ ἄρουραι, ἐπειδὴ ἡ ἀγάπη ἐψύγη» (Ὁμιλία ρηθεῖσα ἐν λιμῷ και αὐχμῷ, PG 31, 309). Όπως η γη δεν μπορεί να καρποφορήσει από έλλειψη βροχής, το ίδιο η έλλειψη της πρακτικής της φιλαδελφίας προς τους άλλους, σημαίνει την αποκοπή μας από το ζωντανό νερό, το Άγιο Πνεύμα.

Η φιλαδελφία είναι μία από τις προκρινόμενες από τον απόστολο Παύλο χριστιανικές αρετές και διακριτικό των Χριστιανών μέσα στις κοινωνίες (Ρωμ. 12:9-21). Ο ερμηνευτής του αποστόλου Παύλου Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σχολιάζει τις προτροπές του μεγάλου αποστόλου με τον εξής χαρακτηριστικό τρόπο: «Βλέπεις ότι σε όλα ο απόστολος επιζητεί την επίταση. Δεν είπε, δηλαδή, μόνο να μεταδίδετε, αλλά πλουσιοπάροχα, με δαψίλεια, ούτε είπε απλώς να προΐστασθε, αλλά με φροντίδα και προσοχή, ούτε απλώς να δίδετε ελεημοσύνη, αλλά με καλοσύνη, ούτε απλώς να τιμάτε τους άλλους, αλλά να συναγωνίζεστε ποιος θα ξεπεράσει τον άλλο στην απόδοση τιμής, όχι απλώς να αγαπάτε, αλλά η αγάπη σας να είναι ανυπόκριτη, ούτε απλώς να απέχετε από τα κακά, αλλά να μισείτε το κακόν, ούτε απλώς να αποκτάτε τα πνευματικά αγαθά, αλλά να τα κάνετε κτήμα σας, ούτε απλώς να έχετε τη φιλία, αλλά να τη συνδυάζεται με τη φιλαδελφία, ούτε απλώς να επιδεικνύετε ενδιαφέρον, αλλά χωρίς οκνηρία, ούτε απλώς να έχετε το Άγιον Πνεύμα, αλλά να έχετε το ζωντανό και ζωοποιό Άγιο Πνεύμα, δηλαδή να είστε θερμοί και σε συνεχή πνευματική εγρήγορση» (Ἰω. Χρυσοστόμου, Ἑρμηνεία τῆς πρὸς Ρωμαίους, 60,605).

Θα ερωτήσουμε συνοδά με τον Μέγα Βασίλειο για την κατάσταση του κόσμου μας σήμερα: Ποια είναι η αιτία της αταξίας και της συγχύσεως σήμερα; Ποιος είναι ο νεωτερισμός των καιρών μας; Ας ερευνήσουμε, ως νουνεχείς, ως λογικοί ας σκεφτούμε: μήπως ο κυβερνήτης του παντός δεν είναι παρών; Μήπως ο αριστοτέχνης Θεός λησμόνησε την «οικονομία» του; μήπως στερήθηκε της εξουσίας και της δυνάμεώς του; ή έχει την ίδια ισχύ, αλλά παραιτήθηκε από τη διακυβέρνηση του κόσμου; οδηγήθηκε δηλαδή σε σκληρότητα και το πάνυ αγαθόν και το προνοητικό για μας μεταβλήθηκε σε μισάνθρωπο; Σε όλα αυτά δεν θα συμφωνούσε κανένας σώφρων άνθρωπος, αλλά τα αίτια είναι φανερά και πρόδηλα, για τα οποία συνήθως δεν διοικούμεθα, αλλά εναπόκεινται στη δική μας ευθύνη. Ενώ, λοιπόν, εμείς λαμβάνουμε τα από του Θεού δώρα, δεν δίδουμε στους άλλους, ενώ επαινούμε την ευεργεσία, στερούμε αυτούς που έχουν ανάγκη. Όντες δούλοι αποκτούμε την ελευθερία μας, δεν δείχνουμε όμως  σπλάχνα οικτιρμών στους ομόδουλους μας. Ενώ πεινούμε και λαμβάνουμε την ευλογία της τροφής, δεν φροντίζουμε για τον φτωχό. Ενώ έχουμε πλούσιο χορηγό και ταμία μας τον Θεό, είμαστε φειδωλοί και ακοινώνητοι προς τους φτωχούς. «Διὰ τοῦτο καὶ ὁ Θεὸς οὐκ ἀνοίγει τὴν χεῖρα, ἐπειδὴ τὴν φιλαδελφίαν ἡμεῖς ἀπεκλείσαμεν. Διὰ τοῦτο ξηραὶ αἱ ἄρουραι, ἐπειδὴ ἡ ἀγάπη ἐψύγη».

Μέσα στην πνευματική κρίση και το ενεργό πεδίο των ακτίνων του ιού, δεν πρέπει να συμπεριφερθούμε εγωιστικά, αλλά κάθε μας πράξη πρέπει να αντανακλά την αγάπη του Θεού, τη «φιλαδελφία», την αλληλεγγύη, για να συνεργούμε πάντοτε για το αγαθό, επικαλούμενοι την επίσκεψη της κραταιάς δύναμης του Θεού για τη σωτηρία όλων.

Ας καταστήσουμε δική μας την κατωτέρω προσευχή του αγίου Εφραίμ του Σύρου, η οποία πνευματικά καλύπτει τις όποιες αναζητήσεις του κάθε ανθρώπου, ιδιαιτέρως μάλιστα όταν βρίσκεται υπό δοκιμασία. Θα μπορούσε επίσης η προσευχή αυτή να γίνει και δημόσια προσευχή από την Εκκλησία, ως είδος εξομολογήσεως για την αποστασία μας από την αλήθεια. Παρά την αγιότητά του, ο Άγιος Εφραίμ ικετεύει να έχει τις ευχές των άλλων προς τον Θεό.

 

 

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

 

Ἔλεγχος αὑτῷ καὶ ἐξομολόγησις 

 

Ἀδελφοί, συμπαθήσατέ μοι, σπλάγχνα ἔχοντες οἰκτιρμῶν· οὐκ ἀργῶς γὰρ εἴρηκεν ἡ θεία Γραφή· ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις ὀχυρὰ καὶ ὑψηλή· ἰσχύει δὲ ὥσπερ τεθεμελιωμένον βασίλειον. Καὶ πάλιν λέγει· ἐξομολογεῖσθε ἀλλήλοις τὰς ἁμαρτίας καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθῆτε. Δέξασθε οὖν παράκλησιν, ἐκλεκτοὶ τοῦ Θεοῦ,  παρὰ τοῦ συνθεμένου Θεῷ εὐαρεστῆσαι, καὶ ψευσαμένου τῷ ποιήσαντι αὐτόν· ὅπως διὰ τῆς ὑμῶν ἱκεσίας, ῥυσθῶ τῶν περιεχουσῶν με ἁμαρτιῶν καὶ ὑγιὴς γενόμενος ἐγερθῶ τῆς κλίνης τῆς φθοροποιοῦ ἁμαρτίας· ὅτι ἐκπαιδιόθεν ἐγενόμην σκεῦος ἄχρηστον καὶ ἄτιμον. Καὶ νῦν ἀκούων περὶ τῆς κρίσεως, καταφρονῶ, ὡς ἀνώτερος πταισμάτων καὶ ἐγκλημάτων ὑπάρχων· καὶ ἑτέρους νουθετῶν ἀπέχεσθαι τῶν ἀνωφελῶν, ταῦτα ὑπ’ ἐμοῦ τῷ διπλῷ συντελοῦνται. Οἴμοι, ἐν ποίᾳ καταγνώσει ἕστηκα· οἴμοι, ἐν ποίᾳ αἰσχύνῃ κατάκειμαι· οἴμοι, ὅτι οὐκ ἔστι τὸ κρυπτόν μου ὡς τὸ φαινόμενον. Ὅθεν εἰ μή τι οἱ οἰκτιρμοὶ τοῦ Θεοῦ ἐπιλάμψωσιν ἐπ’ ἐμὲ διὰ τάχους, οὐδεμία ἐλπίς μοι σωτηρίας ἐξ ἔργων. Περὶ ἁγνείας γὰρ διαλεγόμενος, περὶ ἀσελγείας [δὲ] ἐνθυμοῦμαι. Περὶ ἀπαθείας προϊέμενος λόγοις, ἡ τῶν αἰσχρῶν παθῶν μελέτη ἐν ἐμοὶ ὑπάρχει ἡμέρας καὶ νυκτός.

Ποίαν οὖν ἕξω ἀπολογίαν; Οἴμοι, οἵα ἐξέτασίς μοι ἀπόκειται. Ἀληθῶς σχῆμα εὐσεβείας περίκειμαι καὶ οὐ τὴν δύναμιν. Ποίῳ οὖν προσώπῳ προσέλθω Κυρίῳ τῷ Θεῷ τῷ γινώσκοντι τὰ κρυπτὰ τῆς καρδίας μου; Τοσούτων κακῶν ὑπεύθυνος ὑπάρχων, δειλιῶ ἱστάμενος ἐν προσευχῇ, μὴ καταβῇ πῦρ ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἐκλείξει με. Εἰ γὰρ τοὺς προσενέγκαντας ἐν τῇ ἐρήμῳ πῦρ ἀλλότριον, ἐξελθὸν πῦρ παρὰ Κυρίου κατέκαυσε τούτους, τί ἐγὼ προσδοκήσω τοσοῦτον βάρος πλημμελημάτων περικείμενος; Τί οὖν; Ἀπελπίσω τῆς ἐμῆς σωτηρίας; Μὴ γένοιτο· αὕτη γὰρ καὶ ἡ τοῦ ἀντικειμένου σπουδή· ὅταν τινὰ καταγάγῃ εἰς ἀπόγνωσιν, τότε αὐτὸν καταβάλλει. Ἐγὼ δὲ οὐκ ἀπογινώσκω ἐμαυτοῦ· θαρρῶ γὰρ τοῖς οἰκτιρμοῖς τοῦ Θεοῦ καὶ ταῖς ὑμετέραις πρεσβείαις.

Μὴ οὖν διαλίποιτε δεόμενοι τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ, ὅπως ἐλευθερωθῇ μου ἡ καρδία τῆς δουλείας τῶν ἀτίμων παθῶν. Πεπώρωταί μου ἡ καρδία, ἠλλοίωταί μου ὁ εὐσεβὴς λογισμός, ἐσκότωταί μου ἡ διάνοια. Ἐπιστρέφω ὡς κύων ἐπὶ τὸν ἴδιον ἔμετον· καὶ οὐκ ἔστι μου ἡ μετάνοια καθαρά. Οὐκ ἔστι μοι δάκρυα ἐν προσευχῇ. Κἂν στενάξω, ψύγω μου τὸ πρόσωπον τὸ ἐν αἰσχύνῃ γεγονός. Κρούσω μου τὸ στῆθος τὸ οἰκητήριον τῶν παθῶν. Δόξα σοι, ὁ ἀνεχόμενος· δόξα σοι, μακρόθυμε· δόξα σοι, ἀνεξίκακε· δόξα σοι, ἀγαθέ· δόξα σοι, μόνε σοφέ· δόξα σοι, εὐεργέτα ψυχῶν καὶ σωμάτων· δόξα σοι, ὁ ἀνατέλλων τὸν ἥλιον ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθούς, καὶ βρέχων ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους· δόξα σοι, ὁ τρέφων πάντα τὰ ἔθνη, καὶ πᾶσαν τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν ὡς ἕνα ἄνθρωπον· δόξα σοι, ὁ τρέφων τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ θηρία καὶ ἑρπετὰ καὶ ἔνυδρα, ὡς στρουθίον εὐτελές. Πάντα γὰρ πρὸς σὲ προσδοκῶσι, δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτῶν εἰς εὔκαιρον· μεγάλη γάρ σου ἡ δυναστεία καὶ οἱ οἰκτιρμοί σου ἐπὶ πάντα τὰ ἔργα σου, Κύριε. Διὸ δέομαι, Κύριε, μὴ μὲ ἀπορρίψῃς μετὰ τῶν λεγόντων σοι, Κύριε, Κύριε, καὶ μὴ ποιούντων τὸ θέλημά σου, πρεσβείαις πάντων τῶν εὐαρεστησάντων ἐνώπιόν σου· σὺ γὰρ γινώσκεις τὸ ἐν ἐμοὶ κεκρυμμένον πάθος· σὺ ἐπίστασαι τὰ τραύματα τῆς ψυχῆς μου. Ἴασαί με, Κύριε, καὶ ἰαθήσομαι. Συναγωνίσασθέ μοι, ἀδελφοί, ἐν ταῖς προσευχαῖς· αἰτήσασθε οἰκτιρμοὺς παρὰ τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ. Ψυχὴν πικρανθεῖσαν ὑπὸ ἁμαρτιῶν γλυκάνατε ἐκ τῆς ἀληθινῆς Ἀμπέλου, κλήματα αὐτῆς ὑπάρχοντες· μετάδοτε διψῶντι ἐκ τῆς πηγῆς τῆς ζωῆς, οἱ ὑπηρέται αὐτῆς καταξιωθέντες· φωτίσατέ μου τὴν καρδίαν, υἱοὶ φωτὸς γενηθέντες· ὁδηγήσατέ με ἐν τῇ ὁδῷ τῆς ζωῆς τὸν πλανηθέντα, οἱ ἐν αὐτῇ ἐμμείναντες· εἰσάξατέ με εἰς τὴν βασιλικὴν πύλην, ὡς δεσπότης τὸν ἴδιον δοῦλον, κληρονόμοι τῆς βασιλείας γενηθέντες, ὅτι συνέχεταί μου ἡ καρδία. Προφθάσωσί με οἱ οἰκτιρμοὶ τοῦ Θεοῦ, διὰ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως, πρὶν ἑλκυσθῶ ἅμα τοῖς ἐργαζομένοις τὴν ἀνομίαν. Ἐκεῖ ἀποκαλυφθήσονται τὰ ἐν τῷ σκότει καὶ τὰ ἐν τῷ φανερῷ πεπραγμένα. Ποία αἰσχύνη καταλήψεταί με, ὅταν ἴδωσί με καταδικασθέντα οἱ φάσκοντές με νῦν ἄμεμπτον εἶναι. Τὴν πνευματικὴν ἐργασίαν ἀπολειπόμενος τοῖς πάθεσιν ὑπετάγην. Διδαχθῆναι οὐ θέλω, καὶ διδάξαι θέλω. Ὑποταγῆναι οὐ θέλω, ὑποτάξαι θέλω. Κοπωθῆναι οὐ θέλω, καὶ κοπῶσαι θέλω. Ἐργάσασθαι οὐ θέλω, καὶ ἐργοδιωκτεῖν θέλω. Τιμῆσαι οὐ θέλω, καὶ τιμᾶσθαι θέλω. Ὀνειδισθῆναι οὐ θέλω, καὶ ὀνειδίζειν θέλω. Ἐξουδενωθῆναι οὐ θέλω, καὶ ἐξουθενεῖν θέλω. Ὑπερηφανευθῆναι οὐ θέλω, καὶ ὑπερηφανεῖν θέλω. Ἐλεγχθῆναι οὐ θέλω, καὶ ἐλέγχειν θέλω. Ἐλεεῖν οὐ θέλω, καὶ ἐλεηθῆναι ζητῶ. Ἐπιτιμηθῆναι οὐ θέλω, καὶ ἐπιτιμᾶν θέλω. Ἀδικηθῆναι οὐ θέλω, καὶ ἀδικεῖν θέλω. Βλαβῆναι οὐ θέλω, καὶ βλάψαι ζητῶ. Καταλαλεῖσθαι οὐ θέλω, καὶ καταλαλεῖν θέλω. Ἀκούειν οὐ θέλω, καὶ ἀκουσθῆναι ζητῶ. Δοξάζειν οὐ θέλω, καὶ δοξασθῆναι ζητῶ. Κρατεῖσθαι οὐ θέλω, καὶ κρατεῖν θέλω. Εἰς τὸ νουθετεῖν σοφός, ἀλλ’ οὐκ εἰς τὸ ποιῆσαι. Ὃ δεῖ ποιεῖν, λέγω, καὶ ὃ δεῖ λέγειν ποιῶ.

Τίς οὐ μὴ κλαύσῃ ἐπ’ ἐμέ; Κλαύσατέ με, ὅσιοι καὶ δίκαιοι, τὸν ἐν ἀνομίαις συλληφθέντα· κλαύσατέ με οἱ ἀγαπήσαντες τὸ φῶς καὶ μισήσαντες τὸ σκότος τὸν ἀγαπήσαντα τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ οὐ φωτός· κλαύσατέ με οἱ δόκιμοι τὸν ἀδόκιμον· οἱ ἐλεήμονες καὶ ἐπιγνώμονες τὸν ἐλεηθέντα καὶ παραπικράναντα· κλαύσατέ με οἱ ἀνώτεροι πάσης μέμψεως γενηθέντες τὸν βεβυθισμένον ταῖς ἀνομίαις· κλαύσατέ με οἱ ἀγαπήσαντες τὸ ἀγαθὸν καὶ μισήσαντες τὸ πονηρὸν τὸν ἀγαπήσαντα τὰ πονηρὰ καὶ μισήσαντα τὰ ἀγαθά· κλαύσατέ με οἱ ἐνάρετον βίον κεκτημένοι τὸν σχήματι μόνον καταλείψαντα τὸν βίον· κλαύσατέ με οἱ Θεῷ ἀρεστοὶ τὸν ἀνθρωπάρεσκον· οἱ τὴν τελείαν ἀγάπην κτησάμενοι τὸν λόγοις μὲν ἀγαπῶντα, ἔργοις δὲ μισοῦντα τὸν πλησίον. Κλαύσατέ με οἱ τὰ ἑαυτῶν μεριμνῶντες τὸν τὰ ἀλλότρια περιεργαζόμενον· κλαύσατέ με οἱ τὴν ὑπομονὴν κεκτημένοι καὶ καρποφοροῦντες Θεῷ τὸν ἀνυπομόνητον καὶ ἄκαρπον· κλαύσατέ με οἱ τὴν παιδείαν καὶ διδασκαλίαν ποθήσαντες τὸν ἀπαίδευτον καὶ ἄχρηστον· κλαύσατέ με οἱ ἀνεπαισχύντως τῷ Θεῷ προσερχόμενοι τὸν ἀνάξιον τοῦ ἀτενίσαι καὶ ἰδεῖν τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ· κλαύσατέ με οἱ τὴν πρᾳότητα Μωυσέως κεκτημένοι τὸν ταύτην ἑκοντὶ ἀπολέσαντα· κλαύσατέ με οἱ τὴν σωφροσύνην Ἰωσὴφ κεκτημένοι τὸν ταύτης προδότην· κλαύσατέ με οἱ τὴν τοῦ Δανιὴλ ἐγκράτειαν ἀγαπήσαντες τὸν ταύτης ἑκοντὶ στερηθέντα· κλαύσατέ με οἱ τὴν ὑπομονὴν Ἰὼβ κτησάμενοι τὸν ταύτης ἀλλότριον γεγονότα· κλαύσατέ με οἱ τὴν ἀκτημοσύνην τῶν Ἀποστόλων κτησάμενοι τὸν ταύτης μακρὰν ἀφεστηκότα· κλαύσατέ με οἱ πιστοὶ καὶ ἑδραῖοι τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν Κύριον τὸν δίψυχον καὶ δειλὸν καὶ ἀδόκιμον· κλαύσατέ με οἱ τὸ πένθος ἀγαπήσαντες καὶ τὸν γέλωτα ἀποσεισάμενοι τὸν ἀγαπήσαντα τὸν γέλωτα καὶ μισήσαντα τὸ πένθος· κλαύσατέ με οἱ τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ ἄσπιλον διατηρήσαντες τὸν τοῦτον σπιλώσαντα καὶ ῥυπώσαντα· κλαύσατέ με οἱ μεμνημένοι τοῦ χωρισμοῦ καὶ τῆς ἀπαραιτήτου ὁδοῦ τὸν ἀμνήμονα καὶ ἀνέτοιμον πρὸς τὴν αὐτὴν πορείαν· κλαύσατέ με οἱ ἐν νῷ ἔχοντες τὴν μετὰ θάνατον κρίσιν τὸν ὁμολογοῦντα μεμνῆσθαι καὶ τὰ ἐναντία πράσσοντα· κλαύσατέ με οἱ κληρονόμοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν τὸν γεέννης τοῦ πυρὸς ἄξιον. Οἴμοι, ὅτι οὐκ εἴασεν ἐν ἐμοὶ σῶον μέλος ἡ ἁμαρτία ἢ αἴσθησιν ἣν οὐ διέφθειρε.

Τὸ τέλος ἐπὶ θύραις ἕστηκεν, ἀδελφοί, καὶ οὐ φροντίζει μοι. Ἰδοὺ ἐγὼ ἀνεκάλυψα ὑμῖν τὰ τραύματα τῆς ψυχῆς μου. Μὴ οὖν ἀμελήσητέ μου τοῦ ἐμπαθοῦς, ἀλλὰ δεήθητε τοῦ Ἰατροῦ περὶ τοῦ ἀσθενοῦς· τοῦ Ποιμένος περὶ τοῦ προβάτου· τοῦ Βασιλέως περὶ τοῦ αἰχμαλώτου· τῆς Ζωῆς περὶ τοῦ νεκροῦ· ὅπως τύχω σωτηρίας τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν ἐκ τῶν περιεχουσῶν με ἁμαρτιῶν, καὶ ἀποστείλῃ αὑτοῦ τὴν χάριν καὶ σθενώσῃ μου τὸ εὐόλισθον τῆς ψυχῆς. Παρασκευάζομαι γὰρ πρὸς ἀντίστασιν τῶν παθῶν, καὶ ἐν τῷ συμβάλλειν πρὸς αὐτὰ ἡ κακοτεχνία τοῦ Δράκοντος ἐκλύει μου τὸν τόνον τῆς ψυχῆς διὰ τῆς ἡδονῆς· καὶ αἴρομαι αἰχμάλωτος ὑπ’ αὐτῶν. Πάλιν προθυμαίνομαι ἀποσπᾶσαι τὸν κατακαιόμενον καὶ ἡ ὀσμὴ τοῦ πυρός, ἔτι νεάζοντός μου, ἐφέλκει με πρὸς τὸ πῦρ. Πάλιν ὁρμῶ τοῦ σῶσαι τὸν καταποντιζόμενον, καὶ ἀπὸ ἀπειρίας σὺν αὐτῷ καταποντίζομαι. Ἰατρὸς θέλων γενέσθαι τῶν παθῶν, αὐτὸς ἐγὼ ὑπ’ αὐτῶν κατεχόμενος, ἀντὶ ἰατρείας, ἐπιπλήττω τὸν κάμνοντα. Τυφλὸς αὐτὸς τυφλοὺς ὁδηγεῖν πειρῶμαι.

Ὅθεν χρήσω πολλῶν εὐχῶν, ὅπως ἐπιγνῶ τὰ ἐμαυτοῦ μέτρα, ἵνα ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἐπισκιάσῃ ἐπ’ ἐμὲ καὶ φωτίσῃ μου τὴν ἐσκοτισμένην καρδίαν, καὶ ἀντὶ ἀγνωσίας γνῶσιν θείαν ἐνοικήσῃ ἐν ἐμοί, ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα. Αὐτὸς τὴν ἄβατον θάλασσαν δίοδον παρέσχε τῷ λαῷ αὐτοῦ. Αὐτὸς αὐτοῖς τὸ μάννα ἔβρεξε, καὶ ἐκ θαλάσσης ὀρτυγομήτραν ὡς ἄμμον θαλασσῶν. αὐτὸς ἐκ πέτρας ἀκροτόμου ὕδωρ παρέσχε διψῶσιν. Αὐτὸς μόνος τῷ ἐμπεσόντι εἰς τοὺς λῃστὰς τῇ αὑτοῦ ἀγαθότητι διεσώσατο. Σπλαγχνισθείη ἡ ἀγαθότης αὐτοῦ καὶ ἐπ’ ἐμοὶ τῷ περιπεσόντι ἐν ἁμαρτίαις καὶ δεθέντι ὡς δεσμίῳ ὑπὸ καταφροσύνης. Οὐκ ἔστι μοι παρρησία πρὸς τὸν ἐτάζοντα καρδίας καὶ νεφρούς. Οὐδεὶς ὁ δυνάμενος ἰάσασθαί μου τὸ ἄλγος τῆς ψυχῆς, εἰ μὴ αὐτὸς ὁ ἐπιστάμενος τὰ βάθη τῆς καρδίας. Ὁσάκις ἔθηκα ἐν ἐμαυτῷ ὅρους, καὶ τείχη ἀνῳκοδόμησα μεταξὺ ἐμοῦ καὶ τῆς ἀνόμου ἁμαρτίας, καὶ τῶν ἐναντίων ἐξ ἐναντίας συμβαλόντων εἰς πόλεμον, ἡ διάνοια τοὺς ὅρους παρέβη καὶ τὰ τείχη κατεσκάφη, διὰ τὸ τοὺς ὅρους μὴ ἔχειν ἀσφάλειαν φόβῳ τοῦ κρείττονος, καὶ τὰ τείχη μὴ θεμελιοῦσθαι ἐπὶ εἰλικρινοῦς μετανοίας.

Ὅθεν καὶ νῦν κρούω, ἵνα ἀνοιγῇ μοι. Ἐπιμένω δεόμενος, ὅπως ἐπιτύχω τοῦ αἰτήματος. Ὡς ὁ ἀναιδὴς ἐλεηθῆναι ζητῶ, Κύριε. Σὺ τὰ ἀγαθὰ παρέχεις, Σωτήρ, ἐγὼ τὰ πονηρὰ ἀντιδίδωμι. Μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοὶ τῷ σκολιῷ. Οὐ περὶ ῥημάτων ἀργῶν συγγνώμην ἀξιῶ, ἀλλὰ καὶ περὶ πράξεων ἀνοσίων ἄφεσιν αἰτῶ παρὰ τῆς σῆς ἀγαθότητος. Ἐλευθέρωσόν με, Κύριε, ἀπὸ παντὸς ἔργου πονηροῦ, πρὶν καταλάβῃ με τὸ τέλος, ὅπως εὕρω χάριν ἐνώπιόν σου ἐν ὥρᾳ τοῦ θανάτου· ἐν γὰρ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι. Σῶσόν μου τὴν ψυχήν, Κύριε, ἐκ τοῦ φόβου τοῦ μέλλοντος, καὶ τὸν σπιλωθέντα μου χιτῶνα λεύκανον διὰ τοὺς σοὺς οἰκτιρμοὺς καὶ τὴν σὴν ἀγαθότητα, ὅπως κἀγὼ ὁ ἀνάξιος, λαμπροφορῶν, καταξιωθῶ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν· καὶ ἐν τῇ ἀνεικάστῳ χαρᾷ γενόμενος εἴπω· δόξα τῷ ῥυσαμένῳ ψυχὴν τεθλιμμένην ἐκ στόματος λέοντος, καὶ θεμένῳ ἐν παραδείσῳ τρυφῆς. Ὅτι, σοὶ τῷ παναγίῳ Θεῷ πρέπει δόξα εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Η Εκκλησιαστική Επιτροπή του ναού μας, σε συνέχεια της ανακοίνωσης που εκδόθηκε από την Ιερά Αρχιεπισκοπή στις 15 Μαρτίου και ανταποκρινόμενη στις νέες οδηγίες που μας έχουν δοθεί σήμερα,   ανακοινώνει τα ακόλουθα που αφορούν την λειτουργία των ναών μας, με στόχο την πρόληψη της μετάδοσης του νέου ιού COVID-19.

1. Όλες οι ιερές ακολουθίες θα τελούνται κανονικά σε όλους τους ιερούς ναούς της Αρχιεπισκοπικής περιφέρειας.
2. Κατά την διάρκεια των ακολουθιών επιτρέπεται η παρουσία στους ναούς μέχρι δέκα ατόμων.

Ως εκ τούτου, συμμορφούμενοι με τις οδηγίες αυτές θα συνεχίσουμε την τέλεση των ιερών ακολουθιών που έχουμε ήδη δημοσιεύσει με το μηνιαίο πρόγραμμα ακολουθιών, κεκλεισμένων  των θυρών του ναού.

Όσοι πιστοί επιθυμούν να μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων θα πρέπει να περιμένουν την ολοκλήρωση της ακολουθίας, οπότε θα ανοίξουν οι θύρες του ναού και θα τους δοθεί η δυνατότητα σύντομης εισόδου στο ναό για τον σκοπό αυτό.

Οι Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες (συνήθως Τετάρτη και Παρασκευή), καθώς και η Λειτουργία του Σαββάτου, ολοκληρώνονται στις 8:30πμ και τις Κυριακές στις 09:45πμ περίπου.

Όσον αφορά το μυστήριο της Εξομολογήσεως, προτρέπονται οι ενδιαφερόμενοι να επικοινωνήσουν με τον π. Σάββα (Τηλ. 99592419).

 

Λευκωσία, 18 Μαρτίου 2020

Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου ανακοινώνει ότι λόγω των προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται για προστασία από την πανδημία του κορωνοϊού, ματαιώνονται οι προγραμματισθείσες Πανηγυρικές Δοξολογίες της 25ης Μαρτίου 2020, στον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης και της 1ης Απριλίου 2020, στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Ιωάννου.

Αναφορικά με την τέλεση τρισαγίου στα Φυλακισμένα Μνήματα την 1η Απριλίου, έχουν γίνει οι απαραίτητες διευθετήσεις όπως αυτό τελεσθεί υπό του ιερέως των Φυλακών χωρίς την παρουσία των επισήμων και του κοινού.

Επ’ ευκαιρία, η Ιερά Αρχιεπισκοπή καλεί για μια ακόμη φορά όπως τηρεί με ακρίβεια όλες τις αποφάσεις και τις προτροπές των αρμόδιων υπηρεσιών τής Δημοκρατίας, σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και προστασίας από την ενσκήψασα πανδημία.

 

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,

        18 Μαρτίου 2020.

 

Διαβάστε την ανακοίνωση εδώ…

Μικρός προσευχόσασταν; Ποιοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον χαρακτήρα σας; Πότε καταλάβατε ότι θα ακολουθούσατε τον δρόμο της Εκκλησίας; Ποια ήταν η πορεία σας;
Στο ερώτημά σας, μιλώντας γενικά, για την πορεία της ζωής μου, έχω να σας πω τα ακόλουθα. Γεννήθηκα στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας το 1968, ενώ όπως είναι γνωστό, η καταγωγή μου είναι από το χωριό Λάρνακας της Λαπήθου της Επαρχίας Κερύνειας, όπου και έζησα μέχρι τον τραγικό Ιούλιο του 1974.

Στην πορεία μου μέχρι σήμερα, ο Θεός μου επιφύλαξε πολλούς ευεργέτες, που με βοήθησαν και με προστάτεψαν: τους γονείς μου, τους πάππους μου, τους διδασκάλους μου, τους κληρικούς και ασφαλώς τους πνευματικούς μου πατέρες.

Πρώτα απ’ όλα από το σπίτι μας, οι γονείς μας, Γεώργιος Χατζηουρανίου και Καλλισθένη το γένος Πετρούδη, έμαθαν εμένα και τα τρία αδέλφια μου να αγαπούμε, να προσευχόμαστε, να εκτιμούμε, να συγχωρούμε, να σεβόμαστε, να είμαστε υπάκουοι. Από το σπίτι ξεκινούν όλα και κατόπιν το σχολείο και η Εκκλησία. Παιδιόθεν αγαπούσα την Εκκλησία. Με πήγαινε στις ακολουθίες και μου μιλούσε γι’ αυτές η γιαγιά μου Κατερίνα, μητέρα της μητέρας μου. Μεγάλωσα, όπως όλα τα παιδιά, στα χωράφια, στα περιβόλια και στις βουνοκορφές του Πενταδακτύλου, αλλά η αγάπη για την Εκκλησία ήταν σταθερή, αν και οι ανάδοχοί μου Στέφανος και Θεοδώρα ήθελαν να με δουν γιατρό.

Κατόπιν, μετά το βίαιο εκτοπισμό μας στις 26 Ιουλίου 1974, απ’ όπου κι αν περάσαμε, τον πρώτο χρόνο στο Παλαιχώρι, τα δύο επόμενα χρόνια στον Τίμιο Πρόδρομο, στη Λευκωσία, και στη συνέχεια στο συνοικισμό Στρόβολος 3, το πρώτο πράγμα που αναζητούσα ήταν ο Ναός και οι άνθρωποί του: Ιερείς, ψάλτες και εν γένει οι συνεργάτες στο έργο της ενορίας. Μαζί η συμμετοχή στις ακολουθίες, στον ευπρεπισμό του Ναού και στα κατηχητικά.

Ένα ενδιαφέρον κομμάτι της προεφηβικής και εφηβικής μου ζωής, που συνέβαλε στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μου, ήταν η απασχόληση στο Ζαχαροπλαστείο «ΡΕΞ», επί της οδού Μετοχίου στη Λευκωσία, κατά τις σχόλες και τις καλοκαιρινές διακοπές (1977-1985).

Έπειτα, ένας μεγάλος σταθμός της ζωής μου ήταν η συνάντησή μου με το Μητροπολίτη Κυρηνείας Γρηγόριο (+1994) αρχικά και το Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Α΄ (+2006) κατόπι. Έτσι, από το 1981 η χάρις του Θεού με έφερε στις αυλές της Αρχιεπισκοπής, όπου γνώρισα καλύτερα τη ζωή της Εκκλησίας πλησίον Αρχιερέων, άλλων κληρικών και λαϊκών. Συνδέθηκα ιδιαίτερα με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη Θεόδουλο Καλλίνικο, τον οποίο είχα δάσκαλο από την Γ΄ Γυμνασίου μέχρι και την Γ΄ Λυκείου (1981-1985). Διδάχθηκα ωφέλιμα πράγματα πλησίον του. Ο Θεόδουλος Καλλίνικος μάς ενέπνευσε, διδάσκοντάς μας όχι μόνο εκκλησιαστική μουσική, αλλά και με το ήθος του, το χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του την εκκλησιαστική.

Κατόπιν, μετέβηκα στην Αθήνα για σπουδές, όπου συνδέθηκα με πνευματικούς ανθρώπους, της Εκκλησίας και του Πανεπιστημίου. Με στήριξαν μέχρι θανάτου δύο άνθρωποι, ο Αρχιμανδρίτης Στέφανος Σαχπελίδης (+2006) και ο Καθηγητής Στυλιανός Παπαδόπουλος (+2012). Ο πρώτος με καθοδήγησε πλατύτερα και βαθύτερα στη ζωή της Εκκλησίας (1986-2006) και ο δεύτερος με εμπιστεύτηκε στο πανεπιστημιακό του περιβάλλον, ως συνεργάτη στο γραφείο του (1989-2000), και με εισήγαγε στην έρευνα και την επιστήμη, στη ζωή και το έργο των Μεγάλων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας (1986-2012). Η εμπειρία μου στο Πανεπιστήμιο ως βοηθός καθηγητή μου άνοιξε τους ορίζοντες, από τη μια των σπουδών και της έρευνας και από την άλλη της απόφασής μου να εισέλθω στον κλήρο, όπως παιδιόθεν είχα οραματιστεί, είτε μέσω του μοναχικού βίου και του άγαμου κληρικού, είτε του έγγαμου, οικογενειακού βίου με την υποστήριξη και τη συμπαράσταση της Εκκλησίας και της οικογένειάς μου.

Έτσι, προχώρησα στις μεταπτυχιακές μου σπουδές, πρώτα στον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης και έπειτα στον Άγιο Επιφάνιο Κύπρου.

Δεν μπορώ να λησμονήσω τη στήριξη από τη Μητρόπολη Ηλείας στις σπουδές τις δικές μου και του αδελφού μου Πέτρου. Δύο ευεργέτες μας παραμένουν σταθερά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ηλείας κ. Γερμανός και ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Ανδρέας Σωτηρόπουλος.

Ολοκληρώνοντας και τις μεταπτυχιακές μου σπουδές, επέστρεψα στην Κύπρο το 2000. Παρακολούθησα το πρόγραμμα της Προϋπηρεσιακής κατάρτισης και παράλληλα ετοιμαζόμουν για την είσοδό μου στον κλήρο. Την 6η Μαΐου 2001 χειροτονήθηκα διάκονος και στις 24 Μαρτίου 2002 ιερομόναχος από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Α΄. Την 20η Ιουλίου 2004 έλαβα τη χειροθεσία ως Αρχιμανδρίτης και Πνευματικός από τον τότε Χωρεπίσκοπο Τριμυθούντος και νυν Μητροπολίτη Κωνσταντίας και Αμμοχώστου κ. Βασίλειο.

Ως κληρικός εργάστηκα περιοδεύων ιεροκήρυκας, μεταβαίνοντας σε όλες τις περιοχές της τότε Αρχιεπισκοπικής περιφέρειας, από τις ορεινές περιοχές (Φτερικούδι, Ασκάς κ.ά.) μέχρι το Παραλίμνι, και παράλληλα προσέφερα υπηρεσία ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης. Επίσκοπος εξελέγηκα, με εισήγηση του Μακαριωτάτου, και χειροτονήθηκα στις 30 Μαρτίου του 2008 από το Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Χρυσόστομο Β΄.

Πέρα από τις εμπειρίες που είχα ως παιδί, έφηβος και φοιτητής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για εμένα ήταν μεγάλη σπουδή το χρονικό διάστημα ως εκπαιδευτικός και κληρικός. Ως κληρικός είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ όλες τις Ενορίες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης προσέφερα υπηρεσίες και έλαβα πολλαπλές εμπειρίες από τους συναδέλφους, αλλά ιδιαίτερα από τους μαθητές, στα δύο Γυμνάσια στα οποία εργάστηκα, τόσο της Έγκωμης όσο και του Ακακίου. Σημαντικές ήταν οι 11 συνάξεις μας ως βιωματικά εργαστήρια την περίοδο 2001-2008, τα οποία οργάνωσα με τους τότε μαθητές μου. 

Αυτά τα δύο με βοήθησαν να κατανοήσω βαθύτερα τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς των συμπατριωτών μου.

Αργότερα, ως Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής, πλησίον του Προκαθημένου, ανέλαβα ποιμαντικό έργο, τις διεκκλησιαστικές σχέσεις, τη διαχείριση της ιστοσελίδας της Εκκλησίας Κύπρου, τις προσκυνηματικές περιηγήσεις (θρησκευτικό τουρισμό). Η μεγάλη πρόκληση είναι η ανάθεση σε εμένα της ανασύστασης των Εκκλησιαστικών Επιτροπών των 40 κατεχομένων Ενοριών και Κοινοτήτων της Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας (Διαμερίσματος Μεσαορίας) το 2008.

Όταν είσαι ιερωμένος δικαιούσαι να παραδέχεσαι πως έχεις φιλοδοξίες; Εσείς έχετε φιλοδοξίες;
Τα περί φιλοδοξίας εμπίπτουν στη σφαίρα  των ανθρωπίνων αδυναμιών ή αν θέλετε στην ανθρώπινη ελλειμματικότητα. Όσο περισσότερο ο άνθρωπος προσεύχεται, εργάζεται πνευματικά, αγαπά το εκκλησιαστικό του έργο, τόσο περισσότερο συνδέεται με το Θεό και το συνάνθρωπό του. Οι ανθρώπινες αδυναμίες ή η ελλειμματικότητα και η αμετρία της ανθρωπίνης φύσεως συμπληρώνονται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος στον ταπεινό, δηλ. στο συνειδητοποιημένο άνθρωπο.

Συνεπώς, φιλοδοξία μας είναι να δοξάζεται το όνομα του Θεού. Τότε, όλα τα υπόλοιπα προσφέρονται και κατανοούνται από τον άνθρωπο ως δωρεές της χάρης του Παντογνώστη Τριαδικού Θεού. Άρα, ο άνθρωπος είναι ευχαριστημένος και εργάζεται στον πνευματικό αμπελώνα του Κυρίου με χαρά, ταπείνωση και εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού. Όλα τα άλλα έρχονται στην ώρα τους ως ευκαιρίες για περισσότερη προσφορά και θυσιαστική διάθεση.

Ποια είναι η ισχυρότερη απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού; Υπήρξε εποχή που αμφιβάλατε για την παρουσία του Θεού;
Κάποτε ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Παπαμιχαήλ, αρχές του 20ού αιώνα, προσπάθησε να δώσει μαθηματική απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού. Αυτό είναι μια διαδικασία εξερεύνησης από σχολαστικής πλευράς και έρευνας για την ύπαρξη του Θεού.

Σχετικά, ο Απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του αναφέρει: « Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ. 11, 1). Η μελέτη της δομής και της λειτουργίας του σώματος του ανθρώπου αλλά και των άλλων οργανισμών φανερώνουν το μεγαλείο του Θεού, γι’ αυτό και ο Ψαλμωδός αναφωνεί: «ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε· πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας, ἐπληρώθη ἡ γῆ τῆς κτίσεώς σου» (Ψαλμ. 103, 24).

Είστε συνέχεια σε ένα διάλογο με τον Θεό; Τί του ζητάτε; Υπήρξαν στιγμές που λυγίσατε, αισθανθήκατε αδύναμος απέναντι στον δρόμο που επιλέξατε, ή που αμφιβάλατε;
Ο Ψαλμωδός λέει: «Τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου» (Ψαλμ. 22, 1). Έτσι, έχουμε συνείδηση των ανθρώπινων αδυναμιών μας και ταυτόχρονα πίστη ότι μας σώζει ο Φιλάνθρωπος Θεός, στο όνομα του οποίου είμαστε βαπτισμένοι και μυρωμένοι. Μετέχουμε στις αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας, με κύρια από αυτές τη μετάληψη του αναστημένου σώματος και αίματος του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, και έτσι έχουμε πληρότητα ζωής.

Ποιος είναι ο αμαρτωλός;
Ο Χριστιανός άνθρωπος έχει συνείδηση των ορίων του, αλλά και της άπειρης αγάπης του Ιησού Χριστού. Ο Θεάνθρωπος, ο Υιός και Λόγος του Θεού και Υιός του ανθρώπου είναι αμετακίνητος στην αγάπη Του και σταθερή πηγή όλων των χαρισμάτων. Ο άνθρωπος ως πεπερασμένος είναι ασταθής και ευμετάβλητος. Άρα, αμαρτωλός είναι εκείνος που αναβάλλει να ενωθεί με το Χριστό. Εκείνος που έχει υψηλόφρονα γνώμη. Εκείνος που δεν συνειδητοποιεί την κατάσταση της ελλειμματικότητάς του και συνεπώς δεν μετανοεί.

Ο Χριστός έφθασε μέχρι τον Άδη, για να σώσει τον άνθρωπο. Η μόνη αμαρτία που δεν συγχωρείται είναι η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή η μη εμπιστοσύνη του ανθρώπου στη δύναμη του Θεού και η έλλειψη συνεργασίας του για τη σωτηρία του.

Βασική σκέψη και πεποίθηση του Ορθόδοξου Χριστιανού αποτελεί τελικά η ακλόνητη βεβαιότητα ότι ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να γίνει αυτό για το οποίο έχει πλασθεί, δηλαδή ναός του Αγίου Πνεύματος. Έτσι, ο σκοπός ύπαρξης του ανθρώπου παραμένει πάντοτε ο ίδιος: να γίνει εικόνα μέσα από το Χριστό. Ο Χριστός αποτελεί τη σωτηρία του ανθρώπου, λυτρώνοντάς τον από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος και ολοκληρώνοντας το εικονικό προπτωτικό είναι του. Η θέωση του ανθρώπου αρχίζει να πραγματώνεται κατά οντολογικό τρόπο με τη ζωή του Ιησού Χριστού και να επεκτείνεται προς όλη την ανθρωπότητα μέσα στην ιστορία με τη μετοχή των πιστών στην Εκκλησία.

Η θέωση αποτελεί τον τελικό σκοπό της ζωής του ανθρώπου. Ακόμη και ο θάνατός του δεν σημαίνει οριστική απώλεια, αλλά είναι συνέχεια της ζωής σε άλλο επίπεδο. Η ουσία του ανθρώπου δεν βρίσκεται στην ύλη από την οποία δημιουργήθηκε, αλλά στο αρχέτυπο με βάση το οποίο πλάστηκε και προς το οποίο τείνει.

Ο Θεός δεν έπλασε τον άνθρωπο για να ζει μόνο στη γη για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά τον έπλασε για να ζει με το Θεό και εν τω Θεώ αιώνια.

Αφού ο Θεός είναι πολυεύσπλαχνος, γιατί θα στείλει άλλους στον Παράδεισο και άλλους στην κόλαση;
Ο Θεός είναι αμετακίνητος, όπως αναφέραμε παραπάνω, και δίδει (δανείζει) πλούσια τις δωρεές του για τη σωτηρία των ανθρώπων (παραβολή των ταλάντων). Άρα, ο άνθρωπος είναι οικονόμος των χαρισμάτων του Θεού. Έτσι, κατανοούμε την έλευση του Ιησού Χριστού στον κόσμο. Σαρκώθηκε, προσέλαβε την ανθρώπινη φύση ο τέλειος και αναμάρτητος, αφού έχει την πληρότητα και ανακαλεί τον άνθρωπο στο αρχέτυπο. Επομένως, ήρθε να σώσει τον άνθρωπο  και όχι για να τον κρίνει: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ» (Ιωάν. 3, 16-17). Εμείς, ως άνθρωποι, είμαστε ασταθείς. Άρα, τον κριτή τον φέρουμε μέσα μας. Εμείς ετοιμάζουμε την πορεία είτε για την ανάσταση ζωής είτε για την ανάσταση κρίσεως (Ιωάν. 5, 28-30).

Ο Νίτσε είχε πει ότι «ο τελευταίος Χριστιανός πέθανε πάνω στον σταυρό». Ποιο είναι το σχόλιο σας;
Ο Friedrich Wilhelm Nietzsche, ένας σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος, ποιητής, συνθέτης και φιλόλογος του 19ου αιώνα, έγραψε κριτικά δοκίμια πάνω στη θρησκεία, την ηθική, τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες, δείχνοντας ιδιαίτερη κλίση στη χρήση μεταφορών, ειρωνείας και αφορισμών. Η ριζική αμφισβήτηση από μέρους του Nietzsche της αξίας και της αντικειμενικότητας της αλήθειας έχει οδηγήσει σε αμέτρητες διαμάχες και η επίδρασή του παραμένει ουσιαστική, κυρίως στους κλάδους του υπαρξισμού, του μεταμοντερνισμού και του μεταστρουκτουραλισμού.

Μεταξύ άλλων ανέπτυξε τη θεωρία «περί του θανάτου του θεού». Αλλά ποιου θεού; Του θεού που κατασκεύασε ο ίδιος ο Nietzsche ως έννοια. Δεν αναφέρεται στην ουσία του Θεού. Διότι ο Θεός είναι έξω από το δημιουργημένο κόσμο, ορατό και αόρατο, είναι «ἐπέκεινα ὑποστάσεως» και δεν μπορεί το ανθρώπινο μυαλό να κατανοήσει τη φύση και την υπόστασή του. Άρα, ο Θεός είναι άπειρος και αιώνιος. Εκείνο που πεθαίνει είναι το είδωλο περί του θεού που κατασκευάζεται από το πεπερασμένο ανθρώπινο μυαλό.

Συνεπώς ο Θεός αποκαλύπτεται δια των ενεργειών του (π.χ. ως αγάπη, ειρήνη, χαρά, συγχώρεση κ.ά.) στους ταπεινούς ανθρώπους. Η σάρκωση του Λόγου είναι μέγιστη φανέρωση του Θεού. Αυτή μας καθιστά κοινωνούς Θείας Φύσεως. Ήτοι θεούς κατά χάριν.

Η Εκκλησία της Κύπρου επιτελεί στο ακέραιο την αποστολή της;
Η Εκκλησία της Κύπρου, δηλαδή όλοι εμείς, ο Αρχιεπίσκοπος, οι άλλοι Ιεράρχες, οι Ιερείς και λαϊκοί, προσπαθούμε να κάνουμε το παν για να δοξολογούμε το Θεό και να διακονούμε τον άνθρωπο σε όλες τις διαστάσεις της καθημερινότητάς μας. Αυτή η Εκκλησία μάς κράτησε μέσα στους αιώνες, σε αυτή οφείλουμε τη διατήρηση της ελληνοχριστιανικής μας ταυτότητας. Μη λησμονούμε ότι είμαστε ο μόνος ελληνικός χώρος, έξω από την Ελληνική επικράτεια, όπου λειτουργεί ο Οικουμενικός Ελληνισμός, η Ρωμιοσύνη, δηλαδή Ελληνισμός και η Ορθόδοξη Εκκλησία σε παράλληλη διαχρονική πορεία.

Η μεγάλη τομή που έκανε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος Β΄ μόλις, χάριτι Θεού, αναδείχθηκε το 2006 Προκαθήμενος της Παλαιφάτου Εκκλησίας της Κύπρου, ήταν η διεύρυνση της Ιεράς Συνόδου, μετά από 800 χρόνια, με την επανίδρυση ή ίδρυση νέων Μητροπόλεων και Επισκοπών. Σήμερα η Ιερά Σύνοδος απαρτίζεται από τον Αρχιεπίσκοπο και 16 Ιεράρχες. Έτσι, διαίρεσε την Αρχιεπισκοπική Περιφέρεια και ιδρύθηκαν οι Μητροπόλεις Κωνσταντίας-Αμμοχώστου, Ταμασού και Ορεινής, το μεγαλύτερο μέρος της Μητροπόλεως Τριμυθούντος και μέρος της Μητροπόλεως Κυρηνείας. Γιατί ήθελε ο Μακαριώτατος αυτήν τη διεύρυνση; Διότι πιστεύει ότι σήμερα, τον 21ο αιώνα, αν θέλουμε να βοηθήσουμε τον άνθρωπο, να επιμεληθούμε και να διακονήσουμε το πλήρωμα της Εκκλησίας, δεν μπορεί μια Εκκλησιαστική περιφέρεια να είναι μεγαλύτερη από 50 ενορίες.

Άρα, ο Ιεράρχης έχει την ευχέρεια να επιλαμβάνεται όλων των πτυχών της καθημερινότητας των ανθρώπων: Εκκλησιαστική, πνευματική, πολιτιστική, φιλανθρωπική, μορφωτική. Μη λησμονούμε ότι πάντα θα υπάρχει, ανθρωπίνως, περιθώριο βελτίωσης και περαιτέρω προσφοράς.

Ποιοι είναι οι στόχοι του Επισκόπου Μεσαορίας όσον αφορά το ποίμνιό του;
Να βιώνουμε τον Παράδεισο από αυτή τη ζωή όχι μόνο ως μια προοπτική και προσδοκία του μέλλοντος αιώνος. Να έχουμε υγεία, με χαρά και με αγάπη να επιτελούμε το έργο που μας αναθέτει η Εκκλησία. Δεν είναι η θέση μου Επαρχιούχου Επισκόπου. Είμαι Επίσκοπος στην Ιερά Αρχιεπισκοπή, το τελευταίο στη σειρά μέλος της Ιεράς Συνόδου, με έργο σύμφωνα με τις υποδείξεις και την ευλογία του Αρχιεπισκόπου.

Το ότι είστε Επίσκοπος Μεσαορίας, μιας σκλαβωμένης περιοχής, πώς αισθάνεστε;
Την ευθύνη, με αγάπη και διάκριση, να ενώνουμε το λαό του Θεού και μάλιστα τους εκτοπισμένους μας. Πρώτα στη Θεία Λειτουργία, στη μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων, και ακολούθως δεύτερο στη λειτουργία μετά τη Λειτουργία, δηλαδή σε όλες τις δράσεις και εκδηλώσεις των αδελφών μας. Σταθερό μας ποθούμενο η ελευθερία της κατεχόμενης γης μας. Επίσης, η ειρήνη και η ευημερία όλων των νομίμων κατοίκων και των νομίμως φιλοξενουμένων στη νήσο μας.

Πιστεύετε σε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού;
Ασφαλώς, όλοι μας πρέπει να θέλουμε και να πιστεύουμε σε μια λύση του εθνικού μας θέματος, η οποία θα είναι λειτουργική. Πολλές φορές ο Μακαριώτατος τονίζει με το ρεαλισμό που τον διακρίνει: «Λύση δίκαιη δεν φαίνεται στο μέτρο του ανθρώπινου ορίζοντα. Τουλάχιστον, να είναι λειτουργική και βιώσιμη, διότι αν δεν διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες των νόμιμων κατοίκων της νήσου, τότε θα καταρρεύσει».  

Να κρατήσουμε όλοι την ενότητά μας γύρω από την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Να κρατήσουμε πεντακάθαρα την πίστη μας, τις παραδόσεις μας, την ιδιοπροσωπία μας. Αυτά τα χαρακτηριστικά εφόδια θα μας κρατήσουν, ιδιαίτερα τη φερέλπιδα νέα γενεά, για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις μέσα στην παγκοσμιοποιημένη, πολυπολιτισμική μας κοινωνία. Όσο περισσότερο γνωρίζουμε την ιστορία μας, την καταγωγή μας, τις θρησκευτικές και εθνικές μας παραδόσεις και καταβολές, τόσο περισσότερο μπορούμε να δώσουμε το χέρι μας στον κάθε άνθρωπο. Αφού αυτή είναι η παιδεία μας: «ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, ὁρίσας προστεταγμένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς κατοικίας αὐτῶν» (Πραξ. 17, 26).

 

Δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα “Αντίλογος” την Παρασκευή, 6 Μαρτίου 2020 (Αρ. φύλλου 692).